Een teleurstelling voor de liefhebbers van Gilbert Keith Chesterton (1874-1936): de bisschop die de kwestie onderzocht, zal geen proces voor canonisatie voor hem openen. Daarmee lijkt de weg naar zalig- en heiligverklaring van de Engelse schrijver, journalist en katholieke bekeerling afgesloten.
Bisschop Peter Doyle van Northampton, Engeland, liet weten dat het proces voor canonisatie op basis van zijn vooronderzoek niet geopend zal worden.
Weliswaar erkent de bisschop de deugdzaamheid en evangeliserende kracht van Chesterton, maar in een verklaring signaleerde hij drie bezwaren. De verklaring werd voorgelezen bij een conferentie van de American G.K. Chesterton Society in Kansas (VS).
Als eerste en belangrijkste reden noemde hij het feit, dat er geen lokale devotie voor Chesterton bestaat. Weliswaar geniet de schrijver grote internationale populariteit, maar doorgaans begint de weg naar heiligverklaring juist bij een enthousiaste plaatselijke verering.
Ten tweede, aldus Doyle, “ben ik er niet in geslaagd een patroon van persoonlijke spiritualiteit te ontdekken”. En tot slot merkte hij op dat bepaalde antisemitische opmerkingen van Chesterton, “zelfs rekening houdend met de context van zijn tijd”, toch echt een obstakel zijn.
G.K. Chesterton geldt als een van de meest invloedrijke katholieke auteurs van de vroege twintigste eeuw. Na een agnostische periode in zijn studententijd werd hij weer christelijk.
Aanvankelijk was hij anglicaan, maar uiteindelijk werd hij katholiek – een controversiële keuze in het Engeland van zijn tijd. Hij verdedigde zijn geloofsweg op kenmerkende geestige wijze in boeken als Orthodoxy en The Everlasting Man. Ze vinden tot op de dag van vandaag over de hele wereld hun weg naar een enthousiast christelijk lezerspubliek. Maar bij het bredere publiek, en zeker ook in Engeland zelf, blijft Chesterton toch vooral bekend als geestelijk vader van de priester-detective Father Brown.
Chesterton-adepten hebben teleurgesteld gereageerd op het besluit van bisschop Doyle. De Engelse priester Benedict Kiely gelooft dat zijn moeder wonderbaarlijk genas van bloedvergiftiging op voorspraak van Chesterton. Hij hekelt de beslissing van de bisschop in The Catholic Herald, en stelt dat die te wijten is aan ‘politieke correctheid’.
Kiely: “Hilaire Belloc (tevens katholiek schrijver, vriend van Chesterton – red.) omschreef de Engelse katholieke hiërarchie van de jaren dertig eens als ‘een mist van middelmatigheid’. Het besluit van de huidige bisschop van Northampton om het heiligverklaringsproces van Chesterton niet te vervolgen, laat zien dat de mist nog steeds niet opgetrokken is.”
Het Amerikaanse Chesterton-genootschap blijft echter optimistisch. Voorzitter Dale Ahlquist, al jarenlang een belangrijk voorvechter van de canonisatie, schrijft op de website van het genootschap: “Dit betekent niet dat Chesterton nooit wordt heiligverklaard.”
“Ja, er leiden meer wegen naar Rome. Maar die weg is voor Chesterton toch echt nog heel lang.”
Tweet dit! Men onderzoekt of er “andere mogelijke wegen” te bewandelen zijn – men zou bijvoorbeeld een andere bisschop kunnen vinden die de zaak zou willen bepleiten.
Toch: ook Doyle leek, als bisschop van het bisdom waar Chesterton toe behoorde, zeer welwillend om het vooronderzoek te doen. En hij pakte het grondig aan: al in 2013 zette hij kerkjurist John Udris aan het werk. Die rondde zijn onderzoek in de zomer van 2018 af. Vervolgens heeft bisschop Doyle dus nog een jaar nodig gehad om tot een beslissing te komen.
Afgelopen februari nog zei Dale Ahlquist in een interview met Crux dat hij goede hoop had dat het proces geopend werd. De devotie nam wereldwijd toe, zo signaleerde hij: niet alleen in Engeland, maar ook in de VS, Italië, Kroatië, Brazilië en Argentinië.
In dat laatste land had het zelfs een belangrijke medestander gevonden: als aartsbisschop van Buenos Aires was kardinaal Jorge Bergoglio erevoorzitter geweest van een plaatselijke Chesterton-conferentie, en had hij een gebed voor diens voorspraak goedgekeurd.
Maar of hij, nu als paus Franciscus, ooit goedkeuring zal verlenen aan de zalig- of heiligverklaring is maar zeer de vraag. Ja, er leiden meer wegen naar Rome. Maar die weg is voor Chesterton toch echt nog heel lang.
