Paus Franciscus wil Poetin in Moskou ontmoeten om over vrede te praten. Met de Italiaanse krant Corriere della Sera sprak hij over Oekraïne en zijn vrees dat de orthodoxe patriarch Kirill de “misdienaar” van het Kremlin dreigt te worden.
Vandaag verscheen een uitgebreid interview met paus Franciscus in het Italiaanse dagblad Corriere della Sera, waarin de paus zijn gedachten deelt over de oorlog in Oekraïne en terugblikt op zijn eigen pogingen om een vredesproces op gang te brengen.
“Op de eerste dag van de oorlog heb ik de Oekraïense president Zelensky gebeld, maar Poetin niet”, zegt de paus. Hij wilde echter “een duidelijk gebaar” maken voor de ogen van de wereld; daarom ging hij die dag naar de Russische ambassade bij de Heilige Stoel. “Ik vroeg hen om uitleg, ik zei ‘stop alstublieft’”, vertelt hij.
De paus onthult in het interview dat hij bereid is naar Moskou te gaan om met Poetin over de oorlog te praten. “Ik heb kardinaal [Pietro] Parolin twintig dagen na het uitbreken van de oorlog gevraagd om Poetin de boodschap te sturen dat ik bereid ben om naar Moskou te gaan”, zegt de paus. Op 24 februari vielen Russische troepen Oekraïne binnen; rond 15 maart heeft de paus Parolin dus opdracht gegeven om Poetin te berichten.
“Hier worden oorlogen voor gevoerd: om wapens uit te proberen in de praktijk.”
Tweet dit! Ondanks de diplomatieke inspanningen heeft het Vaticaan nog geen antwoord gekregen van het Kremlin. Paus Franciscus zegt wel dat hij vreest dat Poetin hem op dit moment niet kán, in plaats van niet wil ontmoeten. “Maar zulke wreedheden, hoe kun je die toelaten?” vraagt de paus zich af.
Verschillende partijen, waaronder de Oekraïeners, hebben al opgeroepen tot een bezoek van paus Franciscus aan Oekraïne. In het interview met de Corriere della Sera merkt de paus op dat hij de kardinalen Czerny en Krajewski al heeft gestuurd, maar dat hij zelf (nog) niet moet gaan. “Ik moet eerst naar Moskou, Poetin ontmoeten”, zegt hij. “Maar wat kan ik als priester doen? Poetin moet eerst de deur openzetten voor mij.”
De paus laat weten dat hij heeft geprobeerd na te denken over de wortels van het schijnbaar onstuitbare gedrag van Poetin. Daarbij erkende hij dat het “de kruipgang van de NAVO richting de Russische grens” daaraan misschien ten grondslag ligt. “Ik kan niet zeggen of deze woede is uitgelokt”, zegt de paus. “Maar misschien is die daardoor wel gefaciliteerd.”
Over de vraag of NAVO-landen wapens moeten leveren aan Oekraïne uit paus Franciscus zijn twijfels. Aan de ene kant is zijn vredesboodschap gericht op het veroordelen van de wapenwedloop en het oproepen tot de-escalatie van de wapenproductie, maar tegelijk begrijpt de paus dat de Oekraïeners zichzelf moeten kunnen verdedigen.
“Het is duidelijk dat er wapens worden getest in Oekraïne. De Russen weten nu dat tanks van weinig nut zijn en denken aan andere dingen”, aldus de paus. “Hier worden oorlogen voor gevoerd: om wapens uit te proberen in de praktijk.”
“Ik heb veertig minuten met Kirill gesproken. Twintig minuten daarvan vulde hij met zijn rechtvaardigingen voor de oorlog.”
Tweet dit! “De wapenhandel is een schandaal dat te weinig bestreden wordt”, zegt de paus. Als positief voorbeeld daarvan vertelt hij een anekdote over Italiaanse havenarbeiders die een paar jaar geleden weigerden wapens over te laden op een vrachtschip met Jemen als bestemming. “Ze zeiden: ‘Laten we aan de kinderen in Jemen denken.’ Het is een kleinigheid, maar een mooi gebaar. Zo zouden er veel moeten zijn.”
De paus deelt ook meer over zijn videogesprek met de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill, dat op 16 maart plaatsvond. Paus Franciscus denkt dat Kirill Poetin niet zal proberen te overtuigen om terug te krabbelen. “Ik heb veertig minuten met Kirill gesproken. Twintig minuten daarvan vulde hij door vanaf een papier al zijn rechtvaardigingen voor de oorlog voor te lezen”, herinnert de paus zich.
“Ik luisterde en zei tegen hem: ik begrijp hier niets van. Broeder, wij zijn geen geestelijken van de staat, wij moeten de taal van Jezus bezigen, niet die van de politiek. Wij zijn herders van hetzelfde heilige volk van God. Daarom moeten we zoeken naar wegen van vrede.” Paus Franciscus zegt ook dat hij bang is dat “de patriarch de misdienaar van Poetin aan het worden is.” Kirill staat consistent positief tegenover de Russische invasie van Oekraïne.
Op 14 juni stond een ontmoeting tussen de twee in Jeruzalem gepland, maar die is op initiatief van het Vaticaan geannuleerd. Volgens de paus was de reden daarvoor dat een ontmoeting “een dubbelzinnig signaal zou kunnen zijn.” Kirill staat naar verluidt achter die beslissing.
De paus betreurt ten slotte het gebrek aan “wil om vrede te stichten” en laat weten “pessimistisch” te zijn over het verloop van de oorlog. Rusland heeft vandaag laten weten Oekraïne op 9 mei officieel de oorlog te willen verklaren; tot nu toe noemden de Russen de invasie steevast een ‘vredesmissie’.
