<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Pausreis

Een pelgrimage van gebed, wortels en hoop

KN Redactie 23 september 2021
image
Paus Franciscus begroet op 15 september de gelovigen bij aankomst op het veld bij de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Smarten in Šaštin. Foto: CNS Photo - Paul Haring

Tijdens de algemene audiëntie van 22 september sprak paus Franciscus over zijn recente bezoek aan Hongarije en Slowakije.

Broeders en zusters, goedemorgen!

Vandaag wil ik jullie vertellen over de apostolische reis die ik heb gemaakt naar Boedapest en naar Slowakije. Die reis werd precies een week geleden afgesloten, vorige week woensdag. Ik zou die als volgt willen samenvatten: het was een pelgrimage van gebed, een pelgrimage naar de wortels, een pelgrimage van hoop. Gebed, wortels en hoop.

Pelgrimage van gebed

De eerste etappe was Boedapest, voor de afsluitende Mis van het Internationaal Eucharistisch Congres dat een jaar was uitgesteld vanwege de pandemie. Er was een grote opkomst bij deze viering. Het heilige volk van God kwam op de dag des Heren samen rond het mysterie van de Eucharistie, waardoor het continu gevoed en opnieuw gevoed wordt.

Het volk werd omhelsd door het kruis dat boven het altaar stond, om dezelfde richting aan te geven als de Eucharistie, dat wil zeggen, de weg van nederige en belangeloze liefde, van edelmoedige en respectvolle liefde jegens allen, de weg van het geloof dat zuivert van het wereldse en leidt tot de essentie. Dit geloof reinigt ons altijd en verwijdert ons van het wereldse dat ons allemaal ruïneert: het is een worm die ons van binnenuit ruïneert.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Hart van Europa

En de pelgrimage van gebed werd afgesloten in Slowakije op het feest van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten. Ook daar, in Šaštín, in het heiligdom van de Maagd van de Zeven Smarten, was een grote massa mensen bijeen gekomen voor dit Mariafeest, dat ook het nationale religieuze feest is. Zo was mijn reis een pelgrimage van gebed naar het hart van Europa, beginnend met aanbidding en afgesloten met volksdevotie.

Bidden, want daartoe is het volk van God vooral geroepen: aanbidden, bidden, wandelen, pelgrimeren, boete doen, en in dit alles de vrede en de vreugde voelen die de Heer ons geeft. Ons leven moet zo zijn: aanbidden, bidden, wandelen, pelgrimeren, boete doen.

Gods aanwezigheid wordt afgezwakt

En dat is van bijzonder belang op het Europese continent, waar Gods aanwezigheid wordt afgezwakt. We zien het elke dag: Gods aanwezigheid wordt afgezwakt, door consumentisme en de ‘reuk’ van een enkel gedachtengoed – een vreemd maar echt gegeven – de vrucht van de mix van oude en nieuwe ideologieën.

En dit verwijdert ons van vertrouwdheid met de Heer, van vertrouwdheid met God. Zelfs in dit geval komt de genezing tot stand door gebed, getuigenis en nederige liefde. De nederige liefde die nodig is. Laten we dit idee weer oppakken: de christen moet dienen.

“Herinneren en gedenken is goed en helpt bij het bidden”

Dat is wat ik heb gezien bij de ontmoeting met het heilige volk van God. Wat heb ik gezien? Een trouw volk dat heeft geleden onder de atheïstische vervolging. Ik heb het ook gezien in de gezichten van onze Joodse broeders en zusters waarmee we de Holocaust hebben herdacht. Want er bestaat geen gebed zonder herdenken.

Er is geen gebed zonder herdenken. Wat wil dat zeggen? Dat wij als we bidden, ons leven moeten herinneren; het leven van ons volk, het leven van al die mensen die in onze stad wonen, rekening houdend met hun verhaal.

Hulp bij het bidden

Een van de Slowaakse bisschoppen, al op leeftijd, zei toen hij me begroette: “Ik ben tramconducteur geweest om me te verbergen voor de communisten.” Hij is moedig, die bisschop: tijdens de dictatuur, tijdens de vervolging, was hij tramconducteur en daarnaast deed hij zijn ‘werk’ als bisschop en niemand die het wist.

Zo werkt het als je vervolgd wordt. Er is geen gebed zonder herinnering. Het gebed, de herinnering aan het eigen leven, aan het leven van ons volk, van onze geschiedenis. Herinneren en gedenken: dat is goed en helpt je bij het bidden.

Pelgrimage naar de wortels

Het tweede aspect: deze reis was een pelgrimage naar de wortels. Door de bisschoppen te ontmoeten, zowel in Boedapest als in Bratislava, kon ik de dankbare herinnering aan deze wortels van geloof en christelijk leven aanraken, zo levend in het lichtend voorbeeld van de getuigen van het geloof. Zoals kardinaal Mindszenty en kardinaal Korec, zoals de zalige bisschop Pavel Peter Gojdič.

Wortels die teruggaan tot de negende eeuw, tot het evangelisatiewerk van de heilige broers Cyrillus en Methodius, die deze reis met hun constante aanwezigheid begeleidden. Ik merkte de kracht van deze wortels op in de viering van de Goddelijke Liturgie in de Byzantijnse ritus, in Prešov, op het feest van het Heilig Kruis. In de liederen voelde ik het hart van de heilige gelovigen trillen, gesmeed door zoveel leed dat geleden werd voor het geloof.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Beschermen van de wortels

Ik heb er herhaaldelijk op aangedrongen dat deze wortels altijd levend moeten blijven, vol van het levensbloed dat de Heilige Geest is, en dat die als zodanig moeten worden beschermd: niet als museumstukken, niet geïdealiseerd en misbruikt voor prestige en macht, voor het consolideren van een gesloten identiteit. Nee, want dat zou betekenen dat je je wortels moet bedriegen en ontsmetten!

Cyrillus en Methodius zijn voor ons geen personages die we herdenken, maar voorbeelden om na te volgen, leraren van wie we altijd de geest en manier van evangeliseren kunnen overnemen, net als hun burgerlijke engagement – tijdens deze reis naar het hart van Europa heb ik vaak moeten denken aan de vaders van de Europese Unie en waar zij van droomden: niet een agentschap om de ideologische kolonisatie te verspreiden, nee, de Unie waar ze van droomden.

Dikke takken van hoop

Als de wortels op deze manier worden begrepen en geleefd, zijn ze een garantie voor de toekomst: dikke takken van hoop ontspruiten eraan. Ook wij hebben wortels: ieder van ons heeft zijn eigen wortels. Herinneren we ons onze eigen wortels, onze ouders, grootouders? En zijn we verbonden met onze grootouders, die een ware schat zijn? “Maar ze zijn oud…” Nee, nee: zij vormen het sap, je moet naar ze toe gaan en van hen het sap nemen om te groeien en door te gaan.

We zeggen niet: “Ga en zoek je toevlucht in je wortels.” Nee, nee: “Ga naar de wortels, neem daarvan het sap en ga verder. Ga naar jouw plek.” Vergeet dit niet. En ik herhaal wat ik al vaak heb gezegd, dat mooie vers: “Alles wat een boom aan bladeren bezit, komt van wat onder de grond begraven is.” Je kunt groeien in de mate waarin je één bent met je wortels: daar komt je kracht vandaan. Als je de wortels doorsnijdt, alles wat nieuw is, nieuwe ideologieën, leidt dat nergens toe, het laat je niet groeien: je zult niet goed eindigen.

“Het zien van al die kinderen en jongeren heeft me hoop gegeven”

Het derde aspect van deze reis was de pelgrimage van hoop. Gebed, wortels en hoop, die drie eigenschappen. Ik heb heel veel hoop in de ogen van de jongeren gezien, tijdens die onvergetelijke ontmoeting in het stadion van Košice. Dat heeft me ook hoop gegeven: het zien van al die jongeren en al die kinderen.

En ik dacht aan de demografische winter die we nu beleven en aan die landen die opbloeien door al die jonge koppels en die kinderen: een teken van hoop. Vooral tijdens deze pandemie was dit feest een krachtig en bemoedigend teken, mede dankzij de aanwezigheid van talloze jonge ouders met hun kinderen.

Helden van de samenleving

Net zoals ook het getuigenis van de zalige Anna Kolesárová krachtig en profetisch was. Zij was een Slowaaks meisje dat haar waardigheid verdedigde en dat met de dood moest bekopen. Het is een getuigenis die meer dan ooit actueel is, want het geweld tegen vrouwen is overal een plaag.

Ik heb hoop gezien bij zoveel mensen die stilletjes om anderen geven en voor anderen zorgen. Ik denk aan de Missionarissen van Barmhartigheid van het Bethlehem Centrum in Bratislava. Goede zusters die de uitgestotenen van de maatschappij opnemen. Ze bidden en dienen, bidden en helpen. En ze bidden veel en helpen veel, zonder pretenties. Zij zijn de helden van deze samenleving. Ik zou graag willen dat we allemaal Moeder Teresa en deze zusters bedanken: een gezamenlijk applaus voor deze goede zusters! Deze zusters verwelkomen daklozen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Roma

Ik denk aan de Roma-gemeenschap en aan degenen die zich inzetten voor hun weg van broederschap en integratie. Het was ontroerend om bij het feest van de Roma-gemeenschap te zijn: een eenvoudig feest dat naar het evangelie smaakte. De Roma zijn onze broeders en zusters: we moeten ze verwelkomen, we moeten dichtbij ze zijn zoals de salesiaanse paters daar in Bratislava, heel dicht bij de Roma.

Een toekomst van hoop

Beste broeders en zusters, deze hoop, deze hoop van het evangelie die ik onderweg heb mogen zien, wordt pas werkelijkheid, wordt pas concreet, als ze met een ander woord wordt uitgedrukt: samen. Hoop stelt nooit teleur, hoop komt nooit alleen, maar samen.

In Boedapest en Slowakije waren we samen met de verschillende rites van de katholieke Kerk, samen met onze broeders van andere christelijke denominaties, samen met onze Joodse broeders, samen met de gelovigen van andere religies, samen met de allerzwaksten. Dat is de manier, want de toekomst zal er een zijn van hoop, als het maar samen is, niet alleen: dat is belangrijk.

Dankbaarheid

En na deze reis ervaar ik grote dankbaarheid in mijn hart. Dank aan de bisschoppen, dank aan de burgerlijke autoriteiten, dank aan de president van Hongarije en de president van Slowakije; dank aan alle organiserende medewerkers, dank aan de vele vrijwilligers, dank aan iedereen die heeft gebeden.

En laten we alsjeblieft ook bidden dat de zaden die tijdens deze reis werden verspreid, goede vruchten zullen voortbrengen. Laten we daarvoor bidden. (Vertaling Susanne Kurstjens)

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.