Media als Forbes en de BBC publiceren elk jaar een lijst van de invloedrijkste vrouwen ter wereld. Maar ook binnen de Vaticaanse muren werken heel wat invloedrijke vrouwen. Dit zijn de tien machtigste vrouwen in Rome.

Paus Franciscus stuurt sinds het begin van zijn pontificaat aan op meer vrouwelijke inbreng in het Vaticaan. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen: niet alleen is het percentage vrouwelijke medewerkers in de afgelopen jaren gegroeid van 19 naar 23 procent, maar ook hebben meer vrouwen een invloedrijke functie op zich genomen.

‘Verder aan werken’

In zijn apostolische constitutie Praedicate Evangelium uit 2022 zette de paus misschien wel de belangrijkste stap tot nu toe. In dat wetgevende document staat namelijk dat een dicasterie (een soort Vaticaans ministerie) niet perse door een kardinaal of (aarts)bisschop hoeft te worden geleid, waardoor die topposities ook binnen het bereik van vrouwen kwamen.

Machtige namen

Met de benoeming van verschillende vrouwen op Vaticaanse topposities is daarmee in ieder geval een start gemaakt. Maar wie zijn de tien invloedrijkste vrouwen van het Vaticaan? KN verzamelde de machtigste namen in Rome en presenteert ze in willekeurige volgorde.

1. Simona Brambilla, prefect van het Dicasterie voor de Instituten van Gewijd Leven en Gemeenschappen van Apostolisch Leven

Op 6 januari 2025 was het zover: toen werd zuster Simone Brambilla als eerste vrouw ooit benoemd tot prefect van een dicasterie. Ze is daarmee hoofd van het dicasterie dat zich met religieuzen bezighoudt en bijvoorbeeld toestemming moet geven voor de stichting van nieuwe gemeenschappen. Zuster Brambilla is lid van de missiezusters van de Consolata en heeft onder meer ervaring als missionaris in Mozambique. Van 2011 tot 2023 was ze hoofd van haar congregatie. In oktober 2023 werd ze secretaris van het dicasterie voor de religieuzen – ook al de eerste vrouw in die positie.

2. Raffaella Petrini, president van de Pauselijke Commissie voor de Staat Vaticaanstad

Sinds 1 maart is Petrini president van de Pauselijke Commissie voor de Staat Vaticaanstad. Paus Franciscus onthulde haar benoeming min of meer tussen neus en lippen door tijdens een interview op de Italiaanse televisie; ook in dit geval gaat het om de eerste vrouw ooit op die post. Als president leidt ze de commissie die verantwoordelijk is voor het bestuur en de administratieve zaken van Vaticaanstad, zoals wetgeving, financiën en infrastructuur. Ze adviseert de paus over staatszaken en zorgt voor de uitvoering van pauselijke besluiten binnen de stadstaat.

3. Nathalie Becquart, ondersecretaris van de Bisschoppensynode

Becquart is een bekende naam voor wie de synode over synodaliteit gevolgd heeft. Deze Franse zuster was de eerste vrouw met stemrecht binnen een synode; in 2021 werd ze namelijk ondersecretaris van de Bisschoppensynode. Sinds 2019 was ze adviseur van dat orgaan. Tijdens de synode over synodaliteit, die tussen 2021 en 2024 liep, gold ze als een van de meest zichtbare deelnemers aan het proces. Becquart is zelf ook een uitgesproken voorstander van meer vrouwelijk leiderschap binnen de Kerk: “Samen moeten we op alle mogelijke manieren eraan werken om meer vrouwen in leidinggevende posities op alle niveaus van de Kerk te plaatsen”, heeft ze eens in een interview gezegd.

4. Alessandra Smerilli, secretaris van het Dicasterie voor de Integrale Menselijke Ontwikkeling

Smerilli komt uit Italië en is lid van de Zusters van Don Bosco. Daarnaast is ze econoom; een achtergrond waarmee ze het Vaticaan op verschillende manieren van dienst is (geweest), waaronder als hoogleraar aan de Salesiaanse Pauselijke Universiteit en binnen de Covid-19-commissie van het Vaticaan.

In 2021 werd ze ondersecretaris van het Dicasterie voor de Integrale Menselijke Ontwikkeling en met een tussenstap als interim-secretaris werd ze in 2022 secretaris van het dicasterie. Daarnaast is ze nauw betrokken bij het synodale proces van de Kerk.

5. Barbara Jatta, directeur van de Vaticaanse Musea

In 2016 benoemde paus Franciscus kunsthistorica Jatta tot de eerste vrouwelijke directeur van de Vaticaanse Musea. Daarmee is ze de vrouw van deze lijst die het langst op haar post zit en was ze enige tijd ook de invloedrijkste vrouw binnen het Vaticaan. Voor haar benoeming werkte ze lange tijd voor de Vaticaanse Bibliotheek. De Vaticaanse Musea tellen bijna duizend werknemers en trekken miljoenen bezoekers per jaar.

6. Núria Calduch-Benages, secretaris van de Pauselijke Bijbelcommissie

Deze Spaanse theologe is de eerste vrouw die deze functie bekleedt. In 2021 werd ze door de paus tot secretaris benoemd. In die rol coördineert ze het werk van twintig bijbelgeleerden van over de hele wereld. Zij bestuderen namens het Dicasterie voor de Geloofsleer vraagstukken die met de Bijbel te maken hebben. Als secretaris van de Pauselijke Bijbelcommissie is Calduch-Benages ook adviseur van het dicasterie. Daarnaast is ze als expert in het Oude Testament hoogleraar aan de Pauselijke Gregoriaanse Universiteit.

7. Emilce Cuda, secretaris van de Pauselijke Commissie voor Latijns-Amerika

De Argentijnse Cuda, een landgenoot van Franciscus, is door de Britse Vaticanist Austen Ivereigh “de vrouw die de paus kan lezen” gedoopt; een knipoog naar een boek van haar uit 2017 waarin ze de politiek-theologische achtergrond van de paus schetst. Cuda is theoloog en als secretaris van de Pauselijke Commissie voor Latijns-Amerika een bruggenbouwer tussen het Vaticaan en het werelddeel waar de paus vandaan komt.

8. Gabriella Gambino, ondersecretaris van het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven

De Italiaanse Gambino heeft een achtergrond in politicologie en medische ethiek, maar haar expertise ligt op het gebied van gezinszaken – waar ze als moeder van vijf kinderen ook volop praktijkervaring mee heeft. Sinds 2005 is ze hoogleraar gezinsfilosofie aan de pauselijke universiteit. In 2017 werd ze ondersecretaris van het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven. In die rol was ze onder meer organisator van de tiende editie van de Wereldgezinsdagen in Rome in 2022.

9. Linda Ghisoni, ondersecretaris van het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven

Ook Ghisoni komt uit Italië, is moeder en ondersecretaris van het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven. Ze is kerkjurist en was twintig jaar werkzaam voor de kerkelijke rechtbank van het bisdom Rome, waaronder van 2005 tot 2017 als rechter. In 2017 werd ze ondersecretaris bij het dicasterie, waar ze zich met name met het thema leken bezighoudt. Ze is ook adviseur voor het Dicasterie voor de Geloofsleer.

10. Carmen Ros Nortes, ondersecretaris van het Dicasterie voor de Instituten van Gewijd Leven en Gemeenschappen van Apostolisch Leven

Zuster Ros Nortes is een ordegenoot van Brambilla en sinds 2018 als ondersecretaris werkzaam voor hetzelfde dicasterie. Ze komt oorspronkelijk uit Spanje, waar ze theologie heeft gestudeerd, met mariologie als specialisme. Ros Nortes heeft lange tijd als missiezuster in Zuid-Korea gewerkt. In 1992 kwam ze naar Rome om verschillende functies binnen de voorloper van het huidige religieuzendicasterie te vervullen.