De Wit-Russische mensenrechtenactivist Ales Bialiatski heeft samen met een Oekraïense en een Russische mensenrechtenorganisatie de Nobelprijs voor de Vrede gewonnen. Volgens de jury heeft hij “zijn leven gewijd aan de bevordering van democratie en vreedzame ontwikkeling in zijn land.”
De focus van het Nobelprijscomité ligt dit jaar op Oost-Europa. De vredesprijs is toegekend aan drie winnaars: de Oekraïense mensenrechtenorganisatie Center for Civil Liberties, de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial en de Wit-Russische activist Ales Bialiatski. Het comité schenkt daarmee speciale aandacht aan de oorlog in Oekraïne en de anti-overheidsdemonstraties in Wit-Rusland.
De 60-jarige, katholieke Ales Bialiatski zet zich al sinds de jaren tachtig in voor vrijheid en democratie in Wit-Rusland, dat bekendstaat als de laatste totalitaire staat van Europa. In 1996 richtte hij de mensenrechtenorganisatie Viasna (‘lente’) op. Ook was hij in de jaren negentig betrokken bij de oprichting van de Wit-Russische Katholieke Gemeenschap.
Toen in 2020 protesten uitbraken tegen het bewind van de Wit-Russische dictator Aleksandr Loekasjenko, werd Bialiatski lid van het adviesorgaan van oppositiekopstuk Svetlana Tichanovskaja. Op 14 juli 2021 werd hij daarom gearresteerd. Nu zit hij nog steeds vast; hij was dan ook niet aanwezig in Oslo om de Nobelprijs in ontvangst te nemen.
Ook tussen 2011 en 2014 zat Bialiatski in de gevangenis vanwege zijn activisme. Destijds wilde hij een Katholieke priester kunnen spreken, maar dat werd hem geweigerd. “Orthodoxe gelovigen hebben hier hun eigen kapel en regelmatig Missen, maar het lijkt erop dat er hier nog nooit een katholieke priester binnen is geweest”, schreef Bialiatski vanuit de gevangenis aan collega-activist Siarhei Latsinski. “En dat terwijl er hier heel wat gelovigen uit de katholieke regio’s van Wit-Rusland zijn.”
Het Nobelprijscomité heeft de prijs toegekend aan Bialiatski omdat hij “zijn leven heeft toegewijd aan de bevordering van democratie en vreedzame ontwikkeling in zijn land”, motiveert het comité zijn keuze. De organisatie roemt daarbij het verzet van Viasna tegen het martelen van politieke gevangenen.
“De overheid probeert Ales Bialiatski telkens weer het zwijgen op te leggen”, aldus het comité. “Hij wordt nog steeds vastgehouden zonder proces. Ondanks zware tegenslagen, weigert hij ook maar een centimeter terrein prijs te geven in zijn strijd voor mensenrechten en democratie in Wit-Rusland.”
Bialiatski deelt de prijs met twee mensenrechtenorganisaties. Het Russische Memorial is een onderzoekscollectief dat misdrijven en oorlogsmisdaden van de Russische overheid en het leger probeert bloot te leggen. Zo onthulde de organisatie oorlogsmisdrijven in Tsjetsjenië tijdens de oorlog daar. Nu kijkt het collectief kritisch naar de strijd in Oekraïne. De organisatie werd vorig jaar verboden door de regering.
Het Oekraïense Center for Civil Liberties probeert Russische oorlogsmisdaden tegen de Oekraïense bevolking te documenteren. Oprichtster Oleksandra Matviitsjoek zet zich sinds 2007 in voor mensenrechten in het land. Eerder richtte de organisatie zich ook al op mensenrechtenschendingen in de oorlog in de Donbas.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
