De excuses van de paus voor de misstanden op Canadese kostscholen worden met overwegend dankbaarheid ontvangen: “Er is een beter leven voor onze mensen, ook al hebben onze voorouders misstanden meegemaakt.” Wel hopen inheemse mensen dat het niet alleen bij woorden blijft.
Tijdens zijn eerste publieke optreden in Canada zette paus Franciscus meteen de toon voor zijn bezoek. Ten overstaande van tweeduizend inheemse Canadezen betuigde hij zijn “diepe spijt” voor de medebetrokkenheid van de Kerk “bij de projecten van culturele vernietiging en gedwongen assimilatie van de toenmalige overheid, wat leidde tot het systeem van kostscholen.”
Voor de aanwezige inheemse Canadezen was de spijtbetuiging van de paus een mijlpaal in het verwerkingsproces van het leed dat zij meedragen als gevolg van de misstanden en het misbruik op de kostscholen. “Vandaag is zowel een bittere als een zoete dag”, vindt Greg Desjarlais, opperhoofd van de Frog Leg Cree Nation.
“Het is bitter voor sommige mensen, sommige mensen zijn van streek, maar het is ook zoet voor wie een richting van genezing zijn ingeslagen”, zegt hij in een interview met Crux. “Er is een beter leven voor onze mensen, ook al hebben onze voorouders sociale misstanden, wreedheden en misbruik meegemaakt.”
“Ik ben blij dat ik lang genoeg geleefd heb om getuige te zijn van deze verontschuldiging, maar ik wil meer, want vijftig jaar is te lang om te wachten op een verontschuldiging.”
Tweet dit! Volgens Desjarlais kunnen slachtoffers de verontschuldigingen van de paus aanvaarden en zo goed mogelijk vooruit kunnen komen, of ze kunnen vast blijven zitten. “Ik wil de slachtoffers aanmoedigen om op een goede manier verder te gaan, als drijvende krachten die zullen helpen het landschap voor onze kinderen en kleinkinderen te veranderen.”
Evelyn Korkmaz, die misstanden op de St. Anne’s-Kostschool heeft meegemaakt, laat weten dat ze vijftig jaar heeft gewacht op de verontschuldiging van de paus, “en vandaag heb ik die eindelijk gehoord.” Korkmaz noemt het moment “overweldigend” in een interview met Crux.
“Ik ben blij dat ik lang genoeg geleefd heb om getuige te zijn van deze verontschuldiging, maar ik wil meer, want vijftig jaar is te lang om te wachten op een verontschuldiging”, zegt ze. Het stelde haar met name teleur dat paus Franciscus geen werkplan presenteerde van hoe hij de weg naar verzoening wil voortzetten. Volgens Korkmaz is de volgende stap om de kerkarchieven te openen, zodat de lichamen in de anonieme graven op de kostschoolterreinen geïdentificeerd kunnen worden.
Paus Franciscus deelt overigens het standpunt dat het leed van inheemse Canadezen met een verontschuldiging niet is opgelost. Tijdens zijn toespraak noemde hij excuses “de eerste stap” op weg naar verzoening. Daarnaast beloofde hij medewerking van de Kerk in verder onderzoek naar de toestanden op de scholen en zei hij dat de Kerk slachtoffers wil bijstaan in hun genezingsproces.
Na de bijeenkomst, die plaatsvond op het terrein van de voormalige Ermineskin-kostschool, bezocht paus Franciscus in Edmonton een parochie waar veel inheemse katholieken ter kerke gaan. Daar sprak hij over de rol die de Kerk gespeeld heeft in de onderdrukking van inheemse culturen. “Het lijkt makkelijker om mensen God op te dringen, in plaats van hen naar God toe te laten komen”, sprak de paus. “Maar dat lukt nooit, want zo werkt de Heer niet.”
Op dinsdag vierde de paus het feest van de heiligen Joachim en Anna, Jezus’ grootouders. Hij concelebreerde een Mis met zestigduizend aanwezigen in een sportstadion. Vanwege zijn knieproblemen kon hij niet de hele Mis celebreren; aartsbisschop Richard Smith van Edmonton vierde de liturgie van de Eucharistie.
Deze Mis is een van de weinige programmapunten van dit pausbezoek die niet exclusief rond de inheemse gemeenschap draaien: in zijn preek besprak hij de tederheid van grootouders. “Van onze grootouders leren we dat liefde nooit met dwang samengaat en anderen niet beknot.”
“Zo hielden Joachim en Anna van Maria, die op haar beurt op die manier van Jezus hield. Hun liefde verstikte Hem niet, maar hielp Hem de taak te omarmen waarvoor Hij op de wereld was gekomen.” Volgens de paus moeten katholieken en hun Kerk leren het geloof te delen met diezelfde tederheid. “Moge we leren om nooit druk te leggen op anderen of anderen hun vrijheid te ontnemen.”
Diezelfde dag bezocht de paus ook nog het bedevaartsoord Lac Sainte-Anne. Het meer, waarvan het water geneeskrachtige capaciteiten zou bezitten, trekt veertigduizend pelgrims per jaar. Samen met een grote menigte bad de paus in zijn rolstoel bij het meer.
