<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Samenleving

‘Durf het te hebben over de vrede van Christus’, zegt afzwaaiend hoogleraar ethiek in krijgsmacht

Sanne Gerrits 18 juni 2021
image
Een priester viert een Mis op de militaire basis Fort Bragg in het Amerikaanse Fayetteville. Foto: CNS Photo - Chaz Muth

“Als je niet spreekt van de vrede van Christus, doe je militairen tekort.” Dat zegt hoogleraar Religie en Ethiek rondom de Krijgsmacht Fred van Iersel.

Vandaag spreekt hij zijn afscheidsrede uit, waarin de thema’s vrede, ethiek en relevantie van katholieke geestelijke verzorging bij militairen ter sprake komen.

Srebrenica

Van Iersel belandde als jonge jongen vanuit Taizé in de Vredesbeweging Pax Christi. Hij ging daarna bij Defensie aan de slag met dezelfde vraagstukken. Als hoogleraar besteedde hij een groot deel van zijn werk aan de verwerking van de val van Srebrenica.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

“Er zitten veel vragen vast aan wat er daar gebeurd is,” zegt Van Iersel. “Zelf denk ik dat we in de jaren negentig een verkeerd begrip van neutraliteit hadden. We wilden vrede brengen door tussen partijen in te gaan staan, maar daar moet je dan ook de middelen voor hebben. We maakten door onze weerzin tegen oorlog de fout om onderbewapend tussen de strijdende groepen in te gaan staan. En in de Balkan leefden deze dwars door elkaar.”

De noodzaak van geestelijke verzorging

De militairen die terugkwamen van deze missie ervoeren een groot gevoel van machteloosheid. Geestelijke verzorging blijft hard nodig, vindt de emeritus-professor. “Deze mensen werken in crisissituaties, die een groot beroep doen op de persoon van de militair. Als dat niet goed zit, kunnen ze hun werk niet goed doen.”

image
Prof. Fred van Iersel Foto: KN - Jan Peeters

Daarbij ziet Van Iersel het katholiek vormgeven van de geestelijke verzorging, bijvoorbeeld het houden van een viering op een schip of te velde, als een voorpost van de Kerk. “De organisatie is misschien seculier, veel mensen in de organisatie zijn dat toch niet. En zij moeten ook tot hun recht komen.”

https://www.kn.nl/abonnementen/

Niet voor niets wordt de geestelijke verzorging heel positief gewaardeerd, vertelt hij. “De aalmoezeniers gaan met de mensen mee op uitzending, zij delen in de situatie waarin de militairen zich bevinden.”

Ethische dilemma’s

Van Iersel richtte ook het Bureau Ethiek en Krijgsmacht op. Militairen bleken te weinig opgeleid in het omgaan met ethische dilemma’s. “Legde je bijvoorbeeld de vraag voor: ‘Wat zou je doen bij het veroveren van een brug, waar opeens vluchtelingen blijken te staan?’, dan hoorde je toch nog wel eens: ‘Van de brug af schieten.’ Dit duidt op weinig moreel bewustzijn.”

Nu worden militairen getraind op het herkennen van morele besluitvorming. “Zij hebben ook een waardesysteem nodig. Dit leren ze nu in de opleiding en bij de missie.”

https://www.kn.nl/abonnementen/

De vrede van Christus

Hebben ze ook een katholiek waardensysteem nodig? “We mogen het durven hebben over de vrede van Christus”, vindt Van Iersel. “Zodat we zodanig aan vrede werken, dat ook verzoening mogelijk wordt. Veteranen worstelen met dit thema.”

“Mijn interpretatie is dan: Jezus bood na aan het kruis geslagen te zijn, toch nog vrede aan. Als dat niet meer ter sprake komt, doen we militairen te kort. We mogen blijven zoeken naar de vrede van Christus. Dat is de pastorale kern van geestelijke verzorging.”

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.