Als het aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ligt, geeft de overheid niet langer meer automatisch wijzigingen in de persoonsgegevens van kerkleden door aan Kerken. Gisteren publiceerde de toezichthouder dit advies aan het kabinet.

Tot op heden delen burgerlijke gemeenten automatisch de gegevens over een verhuizing of huwelijk via de Stichting Interkerkelijke Ledenadministratie (SILA). Hier zijn zeven kerkgenootschappen bij aangesloten, waaronder de RKK en de PKN. In totaal gaat het om de gegevens van circa vijf miljoen kerkleden.

Het kabinet heeft al plannen om deze gang van zaken te wijzigen door nieuwe kerkleden om toestemming te vragen voor het doorgeven van hun persoonsgegevens aan Kerken. De AP zegt in het advies dat ook de huidige kerkleden om toestemming moeten worden gevraagd.

Niet in het rijtje

Volgens de AP mag de overheid namelijk niet zonder toestemming de gegevens uit de administratie van de overheid – de Basisregistratie personen (BRP) – doorgeven, omdat het “geen algemeen belang dient en het niet noodzakelijk is”. Voor organisaties met bepaalde overheidstaken of die een groot maatschappelijk belang dienen is de toegang tot de BRP “handig en belangrijk”, zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen.

“Een gemeente kan die gegevens nodig hebben als je een nieuw paspoort aanvraagt. Een pensioenfonds moet het ook weten als jij verhuist, zodat jij je pensioen blijft ontvangen. Maar Kerken horen wat ons betreft niet in dit rijtje thuis”, aldus Wolfsen.

Grote rol

Hier denkt Arthur Miedema, secretaris van het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO), heel anders over: “Volgens mij passen Kerken wel degelijk in dit rijtje”, reageert hij. “Kerken vervullen een grote rol in de maatschappij. Kijk maar eens naar de opvang van asielzoekers. Of naar de miljoenen uren en euro’s die kerkleden besteden aan armoedebestrijding in dit land.”

Ook volgens de woordvoerder van de Nederlandse kerkprovincie, Anna Kruse, is er zeker wel sprake van een maatschappelijk belang. Kerken zouden volgens haar op basis daarvan gebruik moeten mogen maken van de gegevensverstrekking. Als die regeling voor andere organisaties geldt, “zou dit wat ons betreft ook voor de Kerken moeten gelden”, zegt Kruse.

‘Zorgelijke situatie’

Wanneer de overheid geen gegevens meer verstrekt, zouden parochies straks mogelijk een groot aantal parochianen niet meer weten te vinden.

“Als een oudere parochiaan naar een zorginstelling verhuist en dit niet zelf kan doorgeven, dan is het fijn dat de parochie deze persoon toch weet te vinden en contact kan blijven houden”, zegt Kruse die het een “zorgelijke situatie zou vinden” als dat niet het geval was.

“Kerken hebben het al druk en willen vooral bezig zijn met Kerk-zijn”, vult Miedema aan. “Het is fijn dat die administratie gefaciliteerd wordt.”

Al jaren onder druk

De gegevensverstrekking aan SILA staat al jaren onder druk. In 2013 gaf de voorganger van de AP, het College bescherming persoonsgegevens, al aan dat het delen van gegevens met SILA in strijd is met de privacywetgeving. De Raad van State kwam dat jaar tot dezelfde conclusie.

In 2016 stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor een motie om te stoppen met de automatische gegevensverstrekking aan SILA. De overheid hield vervolgens een internetconsultatie waar maar liefst 17.000 mensen op reageerden, een aantal dat niet eerder zo hoog was. Het overgrote deel van de reacties kwam van kerkleden die de automatische gegevensverstrekking aan SILA in stand wilden houden. In een nieuw regeerakkoord in 2017 werd afgesproken dat de overheid door mocht gaan met het delen van persoonsgegevens uit de BRP.

Maar volgens Wolfsen wordt het “nu echt tijd om deze onrechtmatige gegevensverstrekking te stoppen. Mensen moeten zo veel mogelijk de baas zijn over hun eigen gegevens. Kerkleden moeten zelf kunnen beslissen of zij willen dat de Kerk weet waar zij wonen en of ze getrouwd zijn.”