<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Achtergrond

Wie, wat, waarom? Het aanstaande ad limina-bezoek in vijf vragen

Luuk van den Einden 2 november 2022
image
Het is traditie dat bisschoppen - zoals hier enkele Amerikaanse bisschoppen - tijdens hun ad limina-bezoek bidden bij het graf van de heilige Petrus in de crypte van de Sint-Pietersbasiliek. Foto: CNS - Paul Haring

De Nederlandse bisschoppen maken zich op voor hun ad limina-bezoek aan Rome. Een belangrijk moment voor de Nederlandse Kerk, maar wat gaan ze daar eigenlijk doen?

Waarschijnlijk staan in (bijna) ieder bisschoppelijk paleis in Nederland inmiddels koffers klaar. Dit weekend reizen de bisschoppen naar Rome voor het ad limina-bezoek. Met Missen bij de graven van Petrus en Paulus, een ontmoeting met de paus en werkbezoeken aan verschillende Vaticaanse instanties wacht hen een druk programma. Tijdens het – idealiter vijfjaarlijkse bezoek worden de banden tussen het Vaticaan en een lokaal deel van de wereldkerk in persoon aangehaald.

> Wat betekent ‘ad limina’?

‘Ad limina’ komt van de Latijnse naam van het bezoek, Visitatio ad Limina Apostolorum, ‘bezoek aan de drempels van de apostelen’. Met ‘drempels’ worden graven bedoeld; in de oudheid werd het graf gezien als de drempel tussen het aardse leven en het hiernamaals. Tijdens het bezoek eren de bisschoppen de apostelen Petrus en Paulus door een bezoek te brengen aan hun graven: dat van de heilige Petrus ligt onder de Sint-Pietersbasiliek; dat van de heilige Paulus in de basiliek van Sint-Paulus-buiten-de-Muren. Daar vieren ze volgens de traditie gezamenlijk de Mis.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

In 1585 bepaalde paus Sixtus V dat iedere bisschop periodiek in Rome verslag moet uitbrengen over de stand van zaken in zijn bisdom. In 1983 voerde paus Johannes Paulus II een vijfjaarlijkse termijn in. Daar kwam de klad in door achterstanden na zijn overlijden: de Nederlandse bisschoppen gingen pas in december 2013 weer. Ook het aanstaande bezoek stond pas voor maart 2021 gepland, ruim zeven jaar later. Door de coronapandemie werd het bezoek echter nog twee keer uitgesteld.

> Wie gaat er op ad limina-reis?

Ad limina-bezoeken worden per kerkprovincie georganiseerd. Aangezien Nederland één kerkprovincie telt, zijn alle Nederlandse bisschoppen en hulpbisschoppen volgende week in Rome. Alleen bisschop Jan Liesen van Breda is afwezig, hij wordt behandeld voor kanker.

De Roermondse bisschop Harrie Smeets, die sinds mei 2021 kampt met een hersentumor, gaat mee mits hij zich daartoe in staat voelt. Het hele programma zal hij dan niet volgen; hij hoopt wel aanwezig te kunnen zijn bij sleutelmomenten zoals de ontmoeting met de paus.

> Wat gebeurt er tijdens het bezoek?

Naast het geestelijke aspect van de reis, is het nadrukkelijk ook een werkbezoek. De bisschoppen brengen de paus en verschillende organen van de romeinse Curie op de hoogte van de situatie in hun bisdommen. Ze krijgen op hun beurt ook te horen wat de Vaticaanse visie op Nederland is.

“Het ad limina-bezoek heeft een geestelijk aspect, maar is nadrukkelijk ook een werkbezoek”

Het precieze programma is niet bekend. Op basis van eerdere bezoeken is in ieder geval te verwachten dat de bisschoppen de meeste van de zestien dicasteries en het Vaticaanse Staatssecretariaat zullen bezoeken. Daar vinden meestal groepsgesprekken plaats, gebaseerd op de diocesane rapporten die de bisschoppen eerder al naar Rome stuurden.

En dan is er natuurlijk de ontmoeting met de paus. Normaliter spreekt iedere bisschop individueel met de paus over de stand van zaken in zijn bisdom en zijn werkwijze en is er daarnaast een groepsbijeenkomst. Daarin geeft de paus een toespraak waarin hij ingaat op de uitdagingen waarmee de kerkprovincie te maken heeft. In 2013 werd van die opzet afgeweken: paus Franciscus’ agenda zat zo vol, dat er één bijeenkomst van anderhalf uur was. De paus liet zijn toespraak achterwege en ging in dialoog ging met de Nederlandse bisschoppen.

> Wat wordt er in Rome besproken?

Voor vertrek levert iedere bisschop een rapport aan het Vaticaan, waarin hij beschrijft hoe het zijn bisdom vergaan is sinds het laatste ad limina-bezoek. Daarnaast heeft de Nederlandse bisschoppenconferentie een gezamenlijk rapport samengesteld. De rapporten zijn de basis voor de gesprekken met de paus en de curie. In de rapporten staan zaken die het Vaticaan volgens de bisschoppen over de situatie van de Kerk in ons land moet weten: cijfers over kerkgang, wijdingen en kerkgebouwen, maar bijvoorbeeld ook de aandachtsvelden en zorgenkindjes die de bisschoppen signaleren.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Er gaan geen religieuzen mee, maar er gaat wel een rapport over de stand van zaken binnen de Nederlandse congregaties en ordes naar Rome. Dat bevestigt Erica op ’t Hoog, woordvoerder van de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR). Volgens haar is dat rapport samengesteld op verzoek van het Dicasterie voor de Instituten van Gewijd Leven, dat zich met het religieuze leven bezighoudt.

> Wat krijgen wij in Nederland te horen over het ad limina-bezoek?

Het algemene rapport van de bisschoppen en de toespraak van de paus worden gewoonlijk openbaar gemaakt. De afzonderlijke bisdomrapporten blijven echter geheim. Over de precieze inhoud van de bijeenkomsten zijn de bisschoppen meestal zwijgzaam. “De gesprekken tijdens het ad limina zijn vertrouwelijk”, zegt woordvoerder Anna Kruse van de kerkprovincie. “Deze vertrouwelijkheid tussen de curie en de bisschoppen is nodig om vrijuit met elkaar te kunnen spreken.” Er staan wel enkele ontmoetingen van de bisschoppen met journalisten op het programma.

In de berichtgeving rond het ad limina-bezoek (7-12 november 2022) van de Nederlandse bisschoppen aan de paus, Rome en het Vaticaan, werken het Nederlands Dagblad en het Katholiek Nieuwsblad samen. Alle berichten zijn te lezen via kn.nl/adlimina en nd.nl/adlimina

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.