75 Jaar na de bevrijding van kamp Auschwitz-Birkenau door de Russen, komt een Poolse onderzoeker met het eerste grondige onderzoek naar christelijk leven in het kamp.
“Hoewel de meeste gedeporteerden naar Auschwitz Joden waren, was het kamp oorspronkelijk geopend voor Poolse gevangenen. Het nam ook katholieke verzetsstrijders aan uit Frankrijk, Duitsland, België en andere landen”, vertelt de Poolse onderzoeker Teresa Wontor-Cichy van het Staatsmuseum Auschwitz-Birkenau.
“Dit aspect van de geschiedenis is slechts her en der onderzocht tot nu. Maar het is belangrijk dat de wereld er meer over weet en er rekening mee houdt.”
Hoewel 95% van de kamparchieven zijn vernietigd, vond de onderzoeker in de dodenregistraties vermeldingen van religie. Daaruit concludeert zij, dat naast de Joodse gevangenen, die 90% van de slachtoffers vormden, ongeveer honderdduizend Polen door de Duitse bezetters in de gaskamers en op de executieplaatsen stierven.
“De grootste groep was katholiek, voornamelijk uit Polen, maar ook uit Frankrijk, Duitsland, Nederland, Slowakije en de Sovjet Unie.” Zij werden naar het kamp gestuurd vanwege “politieke misdaden” of wanneer andere gevangenissen overliepen.
In haar studie zegt Wontor-Cichy dat het “strikt verboden” was om de sacramenten te bedienen, op straffe des doods. Priesters deden dat in het diepste geheim toch, en boden zo “een vorm van spirituele en psychologische steun” en een “gevoel van gemeenschap”.
Veel voormalig niet-gelovige gevangenen begonnen met bidden in gevangenschap en zochten “instinctief contact” met katholieke priesters en zusters die bekend stonden als “Pffafen” bij de kampbewaking en het zwaarste werk toe bedeeld kregen.
Katholieke gevangenen hebben “groot doorzettingsvermogen” getoond volgens de onderzoeker, om liturgische voorwerpen en devotionalia te verbergen, zoals rozenkransen van gedroogd brood.
“In het licht van deze enorme tragedie, is onverschilligheid ontoelaatbaar”
Tweet dit!
De nazi-kampleiders probeerden de viering van Kerstmis in 1944 uit te bannen, door een versierde kerstboom op de verzamelplaats te plaatsen met dode lichamen rondom. Toch vierde één priester, Wladyslaw Grohs, de Mis en hoorde biecht in zijn cel.
Vele gevangenen “twijfelden aan Gods voorzienigheid, geheel gebroken”, vertelde de onderzoeker. Sommigen richten zich juist op God tijdens hun gevangenschap.
“Zo veel mensen werden daar heen gedeporteerd, allen met de wil te overleven, dat het makkelijk te zien is waarom emoties en conflicten soms opvlamden. Maar onze taak is het de geschiedenis van het kamp te onderzoeken, het goede en nobele naast het slechte en verdorvene. We zouden moeten accepteren dat academisch onderzoek en politiek gescheiden paden volgen.”
Vandaag vindt in Polen de officiële herdenking plaats van de bevrijding van Auschwitz 75 jaar geleden, in het bijzijn van vele hoogwaardigheidsbekleders, overlevenden en nabestaanden. Paus Franciscus wordt bij deze herdenking vertegenwoordigd door kardinaal Zenon Grocholewski, voormalig hoofd van de Vaticaanse Congregatie voor Katholieke Vorming.
Gisteren stond Franciscus al stil bij de Auschwitz-herdenking in zijn Angelus-toespraak. “In het licht van deze enorme tragedie, deze verschrikking, is onverschilligheid ontoelaatbaar en herinnering is een must”, aldus de paus.
Ook de Europese bisschoppen grepen de herdenking aan voor een gezamenlijke verklaring tegen anti-semitisme, xenofobie en racisme. “Laten we op het uur van de bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau kaarsen aansteken en een gebed bidden voor mensen die zijn vermoord in vernietigingskampen, van alle nationaliteiten en religies, en voor hun familieleden. Laat onze gebeden de verzoening en broederschap verdiepen, waarvan het tegenovergestelde vijandigheid, destructieve conflicten en gevoede misverstanden zijn”, aldus de verklaring van de Commissie van Europese bisschoppenconferenties COMECE.
(Bronnen: CNS/CNA/Crux)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
