Vier Vlaamse bisschoppen brachten vorige week een solidariteitsbezoek aan Oekraïne. Daar waren ze getuige van het leed en de veerkracht van de mensen in het oorlogsgebied. “Dit bezoek zal me niet gauw loslaten.”
De bisschoppen Lode Aerts (Brugge), Johan Bonny (Antwerpen), Lode Van Hecke (Gent) en hulpbisschop Jean Kockerols (aartsbisdom Mechelen-Brussel) waren van dinsdag 21 tot en met zaterdag 25 februari in Oekraïne. Ze waren daartoe uitgenodigd door Hlib Lonchyna, bisschop van de Grieks-katholieke Oekraïense geloofsgemeenschappen in België.
In Oekraïne, waar de oorlog inmiddels een vol jaar duurt, zag het viertal de verschrikkingen die de strijd veroorzaakt heeft. Maar ook ontmoetten ze mensen die zich inzetten voor de slachtoffers en op allerlei manieren aan vrede proberen te werken. Tijdens hun bezoek schreven de bisschoppen een reisverslag over wat zij zagen.
De bisschoppen brachten op Aswoensdag een bezoek aan Irpin en Boetsja, twee dorpen die tijdens beschietingen de volle laag gekregen hebben. De plaatsen zijn een tijdlang door de Russen bezet geweest, waarbij zij vreselijk huishielden onder de bevolking. “Het bezoek aan Irpin laat een diepe indruk na”, schrijft bisschop Aerts.
In het dorp zagen ze autowrakken waarin mensen gefusilleerd werden. Nadat de Russen verdreven waren, zijn die wrakken met bloemen beschilderd: “Een teken van hoop en leven, zelfs over de dood heen.”
“Enerzijds zie je overal verwoesting en geweld, anderzijds zie je ook de steun die mensen elkaar bieden”, aldus de bisschop. In Irpin bezochten ze namelijk ook een tehuis waar kleding en andere goederen, die in het Vlaamse Tielt zijn ingezameld, aan de plaatselijke bewoners worden uitgedeeld.
“Wat mij vooral raakte, is dat de mensen zo’n behoefte hadden om hun verhaal te vertellen, vaak tot in detail”, vertelt hulpbisschop Kockerols over het bezoek aan Irpin. “Ik kwam er eens te meer tot het inzicht dat het onze taak als priesters allereerst is om te luisteren naar de mensen.”
Het bezoek aan Irpin heeft een dusdanige indruk gemaakt bij bisschop Aerts dat zijn bisdom kort na zijn terugkeer tienduizend euro aan het tehuis heeft geschonken. Met de gift wordt een bestelwagen aangekocht, waarmee hulpgoederen aan door de oorlog getroffen families kunnen worden geleverd.
In de westelijke stad Lviv stond een bezoek aan een vluchtelingenkamp op het programma. Miljoenen Oekraïeners zijn na het uitbreken van de oorlog in het oosten naar het westen van het land gevlucht. Het uit wooncontainers opgetrokken kamp dat de Vlaamse bisschoppen bezochten biedt plaats aan 150.000 mensen. Het is gebouwd op een terrein dat door de kloosterorde der salesianen beschikbaar is gesteld.
Daarnaast bezochten de bisschoppen de universiteit van Lviv. Daar viel hen op dat er veel meer vrouwelijke dan mannelijke studenten waren: veel mannen vervullen hun dienstplicht aan het front. “Af en toe leek de oorlog veraf”, schrijft bisschop Bonny. “Wie niet aan het front zit, probeert een zo normaal mogelijk leven te leiden, maar ook hier is de oorlog elke dag voelbaar.” In de plaatselijke kerk vond iedere dag minstens één uitvaart van een gesneuvelde soldaat plaats, liet hij zich vertellen.
Op vrijdag, toen de oorlog precies één jaar aan de gang was, bezochten ze een militair kerkhof. Daar stonden de bisschoppen stil bij het graf van een Belgisch-Oekraïense jonge man: Artem Dymyd, de zoon van een Oekraïense priester uit Charleroi.
Die avond aten de bisschoppen bij de familie van Dymyd. “Het werd een heel ontroerende avond”, noteert bisschop Van Hecke. “De familie is heel gelovig en legde een bijzonder sterk getuigenis van hoop af.”
Van heel andere aard was het bezoek aan een weeshuis, dat dezelfde dag plaatsvond. De bisschoppen knutselden daar samen met de kinderen papieren engelbewaarders in blauw en geel, de nationale kleuren van Oekraïne.
“De vrolijkheid belet niet dat de kinderen hier toch vaak traumatische gebeurtenissen moeten verwerken”, aldus bisschop Aerts. “Ze krijgen daarvoor psychische begeleiding. De psychologische hulp hier staat niet los van spirituele hulp. Daarvoor is hier ook een priester aan de slag.”
“Er zitten projecten tussen waar we vanuit België mee aan zouden kunnen helpen”, haakt zijn collega bisschop Bonny aan. “Dit bezoek zal me niet gauw loslaten.”
“Vandaag had ik echt het gevoel dat we hier op Aswoensdag de vastentijd zijn ingegaan en al meteen een Goede Vrijdag, Pasen en zelfs Pinksteren hebben gehad”, schrijft hulpbisschop Kockerols. Op het kerkhof was het onmiskenbaar Goede Vrijdag, maar in het weeshuis en op veel andere plaatsen “voel je elke dag de verrijzenis”. Eén ding is volgens hem zeker: “De Kerk leeft hier.”
Lees hier het volledige reisverslag van de bisschoppen.
