Het voortdurende “drama” tussen Chinese katholieken en de communistische leiders van het land kent drie fasen, zei de Chinese aartsbisschop Savio Hon Tai-Fai onlangs in een toespraak op een internationaal congres.
De huidige fase in het drama, dat sinds 2013 van kracht is, is er een van “krimpen en in de war raken”, zei aartsbisschop Hon, die momenteel nuntius van het Vaticaan voor Griekenland is.
“Als gevolg van het drama voelen mensen zich zo gedesoriënteerd, niet verbonden”, vervolgde hij in zijn toespraak op een internationale conferentie aan de door de jezuïeten geleide Santa Clara University in Californië.
Aartsbisschop Hon noemde drie belangrijke spelers in elke fase van het drama: het communistische regime, de Kerk in China en het Vaticaan.
De eerste fase omschreef hij als “verzet en verdeeldheid”, een periode van 1949 tot 1980, waarin “ook de Kerk verdeeld is”. Veel katholieke leiders werden eerder in deze periode gearresteerd, zei aartsbisschop Hon. De Kerk werd destijds opgesplitst in een ondergrondse – niet officiële – gemeenschap en een bovengrondse – door de regering erkende – gemeenschap die “vijandig tegenover elkaar staan”.
Dat was ook de bedoeling van het regime: “het volk verdelen, en zo gemakkelijk onder controle krijgen”, zei aartsbisschop Hon. Ondertussen bleef China het “imperialisme” van het Vaticaan bespotten en “wortels en stokken” – ofwel lokkertjes en dreigementen – aan katholieken aanbieden, afhankelijk van hoeveel men wilde doen wat de communistische regering opdroeg.
Op dat moment probeerde het Vaticaan “de diplomatieke relatie met China te normaliseren”, merkte hij op. “De Heilige Stoel moedigde de katholieken aan om trouw te blijven en verklaarde dat een ‘onafhankelijke Kerk’ niet de ‘katholieke Kerk’ kan zijn”, voegde aartsbisschop Hon eraan toe.
De volgende periode, tussen 1980 en 2013, was er een voor de Kerk van “groeien door verzoening”, zei hij. “De twee verdeelde gemeenschappen begonnen een verzoenende houding ten opzichte van elkaar aan te nemen”, merkte aartsbisschop Hon op.
De Chinese regering moedigde hervormingen aan, hoewel haar beleid voor religieuze groeperingen ongewijzigd bleef, zei de aartsbisschop. Het Vaticaan probeerde een dialoog met het regime tot stand te brengen en verzoening tussen de ondergrondse en door de overheid erkende gemeenschappen te bevorderen.
In 2013 namen paus Franciscus en Xi Jinping, algemeen secretaris van de Chinese Communistische Partij, hun huidige ambt binnen een dag na elkaar in, de paus op 13 maart en Xi op 14 maart. De twee leiders wisselden felicitaties uit.
Onder Xi sprak China over de droom van een sterker China, zei aartsbisschop Hon. “Er zijn meer stokken voor de ondergrondse gemeenschappen en meer wortels voor wie voor sinificatie is (het ‘verchinezen’ van godsdiensten, red.)”, zo voegde hij eraan toe, terwijl het regime “de controle verscherpt en kruisen neerhaalt” in China.
In deze periode, zei de aartsbisschop, werd het Vaticaan “verblind” door het vervallen van de gevestigde overlegstructuur met betrekking tot China. “De ondergrondse gemeenschappen voelen zich in de steek gelaten door de Heilige Stoel.”
Hij vergeleek de huidige situatie met de uitbraak van COVID-19. Hij zei dat de Vaticaanse overeenkomst van 2018 over de benoeming van Chinese bisschoppen in een virus is veranderd. Toen het Vaticaan in 2019 pastorale richtlijnen publiceerde waarin bisschoppen en priesters in China werden verteld dat ze hun eigen geweten moeten volgen bij het beslissen of ze zich bij de regering willen registreren, “is het virus gemuteerd”, vervolgde hij.
Aartsbisschop Hon zei: “Dit drama manifesteert zich als een gespannen spel van strijd tussen Kerk en staat, geloof en politiek, geweten en macht. Vanaf een afstand geeft het een panoramisch uitzicht zonder diepte. Als we de ‘personages’ leren kennen die betrokken zijn bij het drama, dan kunnen we waarschijnlijk diepere inzichten en andere perspectieven verwerven om de Kerk in China te begrijpen.”
“Wat voor soort persoon zou ik willen zoeken in dit spannende stuk? Een riet dat door de wind wordt bewogen? Of een ‘man voor alle seizoenen’? Ik geef de voorkeur aan de laatste,” zei aartsbisschop Hon. “Sommigen van hen waren de martelaren die hun bloed vergoten, anderen gaven even geldige getuigenissen met hun leven.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
