De clarissen in Megen willen hun klooster verduurzamen. Die prijzige ingreep willen ze in samenwerking met diverse partijen doen, maar de terughoudendheid van de gemeente Oss zet het plan op losse schroeven.

Al driehonderd jaar wordt het Sint-Josephklooster in Megen door clarissenzusters bewoond. Om de aanwezigheid van de clarissen in Megen in de toekomst te laten voortduren, moet het klooster verduurzamen, aldus abdis Angela Holleboom.

“Daarbij gaat het zowel om milieutechnische verduurzaming als om de levensduur van het klooster te bestendigen op een manier waar mensen en de schepping wel bij varen”, legt Holleboom uit. “Als we dat niet doen, schrijft het klooster op een gegeven moment rode cijfers.” Verduurzamen doen de zusters niet alleen vanuit milieubesef, maar ook om kostenposten als stookkosten te verkleinen.

Strenge erfgoedregels

Op dat gebied is er al het nodige gebeurd, zoals het installeren van ledverlichting. De zusters zouden graag zien dat de ramen snel worden geïsoleerd. “Als het waait en het regent, dan komt het water zo naar binnen”, vertelt de abdis tegen lokale omroep Dtv.

Als erfgoedlocatie is het klooster echter gebonden aan strenge regels. Dat maakt ingrepen als het isoleren van ramen lastig. “Daar zijn specialisten voor nodig en dat is heel duur, dat gaat onze capaciteiten te boven”, vertelt Holleboom.

Intentieverklaring

In 2018 sloten de zusters met verschillende partijen een intentieverklaring over de verduurzaming van het klooster. Het bisdom Den Bosch, de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), de provincie Noord-Brabant en de gemeente Oss waren daarbij betrokken. Twee jaar later werd het herbestemmingsplan voltooid.

Omdat de zusters de verduurzaming zelf niet volledig kunnen financieren, hopen ze op bijstand van de andere ondertekenaars van de intentieverklaring. De KNR en het bisdom hebben al toegezegd een groot deel van de kosten op zich te nemen. Om het plan te laten slagen, is een bijdrage vanuit de regionale en lokale overheden nodig.

‘Fors bedrag’

Daar wringt echter de schoen: de gemeente Oss is niet van zins om financieel bij te dragen aan de verduurzaming. Volgens wethouder Johan van der Schoot past de investering momenteel niet in het erfgoedbeleid. “Het is een fors bedrag, het gaat niet over een paar duizend euro”, verklaart hij tegenover Dtv.

Bovendien vreest Van der Schoot dat een toezegging aan de clarissen ervoor zorgt dat meer kerkelijke instanties om een bedrag uit de erfgoedpot zullen komen vragen. “We hebben hier in Oss heel veel kerken en kloosters. Als we tegen het clarissenklooster zeggen: we gaan jullie financieren, dan staat de volgende al op de stoep”, aldus de wethouder.

Provinciale toezegging

Een bijkomend probleem is dat de provincie Noord-Brabant zijn toezegging intrekt als de gemeente blijft weigeren. “Volgens ons eigen erfgoedbeleid is het nodig dat ook de gemeente Oss een bijdrage levert”, legt provinciaal woordvoerder Stephan Hoek uit. “Anders kunnen wij geen toezegging doen.”

De provincie heeft contact met de gemeente Oss om te zien of die niet toch tot een bijdrage bewogen kan worden. Daarover kan Hoek vooralsnog weinig zeggen. “We hebben dat verzoek nu neergelegd bij de gemeente Oss en wachten hun reactie af.”

Warm hart

Voor de zusters is het dus essentieel om de gemeente over de streep te trekken. “De gemeente wil wel meedenken en vergunningen verlenen, maar niet financieel bijdragen”, zegt abdis Holleboom. “We proberen politiek betrokken mensen in de regio te informeren over de situatie, in de hoop dat dat wat oplevert.”

Wat een definitief ‘nee’ van de gemeente precies voor de toekomst van het klooster betekent, kan Holleboom niet zeggen. Megen verlaten is in ieder geval het laatste waar de zusters aan denken. “We zijn al driehonderd jaar hier, dat willen we zo houden. Een grote groep mensen draagt ons een warm hart toe”, zegt Holleboom. “Er worden veel kerken en kloosters herbestemd, wij willen een plek blijven waar mensen het gemeenschapsleven kunnen ervaren.”