Kardinaal Joseph Zen roept het Vaticaan op geen overeenkomst te sluiten met China over onder meer de erkenning van door de staat benoemde bisschoppen die zonder toestemming van de Heilige Stoel zijn gewijd.

Persbureau Reuters meldde in oktober dat een dergelijk akkoord ophanden zou zijn. Afgelopen weekeinde schreef de Wall Street Journal dat er een concept ter goedkeuring aan paus Franciscus zou zijn voorgelegd. Ook de Chinese overheid zou ermee moeten instemmen. Overigens publiceerde AsiaNews deze week een column van een Chinese priester-blogger uit de ‘bovengrondse’ Kerk die lijkt te suggereren dat China dergelijke claims gebruikt om druk uit te oefenen op het Vaticaan.

‘Totaal onacceptabel’

Kardinaal Zen, emeritus-bisschop van Hongkong en een fel criticaster van het communistisch regime, zei in gesprek met de Wall Street Journal dat het compromis waarover in de media wordt gespeculeerd “totaal onacceptabel” is en een “overgave” zou zijn.

‘Ondergrondse’ en ‘bovengrondse’ Kerk

Katholieken in China zijn verdeeld in de Katholieke Patriottische Vereniging (KPV), een ‘bovengrondse’ Kerk die door Mao Zedong werd gevestigd, en de Romegetrouwe Kerk, die gedwongen door vervolging ‘ondergronds’ ging. Nog altijd hebben ‘ondergrondse’ katholieken te maken met marginalisering en zelfs vervolging.

Centraal twistpunt: benoeming bisschoppen

Het centrale twistpunt is de benoeming van bisschoppen. Het Vaticaan heeft weliswaar een aantal KPV-bisschoppen erkend, maar vindt dat de vereniging als zodanig “niet overeenstemt met de katholieke leer”, zoals paus Benedictus XVI in 2007 schreef: het komt alleen de paus toe om bisschoppen te benoemen.

Bisschoppen die zonder toestemming van Rome zijn gewijd, lopen een automatische excommunicatie op.

Excommunicatie opheffen

Reuters meldde onlangs dat onder het vermeende compromis het Vaticaan zijn goedkeuring zou hechten aan een aantal door de KPV benoemde en gewijde bisschoppen en hun excommunicatie zou opheffen.

Ook zou er een compromis zijn uitgewerkt over het benoemen van toekomstige bisschoppen, waarin de paus de mogelijkheid behoudt om een kandidaat te weigeren.

‘Trouw aan de Kerk’

Het is niet de eerste keer dat kardinaal Zen het Vaticaan tegen een dergelijke deal met het Vaticaan met Beijing waarschuwt, maar niet eerder was hij zo uitgesproken, schrijft de Catholic Herald.

Hij merkt in de Wall Street Journal onder meer op dat door de staat benoemde bisschoppen in de regel “prachtige kerels” zijn die “erg trouw aan de Kerk zijn”, maar dat zij desalniettemin beïnvloed worden door de staat.

‘Nepbisschoppen’

Kardinaal Zen bekritiseert Vaticaanse diplomaten die de KPV willen omarmen om zo de toegang tot de sacramenten en het voortbestaan van de hiërarchie veilig te stellen. “Ik zou er de voorkeur aan geven geen bisschoppen te hebben. Met nepbisschoppen ben je de Kerk aan het vernietigen.”

‘Niet gered door de Vaticaanse diplomatie’

Hij verwees, schrijft de Wall Street Journal, elders al eens naar de situatie van de Kerk in de landen achter het IJzeren Gordijn. In de jaren zeventig zocht het Vaticaan via diplomatieke kanalen toenadering in een poging een modus vivendi te vinden voor de Kerk in communistische landen.

Zen: “De Kerken in die landen zijn niet gered door de Vaticaanse diplomatie, maar dankzij het niet aflatende geloof van eenvoudige gelovigen.”

‘Waarom zou je je overgeven?’

Volgens de krant voorziet de kardinaal dat in China hetzelfde zal gebeuren zolang de Heilige Stoel niet buigt voor de Chinese overheid. “De ondergrondse Kerk evangeliseert erg goed” en “ook in de officiële Kerk zijn er zoveel goede mensen… Ze zijn niet bang. Waarom zou je je overgeven?”