Nu de grootschalige Russische invasie in Oekraïne op 24 februari de tragische grens van drie jaar heeft bereikt, brengen religieuze zusters hoop naar degenen die niet meer weten hoe ze moeten glimlachen, zoals kinderen die het leed van de oorlog aan den lijve hebben ervaren.
Zuster Victoria Andruschina van de Congregatie van de Zusters der Engelen heeft Oekraïne niet verlaten toen de oorlog uitbrak, ook al kreeg ze het bevel om te evacueren.
“Ik huilde en vroeg mijn oversten om me te laten blijven,” zegt Andruschina. “Ik voelde dat ik hier het meest nodig was, bij de kinderen die achterbleven. Ik dank God en mijn oversten dat ik mocht blijven.”
De congregatie van de Zusters der Engelen werd opgericht in 1889, toen de Kerk werd vervolgd door de Russische tsaar.
Voor de oorlog werkte zuster Andruschina in een kleuterschool. Toen de Russische invasie begon, besloot ze door te gaan met het helpen van kinderen. Samen met een groep lekenvrijwilligers van de Christian Rescue Service reist ze van dorp naar dorp in Oost-Oekraïne, direct aan het front, en organiseert ze programma’s voor kinderen. Het initiatief heet ‘Angels of Joy. Het doel is simpel: kinderen weer laten glimlachen.
“We weten nooit of we een programma kunnen uitvoeren,” zegt Andruschina, “en we weten nooit of we kunnen terugkeren. Vrijwilliger zijn in de oorlog betekent niet alleen dat je uit je comfortzone moet stappen, maar ook dat je je leven moet riskeren.”
Spelletjes, wedstrijden en muziek maken deel uit van de evenementen, samen met cadeautjes en snoep. “Engelen brengen vreugde voor kinderen en hoop voor hun ouders,” aldus Andruschina. “Het is een lichtstraal in de duisternis waarin zij leven.”
“Deze mensen hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt. Onze initiatieven zijn soms de eerste gelegenheid om elkaar in zo’n grote groep te ontmoeten. Kinderen gaan niet naar school, ze zitten in hun huizen – of wat daar van over is. Ze hebben geen contact met anderen,” vertelt Andruschina.
“Vrijwilliger zijn in de oorlog betekent niet alleen dat je uit je comfortzone moet stappen, maar ook dat je je leven moet riskeren”
Tweet dit!
“Het is heel moeilijk om deze bijeenkomsten te organiseren”, vervolgt ze, “omdat kinderen geen natuurlijke kinderlijke reacties meer hebben. Ze zijn bang, vol verdriet, bang voor mensen, geluiden, bang om te spelen. Het is alsof ze bang zijn om kind te zijn.”
“De verandering die we zien tijdens ons programma is verbazingwekkend,” voegt Andruschina toe. “De kinderen worden langzaam aan moediger, ontspannen en doen mee met het spel. Ze glimlachen weer. Er is geen grotere beloning voor deze inspanning dan de glimlach van een kind. Het risico is het waard.”
En het risico is een feit. Zuster Andruschina is zich ervan bewust is dat elke reis dicht bij de frontlinies haar laatste kan zijn.
“Ik ben niet zozeer bang voor de dood, want dat betekent het eeuwige leven, maar voor invaliditeit, het feit dat ik niet langer in staat zal zijn om anderen te helpen. Ik voel ook een grote verantwoordelijkheid voor de vrijwilligers die met me meegaan.”
Drie jaar lang brengen de ‘Angels of Joy’ een glimlach op het gezicht van meer dan 20.000 Oekraïense kinderen. De campagne bestaat alleen dankzij de steun van katholieke organisaties en particulieren.
De Poolse zuster Renata Jurczak is al 30 jaar in Oekraïne. Ze is lid van de Kleine Missionarissen van Naastenliefde, ook bekend als de Dochters van Don Orione. In het begin hielp ze daklozen en straatkinderen. Nu werkt ze in een tehuis voor alleenstaande moeders nabij Charkiv en organiseert ze lessen voor kinderen om hen te helpen het trauma van de oorlog te verwerken.
Zij en haar medezuster gaan ook naar verwoeste dorpen aan de frontlinie waar sommige bewoners zijn teruggekeerd. Ze zien volledig vernietigde landbouwgebieden, het land kan niet meer bewerkt worden.
De zusters kwamen met een idee om deze landbouwers te helpen: “de kippenactie”. “We kopen kleine kippen van één dag oud, het voer voor de hele groeiperiode, en brengen ze naar gezinnen die ze kunnen grootbrengen,” vertelt zuster Jurczak.
“We waren er niet zeker van hoe deze campagne zou uitpakken. Deze mensen waren zo gelaten, maar de resultaten hebben ons verrast. Mensen op de rand van depressie huilden van ontroering omdat ze weer een beroep hadden gevonden en een nieuwe reden hadden om te leven.”
De campagne wordt regelmatig herhaald. Daarnaast organiseren de zusters ook andere evenementen en lange termijn initiatieven, zoals naaiworkshops, waarbij Oekraïense vrouwen nieuwe vaardigheden leren.
“Wanneer er steun is, keert de hoop terug”, zegt zuster Jurczak. “Niet alles is verloren is, het is mogelijk om opnieuw te beginnen. Vaak zeggen mensen: ‘Ik denk dat God bestaat, omdat jullie hier komen, naar plaatsen waar niemand meer komt’.”
De zusters van haar congregatie werd aan het begin van de oorlog gevraagd of ze liever naar Polen zouden terugkeren. Ze besloten allemaal te blijven.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
