De Congregatie voor de Geloofsleer wordt grondig hervormd. Ze krijgt per direct twee afdelingen: een die over zaken met betrekking tot de geloofsleer gaat, en een gericht op disciplinaire zaken, te beginnen met de problematiek rondom misbruik. Dat heeft paus Franciscus besloten in zijn motu proprio Fidem Servare (‘Het geloof bewaren’).
De afdelingen, beide geleid door een secretaris, zullen deel uitmaken van dit belangrijke dicasterie, dat de taak heeft om de integriteit van het katholieke geloof te beschermen en te bevorderen. De Congregatie voor de Geloofsleer werd 480 jaar geleden opgericht door Paulus III onder de naam ‘heilige inquisitie’. De naam werd in 1908 gewijzigd door Pius X in ‘Heilig Officie’. De congregatie is zo belangrijk en strategisch binnen de Romeinse curie, dat de paus zelf de instantie drie eeuwen lang leidde.
De congregatie houdt zich ook bezig met het bestuderen van vermeende verschijningen, en behandelt ook gevallen van misbruik van minderjarigen door geestelijken, door onderzoek te doen en processen te starten.
Juist om deze gevoelige interne taken te versterken, heeft de paus de interne structuur van de congregatie willen wijzigen. Die krijgt ook twee adjunct-prefecten die de prefect, momenteel kardinaal Luis Francisco Ladaria (77), zullen bijstaan.
Het gaat om een belangrijke stap in de reorganisatie van de Romeinse curie, die door Franciscus sinds het begin van zijn pontificaat wordt nagestreefd. Het doel is de structuren te versimpelen en de enorme hoeveelheid werk in goede banen te leiden. De hervorming zal worden vastgelegd in de constitutie Praedicate Evangelium, die voor het einde van het jaar wordt verwacht. Dat document zal Pastor Bonus van Johannes Paulus II uit 1988 vervangen.
Met de interne hervorming van de Congregatie voor de Geloofsleer wil de paus ook de nieuw opgezette disciplinare sectie gewicht geven. Hij wil daarbij niet afdoen aan de oorspronkelijke taak van de Congregatie: het bewaken van de geloofsleer en het bevorderen van het geloof.
Decennialang is er veel werk en mankracht gestoken in onderzoek van misbruikzaken. Op 13 november 2018 benoemde de paus de Maltese aartsbisschop Charles Scicluna tot nieuwe adjunct-secretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer. Scicluna geldt als een belangrijke Vaticaanse expert in de strijd tegen misbruik.
Door een specifiekere verdeling van taken en een eigen secretaris, krijgen beide nieuwe afdelingen per direct ook een grotere autonomie. De paus schrijft in het motu proprio dat de naam van het document (Fidem servare) aangeeft dat het bewaren van het geloof “de voornaamste taak is” van de Kerk.
De Congregatie voor de Geloofsleer “neemt deze belangrijke taak op zich, door zowel leerstellige als disciplinaire competenties op zich te nemen”. Dat is in lijn met wat de pausen Paulus VI en Johannes Paulus II eerder toeschreven aan de Congregatie.
De leerstellige afdeling gaat zaken behandelen over de bevordering en bescherming van de geloofsleer en de moraal. Ze zal “studies bevorderen die gericht zijn op het begrip en de overdracht van het geloof, ten dienste van de evangelisatie”. Bijzonder belangrijk daarbij zijn vragen die opkomen door nieuwe wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen.
De afdeling zal verder documenten bestuderen die door andere afdelingen van de Romeinse curie gepubliceerd gaan worden, net als teksten en opinies die “een probleem schijnen te zijn voor het geloof, door dialoog met de auteurs te bevorderen en door geschikte oplossingen voor te stellen”.
De afdeling wordt ook belast met de taak om kwesties te bestuderen omtrent de persoonlijke ordinariaten van oud-anglicanen en kwesties rond huwelijken en nietigverklaringen.
De disciplinaire afdeling zal zich specifiek bezighouden met misdrijven die behandeld worden door de Congregatie en via de apostolische signatuur lopen, de hoogste Vaticaanse rechtbank. Deze afdeling heeft de taak om procedures “voor te bereiden en te verwerken” die voorgeschreven zijn in het kerkelijk recht. Hiermee kan een “rechtvaardige administratie van het recht” bevorderd worden, aldus het document. Voor dit doel biedt de disciplinaire afdeling cursussen aan voor bisschoppen en mensen die in het kerkjuridisch veld werkzaam zijn.
Paus Franciscus ontving de leden van de Congregatie voor de Geloofsleer op 21 januari in audiëntie. Hij wees hen allereerst op de strijd “tegen iedere vorm van misbruik”, met een “meer scherpzinnig” juridisch optreden en de sterke wil om slachtoffers “gerechtigheid te geven”.
Vervolgens wees de paus op “onderscheiding” rond nietigverklaringen van huwelijken en het behandelen van bovennatuurlijke fenomenen. Ten slotte nodigde de paus hen om de menselijke waardigheid te beschermen, “van de conceptie tot natuurlijke dood”, in een tijdperk “die getekend wordt door vele sociale en politieke spanningen”.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
