Voor de volwassenen met verstandelijke beperkingen die het hart van de Arkgemeenschap uitmaken, kwam het nieuws dat Jean Vanier zes vrouwen seksueel misbruikte bijzonder hard aan.

Tijdens een bijeenkomst waarbij over het nieuws in betrekking tot de stichter van de Arkgemeenschap werd gesproken, stonden verschillende leden op om hun mening uit te spreken, zei John Guido, coördinator van de Arkgemeenschap van Toronto.

‘Dit is slecht’

Die mening liegt er niet om: “Hij is een slechte man die iets gedaan heeft om mensen pijn te doen, en dat is niet goed.”

Veel van de mensen met een verstandelijke beperking uit de Arkgemeenschap hebben misbruiksituaties meegemaakt, in disfunctionele thuissituaties of instituten, aldus Guido.

“Het was een erg krachtige bijeenkomst”, zegt hij. “Dat zij met zoveel moed konden opstaan en deze waarheid uit konden spreken, wetend dat zij gehoord werden, wetend dat zij gerespecteerd werden, was erg, erg ontroerend.”

Het nieuws eerlijk verteld

De Arkgemeenschap Canada opende in 1969 in Toronto de eerste Arkgemeenschap buiten Frankrijk. De huidige leiders hoopten op meer tijd om hun mentaal gehandicapte leden voor te bereiden op het nieuws dat Vanier, hun geliefde stichter, zijn charismatische persoonlijkheid en status had misbruikt om vrouwen te dwingen en te manipuleren tot seksuele relaties. Maar toen de Internationale Federatie van Arkgemeenschappen op 22 februari het nieuws wereldkundig maakte, moest de Canadese Arkgemeenschap meteen reageren, stelt John Guido.

“We hebben ervoor gezorgd dat het niet suikerzoet werd gebracht”, zegt hij. “Het werd eerlijk verteld, wel op verschillende manieren, zodat de meeste mensen de ernst van dit nieuws konden begrijpen.”

Schadelijke geheime kant

Het rapport dat op 22 februari door de internationale Arkbeweging openbaar werd gemaakt, concludeerde dat Vanier, een Canadese schrijver en theoloog, met zes vrouwen in “manipulatieve seksuele relaties” trad onder het mom van het geven van geestelijke begeleiding of raadgeving. De vrouwen, die elkaar niet kenden, gaven blijk van een patroon van misbruik dat zich uitstrekte over de periode van 1970 tot 2005.

“Het is zwaar om deze geheime kant van hem te ontdekken die zo schadelijk was”, zegt Guido. “En dan te bedenken hoe deze vrouwen moesten leven onder de verhalen over deze man als levende heilige, terwijl zij zelf door hem beschadigd waren.”

Onderzoekers vonden geen bewijs dat Vanier iemand met een mentale handicap of een lid van de Arkgemeenschap heeft misbruikt.

‘Ernstig gestoord gedrag’

Kardinaal Thomas Collins van Toronto vroeg als reactie op het rapport te bidden “voor de slachtoffers van het misbruik, en hun onmetelijke pijn en lijden te gedenken.”

Hij noemde de daden van Vanier “ernstig gestoord gedrag” door iemand die werd “vereerd en geliefd was door zovelen, zowel in Canada als in de rest van de wereld.”

Lof voor de Ark

“Het nieuws is tragisch en hartverscheurend”, aldus de kardinaal in een verklaring. Maar hij uit ook lof voor de Ark. “Te midden van deze duisternis, zien we een straal van licht in hen die zo trouw in de Arkgemeenschappen wereldwijd dienen en hun levens hebben toegewijd aan vriendschap, zorg en liefde.”

De Canadese bisschoppenvonferentie viel hem hierin bij. “Zoals zonden en ongerechtigheid worden afgewezen, is het ook een dringende plicht om het leven gevende, onbaatzuchtige en medelevende dienstwerk te herinneren en erkennen van de leden, vrijwilligers en leiders van de organisaties, aan zoveel levens gegeven over tientallen jaren”, aldus de Canadese bisschoppen in een verklaring.

Weg vooruit

Ook John Guido prijst de internationale Arkfederatie voor het vrijgeven van het rapport.

“We weten nog niet wat de weg vooruit is. Enkel dat we vandaag de waarheid onder ogen moeten zien en degenen die het meest geraakt worden door het nieuws moeten helpen.”