Paus Franciscus heeft het ‘pauselijk geheim’ opgeheven in zaken van seksueel misbruik. Wie misbruik binnen de Kerk meldt of zegt slachtoffer te zijn, is niet langer verplicht daarover te zwijgen.

De paus maakte dat besluit bekend in een decreet dat dinsdag werd gepubliceerd.

Zwijgplicht

Het ‘pauselijk geheim’ is een vorm van zwijgplicht die onder meer geldt voor interne procedures in het Vaticaan, zoals benoemingen van kardinalen. Wie de zwijgplicht doorbreekt, riskeert excommunicatie. Op die manier moet gevoelige informatie van de Kerk beschermd worden.

Doelen van het pauselijk geheim in misbruikzaken

Tot nu toe gold die zwijgplicht ook voor degenen die misbruik door een priester of religieus binnen de Kerk meldden, of voor getuigen in een kerkelijk proces. In die zaken geldt het pauselijk geheim vanaf nu niet meer.

Het pauselijk geheim had in deze gevallen als doel de privacy van misbruikslachtoffers te beschermen, evenals de reputatie van de beschuldigde in het geval dat beschuldigingen ongegrond zouden blijken.

Maar het betekende ook dat wie misbruik meldt of zegt slachtoffer te zijn, gebonden was aan deze zwijgplicht in civiele procedures. En dat meldingen, getuigenverklaringen en documenten in kerkelijke processen inzake misbruik van minderjarigen niet mochten worden doorgegeven aan burgerlijke autoriteiten die erom vroegen.

Betere samenwerking

Door de opheffing ervan is dit nu wel mogelijk en kan er beter worden samengewerkt met de burgerlijke autoriteiten. Mensen binnen de Kerk, zoals bisschoppen en religieuze oversten, die weet hebben van misbruik door een priester of religieus hebben nu ook meer ruime om dit te melden bij de burgerlijke autoriteiten. Dit gebeurt in de meeste gevallen in de praktijk ook al.

De beslissing laat zien “dat het welzijn van kinderen en jonge mensen altijd voor moet gaan op elke vorm van geheimhoudingsplicht, ook de pauselijke”, zegt Andrea Tornielli, directeur van de dicasterie voor de Communicatie in een reactie.

“Een historische beslissing”, zo omschrijft aartsbisschop Charles Scicluna het decreet. Scicluna is secretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer en speelt namens het Vaticaan een vooraanstaande rol in de bestrijding van seksueel misbruik.

“Dit betekent dat transparantie nu op het allerhoogste niveau wordt doorgevoerd”, zegt hij in een interview met Vatican News.

Betere communicatie

Door deze beslissing van de paus kan er volgens Scicluna duidelijker over misbruikzaken worden gecommuniceerd met slachtoffers en kan er beter worden samengewerkt met de burgerlijke autoriteiten.

“Het pauselijk geheim kan niet langer als excuus dienen” om informatie niet te delen, zo voegt de aartsbisschop toe.

‘Niet alles komt nu in het publieke domein’

Dit betekent echter niet dat alle informatie over misbruikzaken nu openbaar worden gemaakt, benadrukt Scicluna. “De documenten komen niet in het publieke domein, maar worden beschikbaar gesteld aan de autoriteiten, of betrokken partijen.”

Andrea Tornielli benadrukt dat dit decreet “op geen enkele wijze raakt aan het biechtgeheim”. “Dat is iets heel anders dan het pauselijk geheim inzake documenten of getuigenverklaringen.”

Leeftijdsgrens

Er werd dinsdag ook een tweede decreet gepubliceerd. Daarin staat dat het “verwerven, bezitten of verspreiden van pornografisch materiaal van minderjarigen onder de 18 jaar door een geestelijke” geldt als een zeer ernstige overtreding, een delicta graviora. Tot nu toe gold een leeftijdsgrens van 14 jaar.

Bovendien is vastgelegd dat ook leken die in het kerkelijk recht zijn gepromoveerd als advocaat of aanklager mogen optreden in zaken die onder deze categorie vallen. Dit was voorheen alleen priesters toegestaan. (KN/Vatican News)