In zijn eerste week als paus heeft Leo XIV zich nadrukkelijk uitgesproken voor vrede in Oekraïne. Dat wekt hoop bij velen in het door oorlog geteisterde land. “Voor miljoenen mensen wereldwijd is de paus een symbool van hoop op vrede”, schreef president Zelensky na een privéontmoeting met de paus.
Op 18 mei, kort na zijn inauguratie, ontving paus Leo de Oekraïense president en diens echtgenote Olena Zelenska in een besloten audiëntie. Het was hun tweede ontmoeting die dag. “Fijn u weer te zien”, klonk het hartelijk toen de paus Zelensky verwelkomde in zijn kantoor. “Dank u voor uw geduld”, voegde hij eraan toe, doelend op de tijd tussen de Mis en hun gesprek.
Hoewel het Vaticaan geen officiële verklaring gaf over de inhoud van de ontmoeting, sprak Zelensky zich later uit op X: “Het gezag en de stem van de Heilige Stoel kunnen een belangrijke rol spelen in het beëindigen van deze oorlog.
After the inauguration Mass, we had a meeting with Pope Leo XIV @Pontifex. We are grateful to His Holiness for the audience.
For millions of people around the world, the Pontiff is a symbol of hope for peace. The authority and voice of the Holy See can play an important role in… pic.twitter.com/6pFGJfcrae
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) May 18, 2025
Wij staan open voor dialoog in welke vorm dan ook, met het oog op tastbare resultaten. We waarderen de steun voor Oekraïne en de duidelijke stem ter verdediging van een rechtvaardige en duurzame vrede.”
Die ‘heldere stem’ klinkt niet alleen in het diplomatieke circuit, maar ook aan het front. Zuster Lucia Murashko, lid van de Basilianen in Zaporizja – een kloosterorde binnen de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk – vertelde aan OSV News:
“Wij zijn nu al heel blij, omdat… hij duidelijk heeft benoemd wie het slachtoffer is en wie de agressor in onze situatie.” Dat de paus het lijden van de Oekraïners niet relativeert, “gaf ons hoop dat… de paus Oekraïne begrijpt en ons wil steunen.”
In dezelfde stad, op slechts enkele kilometers van de frontlinie, ontsnapten zij en haar medezusters vorig jaar aan een dodelijke aanval op 6 december. “Russische drones zijn zo talrijk en zo luid”, zei zuster Lucia. Toch blijven zij hulp verlenen in frontgebieden. De pauselijke oproepen tot een ‘rechtvaardige en blijvende vrede’ worden daar ontvangen als geestelijke balsem.
Tijdens de eerste week van zijn pontificaat sprak paus Leo ook met aartsbisschop Sviatoslav Shevchuk, hoofd van de Oekraïens-katholieke Kerk. Die overhandigde hem lijsten van vermiste en gevangen Oekraïners, en nodigde de paus uit voor een bezoek aan Oekraïne.
“Het Oekraïense volk heeft u al bestempeld als de paus van de vrede”, zei Shevchuk. Volgens hem toonde de paus met zijn betrokkenheid “een speciale vaderlijke aandacht voor de eerste slachtoffers van de oorlog”.
“Ik sta aan de zijde van het Oekraïense volk”, zei paus Leo tijdens het gesprek, en hij verzekerde dat de Heilige Stoel zich zal blijven inzetten voor dialoog en ondersteuning. Al eerder, op 12 mei, had Zelensky in een telefoongesprek dezelfde uitnodiging overgebracht. “Wij geloven dat een pausbezoek kan bijdragen aan het stoppen van de oorlog”, aldus Shevchuk in een verklaring.
Het Vaticaan stelde zich bovendien beschikbaar als platform voor directe onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. Kardinaal Pietro Parolin, staatssecretaris van het Vaticaan, noemde het afblazen van de geplande gesprekken op 15 mei in Istanboel “tragisch” en benadrukte dat “we weer helemaal opnieuw moeten beginnen.”
Maar hij blijft hopen dat beide partijen tot een directe dialoog komen: “Dat ze in elk geval met elkaar gaan praten.”
Ook de Amerikaanse vicepresident JD Vance en minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio spraken recentelijk met Zelensky over de situatie. Die schreef na afloop: “Er is druk nodig op Rusland totdat ze bereid zijn de oorlog te beëindigen.”
Rubio sprak op 17 mei eveneens met kardinaal Matteo Zuppi, pauselijk gezant voor de vrede. Na afloop zei hij: “We zijn de Heilige Stoel dankbaar voor hun inzet, ook bij gevangenenuitwisselingen. Er zijn kinderen uit hun huizen gehaald die de Oekraïners graag terug willen zien.”
De betrokkenheid van paus Leo beperkt zich niet tot diplomatie. Tijdens de conferentie “Op weg naar een theologie van hoop voor en vanuit Oekraïne”, op 14 en 15 mei in Rome, sprak hij over het onlosmakelijke verband tussen vrede, gerechtigheid en waarheid.
“Werken aan vrede vereist dat men rechtvaardig handelt”, zei hij tijdens een toespraak tot diplomaten. “De Kerk kan zich nooit onttrekken aan het spreken van de waarheid over de mens en de wereld.”
Die woorden vonden weerklank bij conferentievoorzitter Taras Dobko, rector van de Oekraïense Katholieke Universiteit: “Wij verlangen naar vrede in Oekraïne die ons in staat zal stellen een waardig leven te leiden, zonder angst.”
Ook mensenrechtenverdediger Myroslav Marynovych, voormalig Sovjetgevangene, sprak zijn hoop uit dat paus Leo een unieke stem zal zijn “in het christelijke geweten van de wereld”.
Voor de Oekraïners, moe van oorlog en internationale verdeeldheid, zijn de eerste dagen van paus Leo een signaal dat hun lijden gezien wordt en dat rechtvaardige vrede meer is dan een diplomatieke ambitie. “Hij staat aan onze zijde. Dat maakt alles anders”, aldus zuster Lucia.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
