<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Misbruik

Kerk spreekt in Warschau over strijd tegen seksueel misbruik. ‘Er is nog veel te doen’

Salvatore Cernuzio 23 september 2021
image
Deelnemers aan de conferentie in Warschau over de bescherming van minderjarigen in de Kerk. Foto: CNS Photo, courtesy EpiskopatNews

De internationale conferentie over de bescherming van minderjarigen en kwetsbare volwassenen eindigde woensdag. Er is werk aan de winkel: “Er zijn nog altijd bisschoppen die niet geloven dat het probleem bestaat.”

De Kerk moet gaan samenwerken met de hele samenleving en met de burgerlijke autoriteiten om seksueel misbruik door geestelijken te bestrijden. Maar ze moet vooral samenwerken om de mensen en de gemeenschappen die geschaad zijn door dat misbruik goed te begeleiden.

Met die beloften eindigde woensdag de grote internationale conferentie over de bescherming van minderjarigen en kwestbare volwassenen in de Kerk. Die conferentie vond vanaf zondag plaats in het Poolse Warschau.

Schuldbetuigingen

Een unieke en belangrijke bijeenkomst voor dit deel van Europa waar men pas een paar jaar geleden begon met de aanpak van seksueel misbruik door geestelijken. De bevolking in Oost-Europa had voor die tijd de verschrikkingen van het communistische regime nog vers in het geheugen en de Kerk was toen een bron van verzet en redding geweest.

Om die reden was er in dit deel van de wereld lang sprake van een gesloten en ook wel klerikale houding: elke beschuldiging aan het adres van een priester werd beschouwd als laster om de Kerk omlaag te halen of zonder reden aan te vallen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

“De slachtoffers zijn te lang als vijanden gezien”, zeiden meerdere sprekers op de conferentie meer dan eens. Zij waren niet zuinig met hun schuldbetuigingen over de inefficiëntie die de Kerk ten aanzien van seksueel misbruik aan de dag heeft gelegd.

De waarheid werd te vaak genegeerd

De conferentie was georganiseerd door de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen en door de Poolse bisschoppenconferentie (KEP). De vier dagen stonden helemaal in het teken van de waarheid, die maar al te vaak genegeerd en weggemoffeld werd uit angst voor reputatieschade of de roep om rechtszaken en compensaties.

Het is een angst die nog altijd heerst in tal van bisdommen in Centraal- en Oost-Europa, zo beaamde aartsbisschop Wojciech Polak in een indrukwekkende preek waarmee de conferentie werd afgesloten: “Alleen door de waarheid over dit wrede gedrag onder ogen te zien, kan de Kerk de weg voorwaarts vinden om weer vol vetrouwen gezien te worden als een gastvrije en veilige plek.”

Luisteren naar de slachtoffers

Polak citeerde daarmee rechtstreek de woorden van de paus die via videoconferentie de conferentie zondag had geopend.  Franciscus hekelde de “vreselijke ontreddering” die door het misbruik werd veroorzaakt en nog steeds veroorzaakt in de hele Kerk. Hij riep vooral op om naar de slachtoffers te luisteren.

“Vertrekkend vanuit hun ervaringen kunnen de modellen en strategieën worden ontwikkeld om te voorkomen dat dergelijke misdaden in de toekomst opnieuw plaatsvinden”, benadrukte ook psychotherapeut Ewa Kusz, lid van de Vaticaanse antimisbruikcommissie.

“De slachtoffers zijn te lang als vijanden gezien”

Ook kardinaal O’Malley sprak over het belang van luisteren naar de slachtoffers. O’Malley is aartsbisschop van Boston, de stad die in 2003 het epicentrum werd van het seksueel misbruik in de Kerk na onderzoek van de krant The Boston Globe (waarop later de film Spotlight werd gebaseerd).

De aartsbisschop gaf toe dat ook hij zijn houding ten opzichte van seksueel misbruik had moeten veranderen. “Ook mijn ‘pastorale bekering’ vroeg om veel tijd”, zei hij, gebruikmakend van een uitdrukking die paus Franciscus meermaals in de mond nam.

Die mentaliteitsverandering kwam tot stand door O’Malley’s ontmoetingen met de slachtoffers. Na een van die ontmoetingen werd hem tijdens een persconferentie gevraagd: “Ben jij ook een pedofiel?”. O’Malley: “De pijn die we hebben geleden is een grote bron van genezing. Die pijn zorgt ervoor dat we kinderen en kwetsbare volwassenen als een prioriteit zijn gaan zien in onze Kerk, zoals het hoort.”

Slachtoffer van misbruikpleger Karadima

Het zijn woorden die Juan Carlos Cruz in het hart raken. Hij werd als jongen het slachtoffer van Fernando Karadima, de in juli overleden Chilleens priester die door paus Franciscus in 2018 werd teruggezet naar de lekenstand vanwege misbruik van minderjarigen en seminaristen. Jarenlang was Cruz een van de bekendste activisten die opriep tot gerechtigheid voor de slachtoffers.

Hij ontmoette paus Franciscus na diens turbulente bezoek aan Chili en Peru in januari 2018. Het was een “lang en ontroerend” gesprek daar in Casa Santa Marta, zo zegt Cruz. Hij kon daar zijn verhaal vertellen aan de paus in alle details. Cruz vertelde Franciscus onder meer wat een kardinaal tegen hem had gezegd toen hij hem vertelde over het misbruik: “Je bent homo, je vond het vast lekker.”

image
Juan Carlos Cruz op een archieffoto uit 2019 Foto: CNS Photo - Remo Casilli, Reuters

Muur van stilzwijgen

Dankzij de genegenheid en de nabijheid van de paus kon Cruz zich verzoenen met de Kerk die jarenlang het “absolute kwaad” voor hem vertegenwoordigde. De Kerk was namelijk niet alleen een plek waar Cruz misbruikt werd, maar ook de plek waar hij stuitte op een muur van stilzwijgen.

Paus Franciscus benoemde hem tot lid van de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen. In die rol was Cruz aanwezig in Warschau om als spreker “de stem van alle slachtoffers te vertegenwoordigen die nog steeds enorm lijden”.

De tumor van het misbruik

Aan KN vertelt hij: “Hier in Polen, maar ook bij mijn werk voor de Pauselijke Commissie, probeer ik mensen bewust te maken van de urgentie en de noodzaak om concreet actie te ondernemen in de lokale Kerken. Want het bestrijden van seksueel misbruik is een enorm karwei en er is nog veel te doen.”

“Ik gebruik altijd het voorbeeld van een tumor: die kunnen ze weghalen, maar dan heb je nog wel chemotherapie nodig. Anders komt die tumor weer terug. Voor de tumor van het misbruik geldt hetzelfde: als je die niet voor eens en altijd uitroeit, komt die voortdurend terug.”

Betrokkenheid van de hele Kerk

Cruz zegt dat hij steeds weer onder de indruk is van de betrokkenheid van paus Franciscus bij deze kwestie. Met verbittering in zijn stem zegt hij: “Ik hoop dat de hele Kerk die betrokkenheid deelt, want er zijn nog steeds bisschoppen die niet geloven dat het probleem bestaat en de urgentie niet zien. Dat baart mij grote zorgen.” (Vertaling Susanne Kurstjens)

https://www.kn.nl/abonnementen/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.