De Kerk deed in het verleden nieuwe inzichten op over de doodstraf en het lot van ongedoopt gestorven kinderen. Zo is ook de zegen voor homoseksuele en hertrouwd gescheiden koppels een teken van “nieuw bewustzijn van Gods liefde voor de mens”, aldus de prominente theoloog Michelina Tenace.
In december publiceerde het Vaticaanse Dicasterie voor de Geloofsleer het document Fiducia Supplicans. Daarin werd uitgelegd dat een priester koppels in een ‘irreguliere situatie’ – zoals hertrouwd gescheidenen en koppels van hetzelfde geslacht – mag zegenen.
Op het document kwam veel kritiek. Een veelgehoord argument was dat de zegen in strijd zou zijn met de leer van de Kerk. Maar dat klopt niet, vindt de prominente Italiaanse theologe Michelina Tenace, die sinds 2018 adviseur bij het Dicasterie voor de Geloofsleer is.
In de Vaticaanse krant L’Osservatore Romano legt ze uit dat de zegen juist voortkomt uit “een nieuw bewustzijn van het Evangelie en van Gods liefde voor de mensheid”. Tenace ziet daarbij parallellen met hoe het denken van de Kerk over de redding van kinderen die sterven zonder gedoopt te zijn en de doodstraf is geëvolueerd.
Volgens Tenace zijn de Kerk en haar leer niet in steen gebeiteld. Nieuwe ontwikkelingen, zoals de zegen voor homoparen en hertrouwd gescheidenen, zijn dan ook geen afwijkingen van een statische leer, maar laten zien dat de Kerk leeft en zich blijft ontwikkelen.
De betrokkenheid van de Kerk met de wereld, “waarvoor Christus heeft geleden, is gestorven en is opgestaan”, biedt de Kerk “altijd een gelegenheid om haar begrip van de Heer en van zijn liefde te verdiepen”, schrijft ze.
De recente geschiedenis toont twee voorbeelden van dat proces. In 2007 keurde paus Benedictus XVI een document goed over “de hoop op redding voor baby’s die sterven zonder gedoopt te zijn”. De vraag of kinderen die sterven zonder gedoopt te zijn ook gered worden, heeft de Kerk lang beziggehouden, schrijft Tenace.
Eeuwenlang was de leer van de Kerk dat ongedoopte baby’s die overlijden naar het voorgeborchte gaan, een plek tussen de hemel en de hel in. Sinds 2007 is dat geen onderdeel meer van de katholieke leer.
Het document dat paus Benedictus goedkeurde, ontkent niet dat de doop nodig is om verlossing in Christus te bereiken, aldus Tenace, maar onderzoekt het christelijke gevoel van hoop dat er andere manieren kunnen zijn om hetzelfde doel te bereiken. Het document stelt dat Gods genade het mogelijk maakt dat kinderen die niet gedoopt konden worden, toch verlost kunnen worden.
De leer over het sacrament van het doopsel veranderde daarmee niet, maar het begrip van Gods barmhartigheid werd juist uitgebreid.
Een tweede voorbeeld ziet Tenace in de herziening van de Catechismus in 2018, waarin de doodstraf ontoelaatbaar werd verklaard. Daarbij was volgens haar sprake van “een ontwikkeling van het begrip van de waardigheid van de persoon in het licht van het Evangelie”, wat ertoe leidde dat de Kerk “afstand nam van de menselijke traditie” van de doodstraf.
Volgens Tenace past “de verklaring over de mogelijkheid om paren van hetzelfde geslacht te zegenen” perfect bij “de roeping van de theologie om een visie te bieden die de leer van de Kerk op een logische manier samenbrengt met de pastorale praktijk”.
Daarom, schrijft ze, “moet het gebaar van het zegenen van twee personen in een ‘irreguliere’ situatie niet beschouwd worden als een fout of ontrouw aan de katholieke leer”.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
