De voormalige paus wordt voornamelijk verweten dat zijn reactie op het recente misbruikrapport van te weinig empathie getuigt. Tegelijkertijd wordt Benedictus geprezen om de eerlijkheid waarmee hij met de misbruikcrisis is omgegaan.

Vooral vanuit Duitse hoek klinkt de nodige kritiek op de reactie die emeritus-paus Benedictus XVI zondag per brief gaf op de beschuldigingen van verkeerd handelen aan zijn adres in het onlangs verschenen misbruikrapport. Zowel functionarissen binnen de Kerk als verenigingen van misbruikslachtoffers zijn niet tevreden over de brief van Benedictus.

Gebrek aan medeleven

Bisschop Franz-Josef Overbeck van Essen is sceptisch over de reactie, die volgens hem “weinig bijdraagt aan het verwerkingsproces van slachtoffers”. Daarnaast merkt hij op dat er misbruikslachtoffers zijn die “teleurgesteld of zelfs verontwaardigd” op de brief gereageerd hebben. Hun standpunt zou “het meeste gewicht in de schaal moeten leggen” bij de afhandeling van de misbruikcrisis.

Verschillende slachtofferkoepels hebben de brief inderdaad met frustratie gelezen, laten ze weten. Richard Kick, woordvoerder van de slachtoffervereniging van München, noemt de brief “werkelijk onbeschrijfelijk” en een gebrek aan medeleven uitdragen. Slachtoffervereniging ‘Eckiger Tisch’ ziet de reactie als “het zoveelste bewijs van de manier waarop de Kerk misbruik blijft bagatelliseren.”

‘Te algemeen’

Ook Irme Stetter-Karp, voorzitter van Centraal Comité van Duitse Katholieken (ZdK), vindt de excuses van de emeritus-paus onder de maat. Het schrijven van Benedictus blijft “behoorlijk algemeen”, zegt ze, waarin “empathie voor de slachtoffers nauwelijks naar voren komt.”

Hans Zollner, de Vaticaanse expert op het gebied van kinderbescherming, noemt de brief van Benedictus persoonlijk, maar wel te algemeen. In plaats van theologische verwijzingen te maken, had Benedictus beter dieper kunnen ingaan op zijn tijd als aartsbisschop van München en Freising. Waar de brief in Duitsland vooral wrevel oplevert, wordt die in Italië gezien als een indrukwekkende schuldbelijdenis, aldus Zollner.

Transparantie

De reacties op Benedictus’ brief zijn niet louter negatief. Een van de prominentste – en meest voor de hand liggende – verdedigers van Benedictus is diens persoonlijke secretaris, aartsbisschop Georg Gänswein. “Wie hem kent, weet dat de beschuldiging dat hij gelogen heeft absurd is. Een fout is niet hetzelfde als een leugen”, zegt Gänswein, doelend op de gewijzigde verklaring die Benedictus gaf over zijn betrokkenheid bij de herplaatsing van een priester die een misbruikverleden bleek te hebben.

Daarnaast benadrukt Gänswein de acties die Benedictus in het verleden tegen pedofilie in de Kerk genomen heeft: hij was de eerste paus die daarover volledige transparantie wilde bereiken, aldus de aartsbisschop.

In dienst van de waarheid

Kardinaal Seán O’Malley, voorzitter van de pauselijke commissie voor de bescherming van minderjarigen, vindt dat Benedictus’ “getuigenis en eerlijkheid ons kunnen sterken in onze pogingen om misbruikslachtoffers te beschermen.”

“Emeritus-paus Benedictus XVI heeft voor ons het ‘drama’ van zijn eigen geweten beschreven”, zegt de kardinaal. “Het kwaad dat de slachtoffers ondergaan hebben en de correcte manier waarop dat afgehandeld moest worden, drukken zwaar op zijn geweten.”

Volgens Federico Lombardi, die tijdens Benedictus’ pausschap voorzitter van de Vaticaanse persdienst was, heeft de voormalige paus nooit getracht de waarheid te verhullen, hoe pijnlijk de werkelijkheid ook mocht zijn. “In dienst staan van de waarheid vond hij enorm belangrijk. Hij probeerde nooit waarheden te verbergen die pijnlijk zijn voor de Kerk of een vals beeld van de werkelijkheid te schetsen.”

Bronnen: Katholische Nachrichten-Agentur, Catholic News Service