“Een samenleving die niet openstaat voor het leven, stopt met leven.”

Met die woorden opende paus Franciscus vrijdagochtend in Rome de ‘Staten-Generaal van het Geboortecijfer’, een grote conferentie waarbij nagedacht werd over de demografische toekomst van Italië en de rest van de wereld.

De conferentie was een initiatief van een groep van meer dan 400 Italiaanse organisaties die zich richten op het gezin.

Italiaanse premier

Bij het evenement in het Auditorium della Conciliazione, op een steenworp afstand van het Sint-Pietersplein, was naast de paus ook de Italiaanse premier Mario Draghi aanwezig. De premier stond in zijn toespraak stil bij de inzet van de Italiaanse regering voor vrouwen, kinderen en werklozen.

Onder de aanwezigen waren ook talloze journalisten, bankiers en bekenden uit de Italiaanse sportwereld en showbusiness.

Italië wordt steeds ouder

Bij zijn aankomst stipt om 9 uur ‘s ochtends werd de paus op het podium ontvangen door acht kinderen. Zij vertegenwoordigden de kinderen van alle Italiaanse gezinnen.

Kinderen die in Italië steeds minder geboren lijken te worden: in 2020 nam het aantal geboortes met 30% af. Italië wordt daardoor steeds ouder, net als overigens het ‘oude continent’ Europa.

“Elk jaar verdwijnt er als het ware een stad met meer dan tweehonderdduizend inwoners. In 2020 bereikte het geboortecijfer het laagste punt sinds de eenwording van Italië. Dat kwam niet alleen door corona, maar is een voortdurende progressieve neiging tot afname, een steeds strengere winter.”

In een lange en gepassioneerde toespraak klaagde de paus het ‘drijfzand’ aan “waardoor een samenleving ontwricht raakt” en waardoor de demografische winter alleen nog maar “kouder en donkerder” wordt.

Het drijfzand is in dit geval “de verwarring door de onzekere arbeidsmarkt en de angsten die onstaan doordat de kosten voor het opvoeden van kinderen steeds minder goed op te brengen zijn”.

Daardoor zakt steeds meer jonge Italiaanse koppels de moed in de schoenen. Slechts de helft van hen “denkt twee kinderen te krijgen gedurende hun leven”.

Verhullen van de zwangerschap

Daarbovenop, zei de paus, komt nog het “treurige gegeven” dat veel zwangere vrouwen hun buik verhullen uit angst hun baan te verliezen. “Hoe is het mogelijk dat een vrouw zich moet schamen voor het mooiste geschenk dat het leven kan bieden? Niet de vrouw, maar de samenleving moet zich schamen”, merkte Franciscus op.

Hij prees de ouders die tijdens de lockdown tegelijk “leraar, ICT’er, werknemer en psycholoog” moesten zijn, zonder daarbij de grootouders te vergeten, “de ware reddingsboten van de gezinnen”.

Positieve rolmodellen nodig

De paus sprak ook de scholen aan en zei dat jonge mensen niet alleen begeleid moeten worden door middel van “cijfers”, maar ook door “gezichten”, ofwel de mensen die positieve rolmodellen moeten zijn voor de nieuwe generaties.

“Jongeren groeien niet door uiterlijke schijn, maar door de aantrekkingskracht van mensen die de moed hebben om groots te dromen, zich op te offeren voor anderen en het goede te doen in de wereld waarin we leven. En jong blijven doe je niet door selfies te maken en foto’s te bewerken, maar door op een dag in de ogen van je eigen kinderen te kijken.”

Het leven bevorderen

Franciscus sprak ook de grote bedrijven en ondernemers aan en zei te hopen dat zij “naast het produceren van nuttige producten, ook het leven bevorderen”.

“Dat zij er op letten dat zij nooit mensen uitbuiten door onhoudbare werkomstandigheden en arbeidstijden, en dat zij een deel van de winst verdelen onder hun werknemers. Allemaal met als doel bij te dragen aan een ontwikkeling die onbetaalbaar is, die van de gezinnen!” (Vertaling Susanne Kurstjens)