Een voormalige missiebisschop in de Amazonedelta vindt dat het werkdocument voor de aankomende ‘Amazonesynode’ niet gaat over de actuele problemen die de Kerk daar bezighouden.
Bisschop José Luis Azcona (79) is emeritus-bisschop van Marajó, een bisdom in het uitgestrekte Amazonegebied. Het werkdocument voor de synode, die in oktober bijeenkomt, mist volgens hem de meest urgente uitdagingen voor de Kerk: de groeiende meerderheid van de pinksterkerken, kinderarbeid, misbruik en mensenhandel, en ten slotte een spirituele crisis.
Azcona vindt dat de synode de ontnuchterende waarheid onder ogen zou moeten zien: “De Amazone, tenminste het Braziliaanse Amazonegebied, is niet katholiek meer.” Hij vraagt zich af waarom de belangrijkste punten van het werkdocument “een vertekend beeld van het gebied” bevatten, en gericht zijn op “interculturaliteit,” en “de wijding van getrouwde mannen”.
Volgens de bisschop is het “cruciaal” voor het verloop van de synode, dat men vertrekt vanuit het punt dat de regio zijn katholiciteit heeft verloren. “Als een meerderheid in de Amazone naar de Pinkstergemeente gaat, moet deze realiteit onder ogen gezien worden. In sommige gebieden gaat 80% van de bevolking al naar deze kerken.”
“De doordringing van de pinksterkerken in verschillende inheemse culturen heeft culturen, etnische identiteiten, inheemse volkeren omvergelopen in naam van het Evangelie. Het is een serieus fenomeen in de Amazone. Er komen een fundamentalisme en een proselitisme aan te pas die grote impact hebben op de inheemse volken.”
“Dit is het gezicht van het Amazonegebied!”, aldus Azcona. “En er staat niet één woord over in het werkdocument.”
De bisschop voegt toe dat zijn “jarenlange ervaringen bevestigen dat in veel Amazonebisdommen het geloof niet wordt gepraktiseerd in de maatschappij, ook niet vroeger. De kloof tussen het belijden en het vieren van het geloof in prachtige vieringen en de sociale, omgevingsgerichte, culturele en politieke realiteit is nog niet gedicht”.
Azcona wijst daarbij op het grote probleem van het kindermisbruik in de regio. Volgens de bisschop is alleen al in de Braziliaanse deelstaat Pará binnen een jaar 25.000 keer aangifte gedaan van pedofilie-delicten. Naast iedere aangifte staan volgens hem nog drie andere zaken waarvoor men niet naar de politie stapt.
“Helaas kent en begrijpt de synode de betekenis voor de huidige en toekomstige Amazone niet van het kindermisbruik in het gebied. Ze zien de gezichten niet van de angstige, opnieuw tot slachtoffer gemaakte kinderen aan wie hun waardigheid wordt ontnomen, misbruikt door hun eigen ouders en familieleden, onderworpen aan slavernij die het verlaten en vernietigde gezicht van Jezus in de Amazone vormt.”
“Dit gehele document is stro als het niet begrijpt en zich niet toewijdt aan de geest en letter van het Evangelie: ‘Hij die een kleine opneemt neemt Mij op, en wie Mij ontvangt, ontvangt de Vader die Mij zond.'”
Azcona bekritiseerd ook passages in het document die volgens hem “de inheemse culturen gelijkstellen met het Evangelie”. Dit, stelt hij, “is een vertrekpunt dat niet tijdens de synode gerepareerd kan worden”.
Over de kwestie van de ecologische bekering, redeneert de bisschop dat “de nood aan bekering en vergeving van de zonden ten diepste de uitdaging is waar de Amazonekerk voor staat. Zonder deze absolute prioriteit is er geen toekomst voor het gebied, omdat we zo de aanwezigheid van het Rijk van God in de wereld vergeten”.
Volgens de bisschop laat het werkdocument “het nieuwe Pinksteren liggen, waar heilige paus Johannes XXIII om bad voor het Tweede Vaticaanse Concilie. Het is de kern van de missie in de Amazone. Is de missie een ‘land en water’ missie? Of is de missionaire dimensie van de Kerk in de Amazone dat we geroepen en de wereld in gezonden zijn?
“Laten we ons leiden door wat paus Franciscus zegt in Evangelii gaudium. Daar stelt de paus evangelisatie voor en dus een heel andere Amazone dan enkel taken die moeten worden uitgevoerd, projecten, pastorale plannen, inculturatie of ecologie. Waarom schreeuwt het document deze waarheid niet uit, de enige waarheid die de Amazone kan redden?”
Het punt van de viri probati, het door sommigen gepropageerde wijden van gehuwde mannen tot priester om het tekort tegen te gaan, is volgens de bisschop als het plaatsen van “een stuk nieuwe stof op oude zakken. De scheur zal groter zijn!”
“We mogen ons afvragen: Is de houding van gebed aanwezig voor het geschenk van het priesterlijk celibaat in de Amazone? Bidt de gehele Kerk dat dit geschenk aan het gehele Lichaam van Christus wordt gegeven? De feiten zeggen ons: ‘Nee’!”
Instemmen met het wijden van viri probati maakt volgens Azcona bovendien de kans op een scheuring in de Kerk groter.
“Het is niet alleen een inheems probleem, er is wereldwijd een priestertekort. Er is een alarmerend tekort aan geloof dat zich in daden omzet tot liefde. Dat is wat de geschiedenis en de maatschappij nodig heeft.”
Azcona staat niet alleen in zijn kritiek op het werkdocument. De Duitse kardinaal Gerhard Müller, oud-prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, gebruikte in een in juli gepubliceerde analyse felle bewoordingen.
Het document bevat volgens hem “valse leer”. In een interview met La Nuova Bussola Quotidiana voegde hij daaraan toe de Amazonesynode te zien als “een dekmantel om de Kerk te veranderen”.
Ook zijn landgenoot en medekardinaal Walter Brandmüller liet zich stevig uit: “Je kunt onmogelijk ontkennen dat de synode als doel heeft twee stokpaardjes te implementeren”, namelijk “het afschaffen van het celibaat en de introductie van het vrouwelijk priesterschap – te beginnen met vrouwelijke diakens”.
De twee Duitsers kregen bijval van de Australische kardinaal George Pell. In een brief vanuit de gevangenis in Melbourne schreef hij te vrezen dat de synode verwarring zou kunnen veroorzaken, vooral over viri probati en de rol van vrouwen in de Kerk.
“Amazone of geen Amazone, de Kerk kan in geen enkel land verwarring laten ontstaan, zeker niet door middel van tegenstrijdige leer, om de Apostolische Traditie te schaden”, aldus Pell.
> KN van deze week bevat een uitgebreide analyse van de zware kritiek op werkdocument voor de Amazonesynode. Lees de analyse van KN-Romecorrespondente Marta Petrosillo via KN Digitaal of in de papieren editie.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
