“Christus is onze hoop en de mooiste jeugd van deze wereld. Alles wat Hij aanraakt wordt jong, nieuw en vol van leven.” Met deze woorden opent paus Franciscus de jongerenexhortatie Christus vivit (Christus leeft), die dinsdag verscheen.

De exhortatie is geschreven naar aanleiding van de jongerensynode van oktober vorig jaar. De paus put uit de “rijkdom aan reflecties en dialogen” die plaatsvonden tijdens die bijeenkomst. De apostolische exhortatie bestaat uit negen hoofdstukken, met 299 paragrafen.

‘De Kerk is jong wanneer ze zichzelf is’

Franciscus onderschrijft in het document het belang van de jongeren voor de Kerk. Door te verwijzen naar bijbelse figuren als Jozef, Samuel, koning David en Ruth, legt de paus uit dat jongeren voor God waardevol zijn. Het Nieuwe Testament toont volgens Franciscus de “eeuwig jonge Jezus, die ons een altijd jonge hart wil schenken”.

Ook de Kerk is volgens de paus geroepen om jong te zijn en te blijven: “Laten wij de Heer vragen de Kerk te bevrijden van hen die haar oud willen maken, die haar willen bevestigen op het verleden, haar willen afremmen en star willen maken.”

Aan de andere kant moet de Kerk volgens Franciscus niet toegeven aan een andere bekoring, namelijk “denken dat zij jong is” als zij “toegeeft aan alles wat de wereld haar aanbiedt”. De paus nodigt de Kerk uit om niet te denken dat het verhullen van haar boodschap en zich “camoufleren met de anderen” tot vernieuwing leidt. De Kerk “is jong wanneer ze zichzelf is”.

Maria, de ‘influencer’ van God

Leden van de Kerk moeten  “geen rare types” zijn, aldus Franciscus. Maar tegelijkertijd “moeten wij de moed hebben om anders te zijn, om andere dromen te tonen die deze wereld niet aanbiedt”. Getuigen van “de schoonheid van de vrijgevigheid, de dienstbaarheid, de reinheid”, maar ook van “de vergeving en de trouw aan de eigen roeping”, zijn daar volgens de paus voorbeelden van.

Franciscus stelt de Maagd Maria voor als rolmodel voor alle jongeren. Het “meisje van Nazareth” stelde door haar jawoord alles op het spel en werd zo “influencer van God”, schrijft de paus.

Ideologische kolonisatie beschadigt jongeren

Het document noemt ook de ideologische kolonisatie, waar paus Franciscus regelmatig over spreekt. “In veel arme landen is de economische hulp door sommige rijkere landen of internationale organisaties, uitsluitend gekoppeld aan de acceptatie van westerse voorstellen over seksualiteit, huwelijk, leven of sociale rechtvaardigheid. Deze ideologische kolonisatie beschadigt vooral de jongeren.”

Migranten worden in de tekst door de paus voorgesteld als de “belichaming van onze tijden”. Franciscus waarschuwt voor “een xenofobe mentaliteit”, veroorzaakt door de angst van het migratieprobleem, waar “met vastberadenheid” aan beantwoord moet worden.

Een nieuw Pinksteren voor de Kerk

Ook het thema misbruik komt voor in de nieuwe exhortatie. De paus noemt de inspanningen van de Kerk door middel van de invoering van nieuwe maatregelen ter bescherming minderjarigen en wijst op het feit dat het overgrote deel van de priesters zich niet “hebben besmet met deze verschrikkelijke misdaden”.

Het misbruik is niet de enige zonde binnen de Kerk, waarschuwt Franciscus, die ook oproept om de “moeder (de Kerk, red.) niet te verlaten wanneer zij gewond is”. Juist dit “donkere moment” kan mede door de hulp van jongeren een begin zijn van een “hervorming van verbazingwekkende aard, een nieuw Pinksteren”.

Het geloof beleven in een gemeenschap

De noodzaak van het beleven van het geloof in een gemeenschap wordt verschillende keren aangehaald. “Als je jong bent en je zwak voelt, moe of teleurgesteld, vraag Jezus om je te vernieuwen”, schrijft Franciscus.

De strijd tegen de bekoringen door de duivel en de egoïstische wereld is erg moeilijk “wanneer we geïsoleerd zijn”, aldus de exhortatie. Een gemeenschappelijk leven is noodzakelijk, stelt de paus, die “trajecten van broederschap” voorstelt om het geloof te beleven. “Het is altijd beter om  het geloof samen te beleven en onze liefde uit te drukken in een gemeenschappelijk leven.”

De ‘drie grote waarheden’

Franciscus verkondigt in het document “drie grote waarheden”: God die liefde is, Christus die redt en Christus die leeft. “Hij leeft! We moeten ons dit herinneren, anders lopen wij het risico om Jezus Christus alleen te zien als een goed voorbeeld uit het verleden, als een herinnering, als iemand die ons tweeduizend jaar geleden heeft gered. Dit dient ons tot niets, het zou ons niet bevrijden. (…)

Omdat Hij leeft, kan er geen twijfel zijn dat goedheid de overhand in je leven zal hebben en dat al onze worstelingen de moeite waard zullen blijken te zijn.”

Deze blijde boodschap, of “kerygma” wordt door de paus als model voorgesteld voor vormingstrajecten voor jongeren. Ieder vormingsproject moet zeker de kerkelijke leer aanbieden, schrijft de paus, maar het moet “gericht zijn op het kerygma, de basiservaring van de ontmoeting met God door Christus, die gestorven en verrezen is”.

Het jongerenpastoraat moet volgens de paus altijd momenten aanbieden waarin ruimte wordt geboden aan de “persoonlijke ervaring van de liefde van God en de levende Jezus Christus”.

‘Seksualiteit geen taboe, maar gave van God’

Ook het thema seksualiteit komt in de exhortatie aan het licht. “God zelf schiep de seksualiteit”, schrijft Franciscus, “het is zijn gave en geen taboe”. Ze heeft twee doelen, vervolgt de paus: “Elkaar lief te hebben en leven voort te brengen”, binnen het sacrament van het huwelijk.

“Het is de moeite waard om te wedden op het gezin. Laat niet toe dat men jullie de mogelijkheid ontneemt om serieus lief te hebben.”

Lees hier de volledige exhortatie.