Een nieuw wetsvoorstel maakt het moeilijker voor niet-orthodoxe geloven om voet aan wal te krijgen in Rusland: geestelijken mogen niet langer in het buitenland opgeleid zijn. Dat stuit op kritiek van onder meer de katholieke Kerk.

Die vreest de gevolgen van de plannen van de Doema, het Russische parlement, voor een wetswijziging die de rechten van de Kerk ernstig inperkt. In de wet zou onder andere komen te staan dat geestelijken verplicht zijn een Russisch diploma op zak te hebben, anders mogen ze niet spreken of preken in Rusland.

‘Absurd dat hierover gesproken wordt’

“Net als andere geloven vinden we het absurd dat er wordt gesproken over het opnieuw certificeren van priesters die al dienstdoen”, zei pater Kirill Gorboenov, vicaris-generaal van het aartsbisdom van Moskou.

“Het zou mogelijk zelfs betekenen dat we onze aartsbisschop terug naar school moeten sturen voor een cursus Russische geschiedenis en spiritualiteit.”

‘Respecteer vrijheid Kerken’

“Natuurlijk hebben priesters die hier komen vanuit Polen, Italië of Spanje een soort acculturatie nodig en hebben we niet altijd de mogelijkheid om daarin te voorzien”, geeft Gorboenov toe. “Maar dat moet niet worden gereguleerd door de staat.”

“Wetgevers en functionarissen hier moeten de vrijheid respecteren van Kerken en religies om hun eigen geestelijkheid te vormen en onderwijzen volgens hun eigen geloofsstandaarden.”

‘Overheid wil controleren’

Het motief achter de wetswijziging is volgens Gorboenov duidelijk: “De overheid en de staat voelen een noodzaak om het religieuze landschap te controleren.”

Volgens de initiatiefnemers van de wetswijziging is het doel om “extremistische ideologieën” en eventuele buitenlandse financiering van terrorisme tegen te gaan. De conceptversie zou onder andere ook veel geestelijken verplichten zich “opnieuw te laten registreren binnen een Russische religieuze organisatie”.

Vrees voor toekomst parochies

Als het voorstel wordt aangenomen vreest Gorboenov voor de toekomst van veel van de 270 katholieke parochies in Rusland. Priesters en religieuzen, die nu al vaak problemen hebben met het verkrijgen van werkvisa, moeten dan opnieuw een onderwijstraject ingaan. Hij voorziet potentiële “grote problemen”.

‘Inmenging’

Ook andere niet-orthodoxe christelijke gemeenschappen in Rusland zijn bezorgd over het voorstel, net als boeddhisten en een aantal islamitische en joodse organisaties.

De leider van de grootste vereniging van Russische pinksterkerken, Sergej Rjachovski, merkte op: “Ten eerste is dit inmenging in de aangelegenheden van de kerk. Religieuze organisaties kunnen en moeten bepalen wie het recht heeft om te prediken. Niet ambtenaren. Ten tweede is het niet duidelijk op basis van welke maatstaven de staat onderwijsinstellingen zal beoordelen.”

Gevaarlijkste wijziging

Het gevaarlijkst vindt hij de vervanging van het concept ‘lid’ van een Kerk of religieuze organisatie door ‘deelnemer’.

Dat zal er volgens hem toe leiden dat “iedereen die aanwezig zal zijn bij een kerkdienst of zelfs een vriendelijk theekransje waar de Bijbel wordt besproken, mogelijk de wet overtreedt”.

Russisch-orthodoxen steunen voorstel

De Russisch-orthodoxe Kerk, veruit Ruslands grootste religieuze organisatie, steunt de concept-wijzigingen. Zij ziet die als onderdeel van de grondwetswijzigingen van afgelopen zomer.

Sindsdien staat in de grondwet onder andere dat de Russische wet prioriteit heeft boven internationale normen en dat de “traditionele familiewaarden” en “geloof in God” de kernwaarden zijn van Rusland. Invloed vanuit het buitenland moet dus zoveel mogelijk worden tegengegaan.