De Nederlandse parochies kregen in 2017 in totaal 141 miljoen euro binnen, een daling met 3,1% ten opzichte van 2016. Actie Kerkbalans bracht daarvan bijna 47 miljoen euro binnen, een daling met 2,2% ten opzichte van 2016.

Dit blijkt uit vrijdag door de Nederlandse kerkprovincie gepubliceerde cijfers van onderzoekscentrum Kaski van de Radboud Universiteit Nijmegen. De daling van de totale inkomsten over 2017 is groter dan die over de jaren 2016 (-1,3%) en 2015 (-2,5%).

‘Levend geld’

De totale inkomsten bestonden in 2017 voor 60% uit zogeheten ‘levend geld’. Naast Kerkbalans gaat dat om collectegelden en vergoedingen voor kerkelijke diensten. De totale inkomsten uit ‘levend geld’ bedroegen bijna 85 miljoen euro, een daling met 2,3% ten opzichte van 2016.

De overige 40% komt uit bezittingen en beleggingen. Deze inkomsten bedroegen in 2017 ongeveer 56 miljoen euro; een daling met 3,7% ten opzichte van 2016.

Tekort gelijk gebleven

Het totale tekort van de parochies over 2017 bedroeg 12 miljoen euro. Dat is grofweg gelijk aan het tekort over 2016. Enkel in het aartsbisdom Utrecht schreven de verzamelde parochies zwarte cijfers.

Reden voor het gelijk blijven van het tekort, is dat behalve de inkomsten, ook de uitgaven in 2017 daalden. Die namen met bijna vijf miljoen euro af ten opzichte van 2016. De grootste daling – 2,3 miljoen euro – betrof de uitgaven voor gebouwen.

Deelnemende huishoudens geven gemiddeld iets meer

Kaski bekeek de inkomsten uit Actie Kerkbalans nader. Daaruit bleek dat in 2017 nog maar 31% van de katholieke huishoudens in Nederland bijdroeg aan Kerkbalans (een afname met 1 procentpunt ten opzichte van 2016). De gemiddelde bijdrage per deelnemend huishouden steeg wel licht, van 86 euro in 2016 naar 88 euro in 2017.

Cijfers passen in trend

De dalende deelname en stijgende gemiddelde bijdrage per deelnemend huishouden, passen in een trend waarover Katholiek Nieuwsblad begin dit jaar berichtte.

Uit een eigen analyse van de Kaski-cijfers over de periode 2006-2016 bleek toen dat hoewel deelname aan en totale opbrengst van de Actie Kerkbalans al jaren kelderen, de geefbereidheid van deelnemende katholieken groeit.

Die kwam echter ook in 2016 nog niet bij benadering in de buurt van de richtlijn van 1% van het netto jaarinkomen – dat zou bij een modaal inkomen 370 euro zijn.

Soms grote verschillen per bisdom

Net als in genoemde analyse, vallen ook in de cijfers over 2017 de soms grote verschillen per bisdom op. In de zuidelijke bisdommen Breda, Roermond en Den Bosch lag de participatiegraad het laagst met respectievelijk 27, 26 en 25%.

Het bisdom Rotterdam deed het met 28% nauwelijks beter, terwijl in het noordelijke bisdom Groningen-Leeuwarden 55% van de katholieke huishoudens deelnam (overigens nog altijd een afname met 4 procentpunt ten opzichte van 2016, de grootste afname van alle zeven Nederlandse bisdommen).

Voorspelling 2018: 2,5% minder inkomsten uit Kerkbalans

Terwijl over de periode 2015-2017 de inkomsten in de bisdommen Groningen-Leeuwarden, Breda en Den Bosch met 8 tot 10% daalden, liepen ze in het bisdom Rotterdam in diezelfde periode met slechts 2% terug.

Kaski voorspelt dat de opbrengst uit Actie Kerkbalans over 2018 opnieuw zal dalen, met 2,5% ten opzichte van 2017. Dat zou een totale opbrengst van 45,5 miljoen euro betekenen.

‘Geef je je kerk, geef dan voor je kerk’

Hans Zuidwijk, voorzitter van de Interdiocesane Commissie Geldwerving in de Rooms-Katholieke Kerk en voorzitter van het RK Economencollege, stelt op rkkerk.nl blij te zijn met de kleine stijging van het gemiddelde bedrag per gever in 2017.

Tegelijk hoopt Zuidwijk dat meer katholieken zullen besluiten aan Actie Kerkbalans bij te dragen. “Met Actie Kerkbalans zeggen we: als je geeft om je kerk, geef dan voor je kerk! Nu draagt slechts 31 procent van alle katholieken de lasten, maar als alle 3.769.000 katholieken per jaar 40 euro zouden bijdragen dan waren voor vele parochies de financiële zorgen grotendeels opgelost.”

> Bekijk hier de cijfers over 2017 (.pdf)