<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Achtergrond

Waar ’s werelds bekendste kerstster vandaan komt

Catholic News Service 21 december 2022
image
Het zelf in elkaar zetten van een Moravische kerstster is niet eenvoudig, maar de medewerkers van de fabriek in Hernnhut produceren ze met duizelingwekkende snelheid. Foto: CNS - Harald Oppitz, KNA

De geschiedenis van de driedimensionale ster gaat eeuwen terug, en de bijzondere kerstster van de Moravische Kerk is nogal altijd immens populair.

Bijna 800.000 Moravische sterren in allerlei maten en kleuren zullen ook dit jaar de fabriek in de Duitse deelstaat Saksen verlaten. Aan elke ster heeft minstens een medewerker van het productieteam meegewerkt.

Toeristenmagneet

Het bedrijf achter de sterren staat in Herrnhut, een stadje met slechts vijfduizend inwoners in een economisch weinig florerende regio in het oosten van Duitsland. De fabriek is om die reden extra belangrijk, want ze is een ware toeristenmagneet: jaarlijks komen er meer dan 64.000 mensen kijken. In de fabriek werken nog altijd 177 mensen. En dit jaar vieren zij het 125-jarig bestaan van hun bedrijf.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Maar de geschiedenis van de Herrnhuter of Moravische ster gaat nog veel verder terug. Al aan het begin van de negentiende eeuw schitterden de eerste van deze opvallende sterren van papier en karton in de internaten van de plaatselijke Herrnhuter Brüdergemeinde. Dat is een protestantse gemeenschap van immigranten uit Moravië, nu een regio in het zuidoosten van Tsjechië.

Heimwee op het internaat

De meeste kinderen uit de gemeenschap gingen naar die internaten omdat hun ouders als missionarissen over de hele wereld werden uitgezonden. De Kerk die in 1722 in het Duitse stadje door geloofsvluchtelingen uit Moravië werd gesticht, heeft vandaag de dag naar eigen zeggen meer dan 1,2 miljoen leden, meldt het Duitse katholieke persbureau KNA.

In de fabriek komen bezoekers meer te weten over de eeuwenlange geschiedenis van de sterren. Op de kleine tentoonstelling wordt uitgelegd dat veel internaatskinderen het juist in de advent- en kerstperiode moeilijk hadden, omdat ze het gemis van hun ouders dan extra voelden. De gedachte ontstond om hen tijdens de Advent kerststerren te laten maken als symbool van de christelijke vredesboodschap en om hun iets te doen te geven en iets van hun heimwee weg te nemen.

“De immense populariteit van de sterren veroorzaakt ook spanning tussen de internationale vraag enerzijds en het aanbod van vakmanschap en kwaliteit anderzijds”

Een van de leraren kreeg vervolgens het idee om de sterren te gebruiken in de wiskundelessen, om de kinderen zo een beter begrip van geometrie bij te brengen. Hij liet hen sterren maken in verschillende geometrische vormen.

Zo ontstond uiteindelijk de kenmerkende vorm van de driedimensionale Moravische ster. De sterren zijn authentiek als ze 25 punten tellen, waarvan zeventien met een vierkante en acht met een driehoekige basis. Het ontwerp werd in 1925 gepatenteerd.

Moeilijk om in elkaar te zetten

Het in elkaar zetten ervan is een klein kunstwerkje op zich, en elke Advent is het waarschijnlijk aanleiding voor heel wat getier in Moravische huishoudens. De vele YouTube-video’s over het in elkaar zetten van een Moravische ster getuigen ervan hoe moeilijk het is om dit zelf te doen. In de fabriek in Herrnhut worden de sterren echter met duizelingwekkende snelheid geproduceerd. Iedere medewerker is er verantwoordelijk is voor een specifieke stap in het proces.

Zo is er de ‘plugger’ die een van de kleine plastic sterren in vier minuten in elkaar zet. De ‘puntendraaier’ produceert ongeveer 2500 sterpunten per dag. De ‘framelijmer’ bedekt de kartonnen frames met lijm en plaatst de papieren kegels erop – zo’n drieduizend per dag.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Spanning

De immense populariteit van de sterren veroorzaakt echter ook spanning tussen de internationale vraag enerzijds en het aanbod van vakmanschap en kwaliteit anderzijds. De productie van de kerststerren gaat het hele jaar door. En ze worden allang niet meer alleen gebruikt als kerstversiering: witte exemplaren worden gebruikt bij huwelijksfeesten, rode worden verkocht voor Valentijnsdag en groene sterren zijn populair op het Ierse Saint Patrick’s Day.

De sterren variëren in diameter van acht centimeter tot XXL-versies van tweeënhalve meter. Die enorme exemplaren zijn bijvoorbeeld te vinden in de Bondskanselarij in Berlijn, het Europees Parlement in Brussel en de anglicaanse kathedraal van Liverpool.

Vreemdste bestelling ooit

Misschien wel de vreemdste bestelling ooit kwam uit Groenland, met het verzoek het pakket absoluut vóór september te verzenden. Latere verzending zou er namelijk voor kunnen zorgen dat het pakket in de sneeuw niet meer terug te vinden zou zijn als het uit het postvliegtuig werd gedropt. De levering ging gelukkig op tijd de deur uit – met een grote rode strik eromheen. (Vertaling/bewerking Susanne Kurstjens)

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.