Op kerstavond opende paus Franciscus het Heilig Jaar. Maar wat is dat ook alweer en wat wordt er van ons gelovigen gevraagd in zo’n jaar? Vijf vragen en antwoorden over het Heilig Jaar:
Een Heilig Jaar of Jubeljaar is een tijd van pelgrimage, gebed, berouw en daden van barmhartigheid. Het gebruik is gebaseerd op de oudtestamentische traditie waarin een jubeljaar om rust, vergeving en vernieuwing draaide. Paus Bonifatius VIII kondigde het eerste Heilig Jaar af in 1300 en bepaalde dat dat om de honderd jaar zou worden gevierd.
In 1470 stelde paus Paulus II de viering om de 25 jaar in, wat sindsdien de praktijk is. In jaren met een bijzondere betekenis kan daarvan worden afgeweken. In 1933 werd bijvoorbeeld een Heilig Jaar uitgeroepen omdat er 1900 jaar was verstreken sinds Jezus’ dood en verrijzenis.
Al in 2022 maakte paus Franciscus bekend dat het thema van het Heilig Jaar ‘pelgrims van hoop’ zou luiden. Toen hij in mei 2024 het Heilig Jaar officieel aankondigde, riep hij gelovigen op om in 2025 samen op te trekken, dichter bij God te komen en de christelijke hoop met de wereld te delen.
Iedereen heeft namelijk hoop nodig, aldus de paus: “Alles binnen en buiten ons schreeuwt om hoop en blijft zoeken naar de nabijheid van God, zelfs zonder het te weten.” Op zoek gaan naar hoop en die hoop met anderen delen is daarmee de kern van het Heilig Jaar.
Traditiegetrouw begint de viering van een Heilig Jaar met de opening door de paus van de Heilige Deur van de Sint-Pietersbasiliek op kerstavond en eindigen zij met de verzegeling van de deur een jaar later. Ook de Heilige Deuren van de Sint-Jan van Lateranen, de Sint-Paulus buiten de Muren en de basiliek van Santa Maria Maggiore worden voor het jaar geopend.
Vervolgens is Rome een jaar lang dé bedevaartsbestemming van heel de katholieke Kerk. Naar schatting zullen in totaal 35 miljoen pelgrims in 2025 de stad aandoen. Veel bisdommen regelen hun eigen bedevaarten, maar daarnaast organiseert het Vaticaan allerlei thematische bijeenkomsten. Zo worden in februari diakens uitgenodigd, in juni sporters en in november de armen.
Zelfs voor LHBT’ers is er een speciale bedevaart, op 6 september. De Italiaanse organisatie La Tenda di Gionata kondigde die in december aan zijn leden aan. De bedevaart zou een initiatief van de Italiaanse jezuïet Pino Piva zijn.
Volgens het dagblad Il Messaggero zou Piva’s voorstel binnen het Vaticaan tot weerstand hebben geleid, maar hebben paus Franciscus, aartsbisschop Rino Fisichella (hoofdorganisator van het Heilig Jaar) en Arturo Sosa (generaal-overste van de jezuïeten) het idee gesteund. Het Vaticaan lijkt de LHBT-bedevaart het liefst met zo min mogelijk tamtam te willen laten verlopen en trekt daarmee ironisch genoeg volop aandacht.
Behalve pelgrimages telt 2025 een aantal kerkelijke mijlpalen. Zo is er in september de 1700ste verjaardag van het concilie van Nicea. Op die kerkvergadering werden in het jaar 325 verschillende kernpunten van het christelijke geloof bepaald. Als zijn gezondheid het toelaat, zal paus Franciscus dat jubileum met andere kerkleiders vieren in Turkije.
Ook voor jongeren is er dit Heilig Jaar genoeg te vieren. In juli vindt in Rome een afgeslankte versie van de Wereldjongerendagen plaats, waarvoor jongeren van over de hele wereld zijn uitgenodigd. Op de laatste dag van die ‘WJD’ zal de jonge zalige Pier Giorgio Frassati heilig worden verklaard.
In april, tijdens een bedevaart speciaal voor tieners, vindt ook de heiligverklaring van de bekende zalige Carlo Acutis plaats. Daarmee zijn katholieke jongeren straks twee heilige voorbeeldfiguren rijker.
Ook in Nederland en Vlaanderen wordt er op allerlei manieren stilgestaan bij het Heilig Jaar. Wie niet naar Rome gaat, kan deelnemen aan een van de bisdomsbedevaarten die in het Heilig Jaar georganiseerd worden. Zo pelgrimeert het aartsbisdom Utrecht in mei naar IJsselstein en gaat het bisdom Brugge in juni op bedevaart naar Westvleteren.
Verder worden er legio andere activiteiten georganiseerd in het Heilig Jaar. Zo organiseren zowel het bisdom Antwerpen als het bisdom Gent een festival rond het thema ‘hoop’. Datzelfde thema staat centraal op de Open Kerkendag in Nederland, waarmee die dag ook aan het Heilig Jaar gekoppeld wordt.
Tot slot: voor de thuisblijvers heeft het Vaticaan nog wat bijzonders in petto. Met behulp van kunstmatige intelligentie is een ‘digitale tweeling’ van de Sint-Pieter gecreëerd. Met online rondleidingen, livestreams van vieringen en podcasts van gebedsmeditaties kunnen gelovigen dus zelfs een virtuele pelgrimage naar Rome maken.
Meer informatie over het Heilig Jaar is te vinden op iubilaeum2025.va. Zie ook kn.nl/heilig-jaar voor updates.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
