[UPDATE][UPDATE]Paus Franciscus wist sinds 2013 van het wangedrag van de Amerikaanse ex-kardinaal McCarrick en draaide maatregelen terug die Benedictus XVI tegen hem had genomen.

Aartsbisschop Viganò (77) was apostolisch nuntius in Washington DC van 2011 tot 2016, maar wist uit hoofde van een eerdere functie al sinds 2006 van de beschuldigingen tegen McCarrick. Die waren door twee van zijn voorgangers, Montalvi en Sambi, vanaf 2000 aan het Vaticaan doorgegeven met dringend verzoek om snelle maatregelen. Het ging niet alleen om seksueel misbruik van jonge ondergeschikten, maar ook om heiligschennende daden. Het was vergeefs.

Vernietigend rapport

Ook Viganò vroeg twee keer om ingrijpen, maar kreeg geen reactie. De laatste keer was in 2008, naar aanleiding van een vernietigend rapport door ‘misbruikjager’ Richard Sipe aan paus Benedictus XVI. Pas later vernam hij dat paus Benedictus McCarrick in 2009/2010 had opgedragen zich uit het openbare leven terug te trekken en een leven te leiden van gebed en boete. McCarrick trok zich daar overigens weinig van aan.

Niets mee gedaan

Dat het Vaticaan lange tijd niets met de belastende informatie had gedaan – McCarrick werd in 2000 aartsbisschop van Washington en kort daarna kardinaal – is volgens Viganò te wijten aan de opeenvolgende kardinaal-staatssecretarissen Angelo Sodano en Tarcisio Bertone.

Voor de paus op missie

De kerkrechtelijke maatregelen die paus Benedictus XVI uiteindelijk oplegde, werden McCarrick mondeling medegedeeld door nuntius Sambi. Dat is door diens toenmalige rechterhand bevestigd. Viganò sprak er voor het eerst met paus Franciscus over op 23 juni 2013. Enkele dagen eerder was de nuntius tot zijn verbazing McCarrick tegengekomen Santa Marta, die hem ‘triomfantelijk’ mededeelde voor de paus op missie naar China te gaan.

Belangrijk adviseur

Volgens de oud-nuntius herriep de paus niet alleen de sancties tegen McCarrick, maar werd deze zelfs een belangrijk adviseur die achter de benoemingen zou zitten van onder anderen Blase Cupich (Chicago) en Joseph Tobin (Newark), die vervolgens ook kardinaal werden. Die zouden niet zijn voorgedragen door de nuntiatuur.

Ontslag aanvaard

Het duurde tot 20 juni 2018 voor McCarrick opnieuw, maar nu in het openbaar, tot een leven van gebed en boete werd gemaand in afwachting van het kerkelijk proces. Kort daarop werd zijn ontslag als kardinaal aanvaard. Directe aanleiding waren beschuldigingen van seksueel misbruik van minderjarigen. Kort daarop deed hij afstand van zijn kardinaalstitel.

Sancties bevestigd

De National Catholic Register heeft bevestigd gekregen dat paus Benedictus McCarrick sancties heeft opgelegd, maar dat deze de precieze aard ervan niet meer kan herinneren.

Tegengesproken

Inmiddels heeft aartsbisschop Georg Gänswein tegenover Die Tagepost verklaard dat de emeritus-paus “zich niet over het memorandum van aartsbisschop Viganò heeft geuit en dat ook niet zal doen”. Gänswein is de privé-secretaris van Benedictus XVI.

Viganò herinnerde McCarrick aan de sancties toen hij in 2011 nuntius werd. Die ontkende het misbruik niet, maar probeerde te bagatelliseren.

Hij zegt ook met McCarricks opvolger in Washington, Donald Wuerl, over de sancties te hebben gesproken, maar die ontkent dat categorisch.

‘Tot het bittere einde’

De oud-nuntius beschuldigt paus Franciscus ervan McCarrick tegen beter weten in een belangrijke rol te hebben toebedeeld. De paus is iemand die oude vrienden “tot het bittere einde” zal verdedigen, aldus Viganò. Bergoglio en McCarrick kenden elkaar al jaren. Hij ziet een vergelijkbaar patroon rond de in financiële en misbruikschandalen verwikkelde Hondurese kardinaal Rodriguez Maradiaga.

Dat hij ingreep in Chili en in de zaak McCarrick was onder dwang van de media, aldus Viganò.

‘Paus moet aftreden’

Daarmee verzaakt de paus de opdracht die Christus aan Petrus heeft gegeven. Hij roept hem op zijn “fouten toe te geven (…) en een goed voorbeeld te geven voor kardinalen en bisschoppen die McCarricks misbruik toedekten en met hen af te treden.”

Vaticaans homonetwerk

Daartoe behoren vele (curie)kardinalen die volgens Viganò deel uit zouden maken van een Vaticaanse homonetwerken. De oud-nuntius noemt vele namen omdat hij “het lijden van slachtoffers wil stoppen, nieuwe wil voorkomen en om de Kerk te beschermen: alleen de waarheid kan haar vrijmaken”. Ook wil hij gezien zijn leeftijd (77) zijn geweten ontlasten. “Het volk van God heeft het recht de volle waarheid over zijn herders te weten.”

Reactie paus

Desgevraagd heeft paus Franciscus journalisten gezegd te vertrouwen op hun professionaliteit. Die moeten zelf maar oordelen over de brief.
Die is serieus te nemen, oordeelt Vaticaankenner John Allen, “maar met een bonk zout”.

Viganò’s eigen rol

Zo verbaast het hem waarom Viganò niets zegt over zijn eigen rol in het doen verdwijnen van een onderzoek naar seksueel wangedrag van aartsbisschop John Nienstedt van St. Paul-Minneapolis (VS) in 2014. Als dat van hoger hand was opgelegd, zoals destijds in de media gesuggereerd, had dat zijn verklaring ondersteund.

Onjuist geïnterpreteerd

Viganò heeft inmiddels tegengesproken dat hij het onderzoek heeft willen stilleggen. Hij had er wegens “onevenwichtigheid” kanttekeningen bij geplaatst. Dat was in een brief onterecht geïnterpreteerd alsof hij het onderzoek wilde staken. Om die reden wilde Viganò dat de brief vernietigd werd, niet het onderzoek.

Financiële schandalen

Ook herinnert Allen aan diens verzet tegen zijn benoeming in Washington in 2011 omdat hij in de curie op financiële schandalen was gestuit en wilde aanpakken.

Pijnlijk is dat die financiële schandalen inderdaad bleken te bestaan en de aanvankelijk stevig door Franciscus aangezette sanering inmiddels grotendeels is teruggedraaid. En echte maatregelen om foute bisschoppen aan te pakken zijn tot nu toe uitgebleven. (KN)