De zes laatste trappistenbroeders van de abdij Maria Toevlucht in Zundert hebben bekendgemaakt dat zij hun gemeenschap willen laten opheffen. De gemeenschap is te klein geworden voor een vitaal kloosterleven. “Veel mensen zagen het aankomen, maar het blijft verdrietig.”
De trappisten van Zundert maakten dat op 13 mei wereldkundig in een persbericht. Abt Guido Van Belle, die de leiding over de gemeenschap heeft, laat daarin weten dat het om een “heel pijnlijk maar ook onvermijdelijk besluit” gaat.
Nadat in 2024 drie broeders wegvielen, kwamen de overgebleven zes monniken na “lange en intensieve gesprekken” tot de conclusie dat de gemeenschap te klein is geworden om het religieuze leven op een vruchtbare manier voort te kunnen zetten.
“In eerste instantie is nog gedacht aan een doorstart in een kleiner deel van het abdijcomplex”, aldus abt Van Belle. Tijdens de gesprekken groeide echter het besef dat “het niet langer verantwoord zou zijn om nog door te blijven gaan alsof er niets aan de hand was”.
“Wij zijn nu nog vitaal en kunnen een actieve bijdrage leveren aan het gemeenschapsleven in een ander klooster. Het alternatief is dat we de komende tijd steeds meer een wegkwijnende communiteit worden. Door voor voltooiing te kiezen, kunnen we op een fatsoenlijke manier alles afronden en de deur met een opgeheven hoofd achter ons dicht trekken.”
De beslissing om de gemeenschap in Zundert te voltooien – oftewel, op te heffen – is nog niet definitief. Daar wordt namelijk over beslist op het volgende generaal kapittel, dat van 3 tot 23 september van dit jaar zal plaatsvinden.
Bij het generaal kapittel van de orde van de Cisterziënzers van de Strikte Observantie, zoals de trappistenorde officieel heet, komen alle hoge oversten eens in de drie jaar samen. In Zundert is de verwachting dat het generaal kapittel toestemming zal geven voor de opheffing van de gemeenschap.
De zes broeders van de abdij oriënteren zich daarom nu al op hun toekomst. Volgens Jan-Willem Wits, die als woordvoerder namens de gemeenschap optreedt omdat de broeders zelf in deze periode liever terughoudend zijn met verschijningen in de media, hebben de trappisten wel al besloten om niet als groep verder te gaan.
“De monniken zijn religieuzen geworden om te bidden, niet om gebouwen te beheren.”
Tweet dit!
“Ze willen voorkomen dat ze een soort gemeenschap binnen een gemeenschap worden, een ‘Zundert-clubje’. Iedereen gaat individueel nadenken: wat is mijn volgende stap?” Daarbij ligt aansluiting bij een van de andere trappistenkloosters in Nederland of Vlaanderen het meest voor de hand. “Ze hebben in ieder geval wel afgesproken dat ze gewoon in huis blijven tot de voltooiing. Tussentijds vertrekt er nog niemand.”
Ook moet er worden nagedacht over de toekomst van bijvoorbeeld het gastenhuis en de brouwerij van de abdij. Daar wordt het Zundert-trappistenbier gebrouwen, dat samen met La Trappe uit de abdij Koningshoeven het enige trappistenbier van Nederland is.
Trappistenbier mag alleen die naam dragen als er ook daadwerkelijk trappistenbroeders bij de productie ervan betrokken zijn. Wat het uiteindelijke vertrek van de gemeenschap voor het bier betekent, moet nog duidelijk worden.
Volgens woordvoerder Wits heerst er onder de zes broeders momenteel vooral opluchting omdat het nieuws nu naar buiten is gebracht. “Ze zijn er al een tijd mee bezig en hoeven het nu niet meer geheim te houden.”
De broeders krijgen veel hartverwarmende reacties van mensen die verdrietig zijn, maar hun besluit wel goed begrijpen, zegt hij. “Veel mensen zagen het wel aankomen, maar het blijft ook gewoon verdrietig: je hebt je als monnik verbonden aan een plek, veel broeders zitten er ook al heel lang. Ze zijn echt de ‘monniken van Zundert’. Als daar een einde aan komt, is dat ook gewoon heel verdrietig.”
Tegelijkertijd staan de monniken er nuchter in. Wie het enorme terrein van de abdij Maria Toevlucht kent, zal er niet van opkijken dat de zes broeders hebben besloten om daar niet verder te gaan. “Ze zijn religieuzen geworden om te bidden, niet om gebouwen te beheren.”
“De monniken kunnen alles uitbesteden, maar dat willen ze niet. Ze willen een vitale, biddende gemeenschap zijn. Alleen nog maar werkgever zijn en al het uitvoerend werk door anderen laten doen, daar ben je geen monnik voor geworden. Ze weten goed wat ze wel en niet willen.”
“Ieder klooster dat dichtgaat is een verlies”, vervolgt hij. “Ook in deze seculiere samenleving zijn kloosters voor veel mensen plekken waar ze gevoed worden, waar ze stilte vinden, broederschap vinden en zich gezien voelen. Het zijn belangrijke geestelijke oases in Nederland, dus iedere oase die we sluiten is er een te veel.”
De keuze om de trappistengemeenschap van Maria Toevlucht op te heffen, valt uitgerekend in het jaar van haar 125-jarige jubileum. Dat gaan de broeders op 24 mei ook gewoon vieren, zij het met een “verdrietig randje”, aldus abt Van Belle.
“Groei en krimp zijn twee constanten in de lange geschiedenis van het monastieke leven in Europa. We bevinden ons nu in guur weer, maar het is niet gezegd dat dat het definitieve einde zal betekenen van gemeenschappen waarin zusters en broeders samenwonen om voor Gods aanschijn een leven van stilte en gebed te leiden.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
