Het Vaticaan heeft opnieuw de onschendbaarheid van het biechtgeheim benadrukt. Afgelopen maandag bevestigde de Apostolische Penitentiarie in een notitie het belang ervan.

De Penitentiarie, een van de rechtbanken binnen de Romeinse curie, reageert daarmee op pogingen van overheden in onder meer Australië en Californië om op het absolute karakter van het biechtgeheim af te dingen.

Kardinaal Mauro Piacenza, hoofd van de Penitentiarie, verklaarde op 1 juli dat het verdedigen van het absolute biechtgeheim nooit hetzelfde is als samenwerken met het kwaad. “Integendeel”, stelde hij. “Het vertegenwoordigt het ware tegengif tegen het kwaad dat de mens en de wereld bedreigt.”

Het interne forum

De Apostolische Penitentiarie is verantwoordelijk voor het oordelen over zaken binnen het “interne forum”, een kerkrechtelijke term omtrent het geweten en de vergeving van zonden. Zij behandelt onder andere bepaalde zaken die onder biechtgeheim staan.

De Kerk stelt dat iedere priester die biecht hoort verplicht is het absolute biechtgeheim te bewaren en niets van wat hij heeft gehoord bekend te maken, ook niet als er met zware wettelijke straffen gedreigd wordt.

Schending van het biechtgeheim wordt bestraft met onmiddellijke excommunicatie en soms zelfs met terugzetting tot de lekenstand.

Wetten tegen het biechtgeheim

Afgelopen mei stelde de senaat van de Amerikaanse staat Californië een wet op, die priesters zou dwingen tot schending van het biechtgeheim. Dit zou gelden in het geval van verdenking van kindermisbruik door priesters en kerkelijke medewerkers.

In Australië werd afgelopen jaar eenzelfde soort wet besproken.

Priesters en bisschoppen uit zowel de VS als Australië hebben herhaaldelijk verklaard nooit het biechtgeheim te zullen breken, ook niet als dat betekent dat zij tot een celstraf kunnen worden veroordeeld.

“Het biechtgeheim is geen verplichting van buitenaf, maar een innerlijke vereiste van het sacrament. Het kan zelfs niet door de biechteling zelf worden ontbonden”, legt Piacenza uit.

Veilige haven

“Het betreft de bescherming van het sacrament van de biecht, een veilige haven voor zondaars en ingesteld door Christus. Als het vertrouwen in het biechtgeheim geschonden wordt, zouden de gelovigen worden ontmoedigd te biecht te gaan, waardoor duidelijk zielen geschaad worden”, aldus Piacenza.

De uitgebrachte notitie omvat ook de geheimhouding rondom het “interne forum” buiten de biecht, zoals in situaties van geestelijke begeleiding.

Geestelijk gesprek

Piacenza ziet wel het verschil tussen de sacramentele geheimhouding en geheimhouding rondom een vertrouwelijk gesprek. Toch neemt hij het ook op voor deze vertrouwelijkheid. Hij noemt een aantal regelingen in de kerkelijke wetgeving die deze vertrouwensrelatie beschermt.

Binnen seminaries geldt bijvoorbeeld de regeling dat de geestelijk leidsman van een priesterkandidaat nooit mee mag stemmen over diens geschiktheid.

“De wet garandeert een speciale vertrouwelijkheid rondom een geestelijk gesprek, dat plaatsvindt in de persoonlijke sfeer van een gelovige waarin wordt gezocht naar de wil van God.”

Geen rechtvaardiging

Kardinaal Piacenza benadrukte dat de tekst van de notitie nooit en te nimmer een rechtvaardiging kan en mag zijn voor het toelaten van misbruik door leden van de Kerk.

“Niets wordt minder belangrijk bij de bescherming van minderjarigen en kwetsbare mensen en bij het bestrijden van alle vormen van misbruik. We handelen in lijn met wat paus Franciscus blijft herhalen en wat recentelijk is bepaald door het motu proprio Vox estis lux mundi.”

Onmisbaar sacramenteel zegel

De kardinaal herhaalde de woorden van paus Franciscus omtrent het biechtgeheim uit maart 2019: “Verzoening zelf is een goed dat de wijsheid van de Kerk altijd met al zijn morele en juridische kracht heeft veiliggesteld door het sacramentele zegel. Het wordt niet altijd begrepen door de moderne mentaliteit, maar het is onmisbaar voor de heiligheid van het sacrament en voor de vrijheid van het geweten van de biechteling.”