Tijdens de inmiddels traditionele persconferentie in het vliegtuig terug naar Rome, bevestigde paus Franciscus onder meer dat hij later dit jaar naar Hongarije zal reizen.
Na maanden in een “gevangenis” ben ik in Irak “opnieuw gaan leven”. Paus Franciscus spreekt tijdens de vlucht van Bagdad naar Rome met de journalisten die hem drie dagen lang vergezelden tijdens deze historische reis. Een bezoek dat hem gelegenheid gaf om zich weer tussen de mensen te begeven, na maandenlange opsluiting in het Vaticaan omwille van de coronamaatregelen.
Na het bedanken van de verslaggevers “om hun werk en gezelschap”, beantwoordde de paus enkele vragen over de thema’s van de reis, zoals het belangrijke bezoek aan Al-Sistani, de emotie bij het zien van de verwoeste kerken in Mosul, en ging hij in op andere zaken als vrouwen, migratie, toekomstige reizen, waaronder een pelgrimage naar Libanon.
Franciscus ontmoette de sjiitische groot-ayatollah in zijn huis in Najaf, een heilige plaats voor de sjiieten, die wereldwijd een minderheidsstroming in de islam vormen.
De paus vertelde een “nederige en wijze man” te hebben ontmoet. “Deze ontmoeting heeft mijn ziel goed gedaan. Het is een licht”, zei hij. Al-Sistani was “zeer respectvol, ik voelde mij vereerd omdat hij nooit opstaat tijdens het groeten, maar hij stond twee keer op om mij te groeten”.
De paus zinspeelde op de mogelijkheid om in de toekomst ook met de sjiieten een document over menselijke broederschap te ondertekenen. Dat deed hij eerder in Abu Dhabi met de groot-imam van de invloedrijke soennitische Al-Azhar-universiteit.
Het document was volgens de paus “in het geheim voorbereid met de groot-imam tijdens zes maanden, in gebed, reflectie, en door de tekst te corrigeren. Het was een eerste stap. We kunnen zeggen dat dit de tweede is, en er meer zullen volgen”.
Voor de paus is “de weg van broederschap” fundamenteel. Hij citeerde de woorden van de groot-ayatollah: “Mensen zijn broeders en zusters omwille van de religie, of gelijk omwille van de schepping”.
“Broederschap is gelijkwaardigheid”, vervolgde de paus. “Dit is belangrijk, de menselijke broederschap, als mensen allen broeders, we moeten met de andere godsdiensten voortgaan. Soms moeten we hiervoor risico’s nemen… Er is kritiek dat de paus roekeloos is, dat hij stappen neemt tegen de katholieke leer, dat hij een stap verwijderd is van ketterij. Maar deze beslissingen neem je altijd in gebed, in dialoog, door om raad te vragen.”
Gebed, de dialoog en de reflectie zijn ook de instrumenten waarmee de paus besluit om ergens naar toe te reizen. “Om een beslissing te nemen over reizen, luister ik naar de raad van adviseurs. Luisteren is goed voor mij, ik bid uiteindelijk, over sommige reizen denk ik veel na. Maar de beslissing komt van binnenuit, bijna spontaan als een rijpe vrucht.”
Zo kwam het idee voor de reis naar Irak, die door velen werd afgeraden omdat het potentieel gevaarlijk zou zijn omwille van de veiligheid en corona, tot stand naar aanleiding van verschillende zaken die “in het innerlijke speelden”.
Een ervan was het lezen van het boek Het laatste meisje van Nadia Mourad. Zij was slachtoffer van IS en kreeg de Nobelprijs voor de Vrede als eerbetoon aan de zwaar vervolgde yezidische gemeenschap. Het lezen van dit boek was voor Franciscus een stimulans om te reizen naar Irak, ondanks de problemen.
De paus zei hierover dat hij de mensen uit Irak, die naar hem zouden komen kijken, had toevertrouwd aan God. Vele mensen waren niet gevaccineerd, droegen geen mondkapje, en kwamen massaal samen tijdens de verschillende evenementen.
“Ik heb veel nagedacht en gebeden, maar uiteindelijk heb ik de beslissing genomen. Vrijelijk, het kwam van binnenuit. Ik heb gezegd dat Diegene (God) die mij zo laat besluiten, zorg moet dragen voor de mensen.”
De bisschop van Rome sluit een reis naar Syrië uit, een “bemind en verwoest” land, maar benadrukt dat hij Libanon zal bezoeken, een land “dat lijdt” maar “genereus is in de opvang van vluchtelingen”. Daarnaast werd officieel dat Franciscus naar Hongarije af zal reizen voor het Internationale Eucharistische Congres in september 2021, wellicht met een tussenstop in Slowakije.
En Argentinië? Jorge Mario Bergoglio is daar niet geweest sinds hij paus werd, wat leidde tot fantasierijke speculaties. Hij onthulde dat er in 2017 een reis naar Buenos Aires op het programma stond, maar die ging niet door. “Ik wil dit zeggen, zodat men niet fantaseert over ‘vaderlandfobie’. Wanneer de mogelijkheid zich voordoet, zal het doorgaan.”
Denkend aan Iraakse jongeren die noodgedwongen het land moesten verlaten, sprak Franciscus over het thema migratie. “Migratie is een dubbel recht: het recht om niet te migreren, het recht om wel te migreren. Migratie wordt nog steeds beleefd als een invasie.”
Er zijn “urgente maatregelen nodig opdat mensen werk hebben waar ze wonen, en niet hoeven te migreren, maar ook maatregelen om het recht op migratie te waarborgen. Het is waar dat elk land goed moet kijken naar de capaciteit om te ontvangen, want het gaat er niet alleen om om deze mensen te ontvangen en ze achter te laten op een strand, maar om begeleiden en integreren”.
De paus stond ook stil bij de begroeting op zondag, na de Mis in Erbil, van de vader van de kleine Alan Kurdi. “Dit kind is symbool van beschavingen die sterven, die niet kunnen overleven.”
Aan het einde van de persconferentie klaagde de paus de situatie aan van vele vrouwen die zich vandaag de dag “verkopen, zich tot slaaf maken, ook in het centrum van Rome”. Het is onacceptabel voor de paus: “We moeten strijden om de waardigheid van vrouwen. Ze dragen de geschiedenis voort.”
#PopeInIraq pic.twitter.com/Va8WITEGwS
— Salvatore Cernuzio (@SalvoCernuzio) March 6, 2021
Salvatore Cernuzio, correspondent van Katholiek Nieuwsblad in Rome, reisde met paus Franciscus mee door Irak. Op deze site deed hij dagelijks verslag van de belangrijkste gebeurtenissen van de reis, die vooral in het teken zal stonden van de interreligieuze dialoog en het bemoedigen van de christelijke minderheden in het land
> Zie www.kn.nl/pausreis
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
