De coronacrisis heeft in 2020 ook de Vaticaanse financiën een harde klap toegebracht. Maar volgens het hoofd van het Secretariaat voor de Economie, de jezuïet Juan Antonio Guerrero Alves, waren de cijfers niet zo slecht als verwacht en werd het zwartste scenario afgewend.

Zaterdag publiceerde de Heilige Stoel de jaarrekening over 2020 waarin het tekort opliep tot 66,3 miljoen euro. Ter vergelijking: in 2019 was dat nog 11,1 miljoen. Maar omdat er werd gevreesd voor een veel groter tekort van 97 miljoen euro, vindt men de schade meevallen.

“De dicasteries zijn verantwoordelijk omgegaan met hun uitgaven en de inkomsten zijn minder scherp gedaald dan verwacht”, zei Guerrero in een interview met Vaticaanse media. De uitgaven werden teruggebracht naar 314,7 miljoen euro.

Uitgaven en inkomsten omlaag

Wat vooral zwaar woog, was dat “de totale inkomsten daalden met 58,5 miljoen euro, 19%; vooral intern gegenereerde inkomsten die afhangen van bezoekers (o.a. de Vaticaanse musea, red.) en van de algemene economische situatie”.

De donaties van gelovigen en van bisdommen over de hele wereld stegen daarentegen zelfs heel licht: van 55,8 miljoen in 2019 naar 56,2 miljoen in 2020.

Mooie geste

2020 was dus een moeilijk jaar waarin de Romeinse curie gedwongen werd de uitgaven terug te schroeven. Een jaar ook waarin minder dan voorheen gebruik werd gemaakt van geld uit de Pieterspenning (jaarlijkse giften van de gelovigen, red.) om de missie van de paus financieel te ondersteunen.

Daarentegen kreeg de Kerk in landen die het zwaarst door de pandemie geraakt werden, in 2020 meer financiële hulp. Volgens Guerrero “is het een mooie geste dat sommige dicasteries die te maken hebben met de meest hulpbehoevende Kerken, de bijdragen aan deze Kerken hebben verhoogd ten bate van de door corona ontstane noden”.

Vertrouwen in de Kerk vergroten

De coronacrisis had ook een grote impact op de jaarrekening over 2020 van de APSA, de instelling die investeringen en het onroerend goed van het Vaticaan beheert. Het was voor het eerst dat de in 1967 opgerichte instelling een jaarrekening publiceerde.

De president van de APSA, mgr. Nunzio Galantino, legde uit dat die beslissing werd genomen “in de hoop” het vertrouwen in het handelen van de Kerk te vergroten en vanuit het verlangen transparanter te zijn. Een indirecte verwijzing naar de recente financiële schandalen in het Vaticaan waarvoor tien verdachten, onder wie kardinaal Angelo Becciu, zijn aangeklaagd. Dat proces begint morgen.

De jaarrekening van de APSA laat een bedrijfsresultaat zien van 21,99 miljoen euro, een daling van 51,2 miljoen euro in vergelijking met 2019. De beleggingen leverden 15,29 miljoen euro op, 27 miljoen minder dan in 2019.

Toch een positief resultaat

Mindere resultaten dus, maar nog altijd positief gezien de rampzalige gevolgen van de gezondheidscrisis, zei Galantino in een interview met Vatican News.

Hij herinnerde er ook aan dat de APSA, ondanks alles, meer dan 20 miljoen euro heeft bijgedragen om de tekorten van de Romeinse curie te dekken en dat de instelling in de coronacrisis de huur voor commerciële vestigingen in haar bezit zelfs met 50% heeft verlaagd.

“Als we in technische termen en resultaten praten, hebben we geen positief resultaat behaald”, zei Galantino. “Wij vinden echter van wel, omdat het de wil naar voren heeft gebracht om ons ‘als Kerk’ te gedragen, zelfs op een moment dat iedereen in een grote crisis verkeerde.”

Onroerend goed

Met de publicatie van de jaarrekening maakte de APSA voor het eerst ook bekend hoeveel onroerend goed de instelling in haar bezit heeft: 4051 panden in Italië (waarvan 92% in de regio Rome) en ongeveer 1200 in het buitenland, waaronder in Londen, Parijs, Genève en Lausanne.

Geruchten over hoe de opbrengsten uit dat onroerend goed worden gebruikt, worden met de jaarrekening ook weerlegd. Zo blijkt onder meer dat het Vaticaan dankzij de inkomsten uit de verhuur van prestigieuze panden in Parijs en Londen, een opvang voor daklozen in de buurt van het Sint-Pietersplein kon bekostigen. (Vertaling Susanne Kurstjens)