Het was een langgekoesterde wens van de paus, maar de oorlog en het geweld van IS hebben elk initiatief daartoe steeds de kop in gedrukt. Maar nu, juist op een moment dat wereldwijd veel reisplannen worden gedwarsboomd door een pandemie, daagt Franciscus het coronavirus uit en kondigt hij een reis naar Irak aan.

Eerste pausbezoek ooit

Daarmee wordt hij de eerste paus ooit die een bezoek brengt aan het land in het Midden-Oosten, dat tussen 2014 en 2017 zo hard werd geraakt door de massale vlucht en het martelaarschap van vele christenen door toedoen van IS.

Juist om al die mensen bij te staan, die huis en haard moesten verlaten en nog steeds in vluchtelingenkampen wonen, gaat de paus van 5 tot 8 maart naar Irak. Die data werden officieel bekend gemaakt door Vaticaans woordvoerder Matteo Bruni.

Rekening houden met corona

“Op uitnodiging van de Republiek Irak en de lokale katholieke Kerk, zal paus Franciscus van 5 tot 8 maart 2021 een apostolisch bezoek brengen aan dat land. Hij zal Bagdad aandoen, de Vlakte van Ur, verbonden aan het verhaal over Abraham, de steden Erbil, Mosoel en Karakosh op de vlakte van Nineve.”

Bruni voegde toe dat “te zijner tijd het programma van de reis bekend zal worden” en dat er “rekening gehouden zal worden met de ontwikkeling van de wereldwijde gezondheidscrisis”.

Complete verrassing

Verrassend genoeg hervat paus Franciscus dus zijn apostolische bezoeken, nadat hij die vijftien maanden lang allemaal had uitgesteld. Zijn laatste reis was in november 2019 naar Japan. Daarna werden bezoeken aan Malta (mei 2020), Griekenland en Indonesië (najaar 2020) vanwege het coronavirus afgezegd.

Breed werd er vanuit gegaan dat alle pausreizen tot 2020 zouden worden uitgesteld, in afwachting van de wereldwijde verspreiding van een coronavaccin. Maar de Argentijnse paus heeft iedereen verrast.

Op 10 juni 2019 sprak Franciscus voor het eerst over zijn wens om Irak te bezoeken. Hij deed dat tijdens een audiëntie met ROACO, het Vaticaanse comité dat de Oosterse Kerken bijstaat.

“Als ik aan Irak denk, komt voortdurend dezelfde gedachte bij me op”, zei hij toen. “Dat het land vooruit mag kijken naar een vreedzame en gezamenlijke deelname aan de opbouw van het algemeen welzijn van alle componenten van de samenleving, ook de religieuze. En dat het land niet terug mag vallen in de spanningen die voortkomen uit de nooit afgenomen conflicten van regionale machten.”

Bezoek Iraakse president

De paus liet toen doorschemeren dat hij het land al in 2020 wilde bezoeken. De reis leek concrete vormen aan te nemen toen hij op 25 januari van dit jaar de Iraakse president Barham Salih in het Vaticaan ontving.

Gesprek met Iraakse vluchtelingen

In 2014 al uitte Franciscus zijn nabijheid bij de Iraakse vluchtelingen die hun toevlucht hadden gezocht in een vluchtelingenkamp in Ankawa, vlakbij Erbil, om daar Kerstmis te vieren. In een live telefoongesprek via Tv2000, de omroep van de Italiaanse bisschoppenconferentie, had de paus de gezinnen, kinderen en ouderen begroet die op dat moment verzameld waren in een gymzaal.

“Jullie zitten klaar om de Mis te vieren en ik verenig me met jullie in deze viering. Ik omhels jullie allemaal en ik wens jullie een zalig Kerstmis”, zei hij via een priester die zijn woorden in het Arabisch vertaalde.

“Jullie zijn net als Jezus in de kerstnacht: er was geen plaats voor Hem en hij werd weggestuurd en moest vluchten naar Egypte om zichzelf te redden. Ik zegen jullie en ik ben jullie nabij.”

Johannes Paulus II

Lang voor Franciscus, was het Johannes Paulus II die de wens uitsprak om naar de Vlakte van Ur te reizen, als eerste etappe van zijn pelgrimage in het teken van het Jubeljaar 2000. De reis was georganiseerd voor 1-3 december 1999, maar na maandenlange onderhandelingen, besloot toenmalig president Saddam Hoessein het bezoek te annuleren.