Er komt geen formeel kerkelijk onderzoek naar de beschuldigingen van aanranding aan het adres van kardinaal Marc Ouellet, heeft de paus besloten. Dat besluit baseert hij op een onderzoek dat in twijfelachtige omstandigheden is uitgevoerd. Ouellet zelf ontkende de aantijgingen aan zijn adres vrijdagavond in een korte verklaring.

Matteo Bruni, hoofd van de Vaticaanse persdienst, heeft gisteren schriftelijk laten weten dat de paus geen onderzoek laat uitvoeren. Dat meldt onder andere Vatican News. Er zouden geen feiten of “elementen zijn om een canonieke zaak tegen kardinaal Ouellet wegens seksueel wangedrag aan te spannen”, vat Bruni het besluit van de paus samen.

Beschuldigd van aanranding

Eerder deze week werd kardinaal Ouellet samen met tientallen anderen beschuldigd van onzedelijkheden, die in de periode van 1940 tot nu in het aartsbisdom Quebec gebeurd zouden zijn. Ouellet was daar van 2002 tot 2010 aartsbisschop. Hij wordt ervan beschuldigd een vrouwelijke stagiaire meerdere malen betast te hebben tussen 2008 en 2010.

Kardinaal Ouellet is een belangrijke adviseur van de paus. Hij is sinds 2010 prefect van het Dicasterie voor de Bisschoppen.

Volgens Bruni baseert de paus die beslissing na beraad met de priester Jacques Servais, die vanaf januari 2021 belast was met het onderzoek naar de aantijgingen tegen de kardinaal. Servais’ onderzoek nam een kleine drie maanden in beslag en bestond uit het doornemen van documenten en contact met het vermeende slachtoffer via beeldbellen. Het slachtoffer zegt sinds maart vorig jaar niets meer over dat onderzoek vernomen te hebben.

Twijfels over geldigheid

Er zijn twijfels over de geldigheid van het onderzoek van 2021. Die is niet volgens de Vaticaanse protocollen gevoerd, denkt de Canadese theoloog Jean-Guy Nadeau. Mogelijke gevallen van seksueel misbruik moeten gemeld worden aan de bisschop van het bisdom waar de verdachte priester op het moment van de melding werkzaam is.

“Aangezien kardinaal Ouellet [ten tijde van de melding] in Rome werkte, moesten de aantijgingen tegen hem aan de paus gemeld worden”, zegt Nadeau tegen de Canadese publieke omroep CBC. De paus is namelijk de bisschop van Rome. De aanklacht die het slachtoffer bij het Vaticaan binnenbracht, werd echter aan Servais toegewezen.

Servais en Ouellet

Servais’ rol is allerminst onomstreden. Hij blijkt namelijk nauw samen te hebben gewerkt met Ouellet binnen de internationale organisatie Casa Balthasar, die spirituele trainingen geeft. Tegenover het Canadese nieuwsprogramma Enqûete heeft het (anonieme) slachtoffer verklaard dat ze voor belangenverstrengeling vreest: “Ik maak me zorgen over zijn onafhankelijkheid en neutraliteit.”

Dat zou dan ook betekenen dat het onderzoek niet is uitgevoerd zoals paus Franciscus zelf heeft bepaald in het motu proprio Vos estis lux mundi. Daarin schrijft hij dat wie meewerkt aan een misbruikonderzoek vrij moet zijn van belangenverstrengeling. Als deze persoon denkt dat hij zijn neutraliteit niet kan waarborgen, moet hij zich uit het onderzoek terugtrekken en dat aan zijn superieur melden.

Technisch detail

Een technisch detail dat een rol zou kunnen spelen in het besluit om geen kerkelijk onderzoek te houden, is dat het slachtoffer volgens het Dicasterie voor de Geloofsleer geen ‘kwetsbare volwassene’ is. Volgens het Dicasterie gaat het dan om personen die “gewoonlijk niet bij hun volle verstand zijn”. Afgaande op die definitie is er dan geen canoniek misdrijf – een openbare “overtreden van het zesde gebod” – gebeurd dat kerkelijk onderzocht zou moeten worden.

Met aantijgingen als deze is de meest waarschijnlijke uitkomst van welk onderzoek dan ook dat de onzedelijkheden gebeurd zouden kunnen zijn; die onduidelijkheid zal niet genoeg zijn om Ouellet vrij te spreken of te vervolgen.

Dat er hoogstwaarschijnlijk geen kerkelijk onderzoek komt, betekent niet dat de zaak daarmee gesloten is. Mogelijk moet Ouellet wel in Canada voor de rechter komen. De kardinaal zei vrijdag zijn volle medewerking te zullen verlenen aan een eventueel civielrechtelijk onderzoek.