<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Achtergrond

Botten van katholieke martelaren bijna 150 jaar na ontdekking geïdentificeerd

Luke Coppen - CNA 13 april 2021
image
De schedels van martelaren Philip Evans en John Lloyd Foto: Stonyhurst College.

Het is een mysterie dat onderzoekers bijna 150 jaar niet op konden lossen. In 1878 werd een houten kist ontdekt op een zolder in de Welshe stad Holywell. Die bevatte twee schedels en een aantal andere botten, gewikkeld in een linnen jasje. Nu is het raadsel eindelijk opgelost: het lijken de stoffelijke resten te zijn van twee heilig verklaarde martelaren uit de zeventiende eeuw.

Jan Graffius is curator van de Stonyhurst Collections, een indrukwekkende verzameling relikwieën van katholieke martelaren van het Stonyhurst College in het Engelse Lancashire. Ze gelooft dat ze het raadsel eindelijk heeft opgelost.

“Het uitgangspunt is dat je naar het bewijsmateriaal kijkt dat voor je ligt”, zegt ze in een interview met CNA. “Je hebt twee schedels. In de ene zit een gat en in veel botten die met de twee schedels worden geassocieerd, is zichtbaar met een scherp mes gesneden.”

De conclusie dat Graffius daaruit trok, was dat ten minste een van de twee personen in kwestie na de dood in stukken is gesneden, en dat een van de schedels met een spijker ergens aan was opgehangen.

Zeer netjes doorgesneden

De details zijn volgens de curator “nogal luguber”, dat weerhield haar echter niet om verder te gaan met haar onderzoek.

“Ik onderzocht de schedel om te zien of het gat in de bovenkant van buitenaf of van binnenuit was aangebracht. De manier waarop het bot was beschadigd, toonde aan dat de kracht van binnenuit de schedel kwam, binnen de schedel zelf. Er was ook iets van binnenuit doorboord, bijvoorbeeld met een spijker.”

Het doorslaggevende argument voor haar conclusie, was volgens Graffius dat het bot van het stuitbeen aan de basis van de wervelkolom zeer netjes was doorgesneden.

‘Een verband met de jezuïeten’

Een tweede factor die leidde tot de identificatie van de botstukken was volgens Graffius de plaats waar de botten werden gevonden: een huis dat verbonden was met de jezuïetenorde, waar al eerder relikwieën van Engelse martelaren werden ontdekt.

“Er was dus een verband met een Engelse martelaar, of een martelaar uit Wales, en iemand met een verband met de jezuïeten”, legt ze uit. Een andere aanwijzing was dat de twee schedels samen werden gevonden, wat suggereert dat de twee mensen een nauwe band.

Een partijtje tennis

Ze raadpleegde Maurice Whitehead en Hannah Thomas, academische experts op het gebied van de martelaren uit Wales in de zestiende en zeventiende eeuw. Dat leidde tot de doorbraak.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Een van de twee schedels is die van Philip Evans. Hij speelde tennis op 21 juli 1679, toen hij hoorde dat hij de volgende dag zou worden geëxecuteerd. Hij ontving het nieuws naar verluidt met een goed humeur en vroeg toestemming om de wedstrijd af te maken op het terrein van de gevangenis waar hij werd vastgehouden.

Priesterjagers

Evans werd ongeveer 34 jaar eerder geboren in Monmouthshire, in Zuidoost-Wales. Hij studeerde aan het Engelse jezuïetencollege in het Vlaamse Sint-Omaar en trad op twintigjarige leeftijd toe tot de jezuïetenorde. In 1675 keerde hij terug naar zijn vaderland om als missionaris te dienen: een gevaarlijke onderneming na de Welshe Reformatie. Eind 1678 kregen zogeheten priesterjagers hem te pakken.

Na weken van eenzame opsluiting in Cardiff, mocht hij een cel delen met een andere veroordeelde, John Lloyd. Lloyd was ouder dan Evans. Geboren in Brecon, Midden-Wales, kreeg hij zijn priesteropleiding in het Spaanse Valladolid. Hij keerde in 1654 terug naar Wales, wetende dat hij daarmee zijn leven op het spel zette.

Evans’ laatste brief

Evans en Lloyd werden ter dood veroordeeld in 1679. Een cipier verleende hen aanzienlijke vrijheid in hun laatste maanden, waarbij Evans behalve tennis ook harp speelde.

Op de avond voor zijn executie schreef Evans een brief aan zijn jongere zus, een religieuze in Parijs. “Beste zuster”, schreef hij. “Ik weet dat je zo goed thuis bent in de principes van christelijke moed dat je helemaal niet opgeschrikt zal zijn wanneer je verneemt dat je geliefde broer zijn laatste brief aan je schrijft, omdat hij over een paar uur zal lijden als priester en dus in de naam van God. Welk groter geluk kan een christen overkomen?”

Trouw tot het einde

Evans was de eerste die de volgende dag werd opgehangen, uit elkaar getrokken en gevierendeeld. Getuigen merkten op dat zijn beulen een ongebruikelijke agressie toonden. Bij executies van groepen katholieke priesters was de eerste vaak bijzonder wreed, in een poging degenen die wachtten tot geloofsafval te bewegen. Maar ook Lloyd hield tot het einde vast aan het geloof.

Volgens Graffius suggereren de experts die ze raadpleegde, dat de botten mogelijk toebehoren aan de twee Welshe priesters. Ze waren nauw met elkaar verbonden in het leven en brachten hun laatste zes maanden samen in de gevangenis door. Ook werden ze tegelijkertijd geëxecuteerd en begraven.

“Het is dus historisch gezien volkomen logisch dat deze botrestanten van deze zeer nauw met elkaar verbonden mannen, samen zijn ontdekt en samen zijn geborgen”, aldus Graffius.

Het verhaal van de identificatie van de botten wordt verteld in een online tentoonstelling, How bleedeth Burning Love: British Jesuit Province’s Relics of the Forty Martyrs of England and Wales. Die is geïnspireerd op het vijftigste jubileum van de heiligverklaring, in 1970, van de veertig Martelaren van Engeland en Wales. Door de coronacrisis gedwongen werd het een online-ervaring voor mensen over de hele wereld.

De tentoonstelling beschrijft de ontdekking van de botten in Holywell en de levensloop van Evans en Lloyd, die tot de 40 martelaren behoorden die in 1970 heilig werden verklaard.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.