Vijftig jaar geleden opende de gemeenschap van Taizé de Jeugdraad, die positieve maatschappelijke veranderingen moest opleveren. Hoewel het project aanvankelijk als een mislukking werd gezien, bracht het vruchten voort die nu nog steeds bestaan.
Het idee voor de Jeugdraad werd geboren in de nasleep van de wereldwijde studentenopstanden van 1968, die voortkwamen uit ongeduld en teleurstelling onder de veranderingsgezinde jongere generatie. Broeder Roger Schutz (1915-2005), de stichter en toenmalige prior van de oecumenische gemeenschap van Taizé, wilde de politieke betrokkenheid van jongeren gebruiken voor positieve veranderingen in de samenleving en de Kerk.
Daarvoor formuleerde hij begin jaren zeventig de Jeugdraad, een spiritueel initiatief met als doel de levensstijl in de moderne samenleving te heroverwegen en te veranderen. Broeder Roger vroeg in december 1969 wat paus Paulus VI vond van zijn idee van een Jeugdraad. “Begin er maar aan!” zou de paus gezegd hebben.
Ter voorbereiding werd rond Pasen 1970 een ‘Blijde boodschap’ geschreven, die in het kort de basisvragen en -thema’s van de Raad schetste. In de daaropvolgende jaren ontwikkelde zich een proces van persoonlijke en internationale bewustwording door ontmoetingen in Taizé in Frankrijk, wederzijdse bezoeken van jongeren en betrokkenheid bij hun thuisgemeenschappen.
De eigenlijke Jeugdraad werd precies vijftig jaar geleden, op 30 augustus 1974, geopend door broeder Roger op een zwoele zomeravond in Taizé. Ongeveer veertigduizend jongeren uit meer dan honderd landen waren aanwezig. De dag zelf stond in het teken van zwaar onweer: de regen kwam met bakken uit de hemel.
Die donkere wolken leken symbolisch voor de twijfels die rond de Jeugdraad bestonden. Documenten als de Brief aan het Volk van God en Kerk, wat zegt u over uw toekomst? bevestigden zelfs voor sympathisanten van Taizé dat de Jeugdraad vooral een “kermis van mogelijkheden” was, gericht op het bevestigen van de meningen die elk individu met zich meebracht.
Broeder Roger zelf zag de langverwachte grote gebeurtenis als een mislukking. “Ik had de indruk dat er meer mist dan licht was onder de tenten”, zei hij later tegen een journalist.
De Duitser Alois Löser, die van 2005 tot 2023 prior van Taizé was, maakte de opening van de Jeugdraad als twintigjarige zelf mee. Hij ervoer de gebeurtenis juist als “een groot feest”, vertelt hij. “Er heerste een echte geest van optimisme; de hoop dat er veel zou veranderen in de kerken en de samenleving: meer rechtvaardigheid, een sterker christelijk engagement.”
“Je kon voelen dat dit een plek was waar mensen naar je zouden luisteren, waar je kon zijn wie je bent zonder dat er meteen eisen werden gesteld”, zegt hij.
Tegelijkertijd geeft de voormalige prior van Taizé toe dat de impact van het evenement beperkt was. Om echt concrete impact te genereren, zouden officiële vertegenwoordigers van kerkgemeenschappen nodig zijn geweest en niet alleen jongeren.
Voor de gemeenschap van Taizé was de Jeugdraad desalniettemin een enorme sprong voorwaarts, aldus broeder Alois. “Het verwelkomen van zoveel jongeren en het voortdurend in contact staan met hen heeft een grote impact op ons gehad. Dat heeft er ook toe geleid dat we al zoveel jaren de Europese jongerenontmoetingen op Oudejaarsavond organiseren.”
De Jeugdraad heeft een heel andere erfenis achtergelaten: de liederen die typisch zijn voor Taizé. De gemeenschap realiseerde zich dat het gezamenlijk zingen van duizenden jongeren uit vele landen niet goed werkte. Aangezien elk land zijn eigen zangtraditie en favoriete muziekstukken meebracht, moesten de jongeren uit andere landen meestal in stilte zitten wachten omdat ze de taal en melodie niet kenden.
Er waren gemeenschappelijke liederen nodig voor de biddende internationale jeugd van de jaren zeventig. Onder meer Jacques Berthier, de jezuïet Joseph Gelineau en broeder Robert Giscard, een van de eerste broeders van Taizé, componeerden de liederen die nu nog steeds bekend zijn.
Het belangrijkste kenmerkende stijlmiddel is het ostinato, een zich steeds herhalende melodie of ritme, aanvankelijk altijd met Latijnse tekst. Titels als Laudate omnes gentes, Ubi caritas, Nada te turbe of Bleibet hier und wachet mit mir groeiden uit tot Taizéklassiekers.
Al met al – en ondanks de scepsis van initiatiefnemer broeder Roger – werd de Jeugdraad een mijlpaal in de jeugdbeweging, die aanleiding gaf tot talloze particuliere sociale en kerkelijke projecten. In de jaren die volgden richtte de oecumenische gemeenschap van Taizé zich steeds meer naar buiten, bijvoorbeeld door bezoeken aan landen in het voormalige Oostblok en ontwikkelingslanden.
In 1979 veranderde de Jeugdraad in de zogenaamde Pelgrimage van Vertrouwen; onder die naam bestaat het initiatief nu nog steeds. Belangrijke onderdelen zijn regelmatige jongerenontmoetingen in alle delen van de wereld en de jaarlijkse jongerenontmoeting op Oudejaarsavond in een grote Europese stad. De nadruk ligt op gemeenschappelijk gebed, zingen en internationale en interreligieuze uitwisseling.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
