Paus Franciscus wil in 2025 naar Turkije om de 1700ste verjaardag van het Concilie van Nicea te vieren. Die reis wordt veelbelovend voor de oecumene, maar kan ook heel wat stof doen opwaaien in de geopolitieke arena.
Tegenwoordig is İznik een vrij onbeduidend stadje in het westen van Turkije. Toen de plaats nog Nicea heette, vonden daar echter gebeurtenissen plaats die onlosmakelijk verbonden zijn met het christendom zoals wij dat vandaag de dag kennen.
De bekendste daarvan is het Concilie van Nicea van 325, waar de Geloofsbelijdenis werd opgesteld die nu nog steeds in talloze kerken over de hele wereld uitgesproken wordt.
De 1700ste verjaardag van dat Concilie wordt een jubileumviering met een hoog oecumenisch gehalte – en met de nodige allure. Zowel de orthodoxe patriarch Bartholomeus van Constantinopel als paus Franciscus zijn van plan om de mijlpaal in İznik te vieren. De paus bevestigde op 28 november zijn plannen om de stad te bezoeken; mogelijk zal dat ergens in mei zijn.
Twee dagen later schreef de paus in een openbare brief aan patriarch Bartholomeus dat de viering “weer een kans biedt om het groeiende gemeenschapsgevoel tussen alle gedoopte christenen uit te dragen”.
De paus hoopt dat het jubileum “alle christenen die hun geloof blijven uitspreken met de woorden van de Geloofsbelijdenis van Nicea” bij elkaar zal brengen en de banden tussen verschillende christelijke stromingen zal versterken.
Weinig christelijke elementen worden zo universeel gedeeld door de verschillende kerken als de Geloofsbelijdenis van Nicea. Franciscus hoopt dan ook dat de viering van 1700 jaar Nicea zijn waarde zal bewijzen als een positieve oecumenische ervaring voor alle deelnemers.
Daarnaast hoopt de paus dat de eenheid die christenen tijdens het jubileum uitstralen, ook invloed mag hebben op anderen. “De broederschap die christenen zullen beleven en uitdragen, mag ook een boodschap zijn voor onze wereld, die wordt geteisterd door oorlog en geweld”, schrijft hij in zijn boodschap aan Bartholomeus.
Want hoe waardevol het onderwerp ook is, oecumene zal lang niet het enige thema zijn waar paus Franciscus zich mee bezig houdt. Zijn bezoek aan İznik zal hem voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas in de buurt van die brandhaard brengen.
“De broederschap die christenen zullen uitdragen, mag ook een boodschap zijn voor onze wereld, die wordt geteisterd door oorlog en geweld.”
Tweet dit!
Veel dichterbij zal hij voorlopig ook niet kunnen komen; vanwege de extreme veiligheidseisen rond een pausreis is een bezoek aan Israël, Palestina of Libanon uitgesloten.
Het valt te verwachten dat paus Franciscus volop aandacht zal hebben voor de conflicten in de regio, zeker nu sinds eind november ook in Syrië plotseling weer gevochten wordt tussen de regering en diverse rebellengroepen. De strijd concentreert zich in het noordwesten van het land, een regio waar ook Turkije actief is.
Volgens Nieuwsuur is Turkije gebaat bij een opleving van de strijd om zo de controle in de regio te behouden en om nieuwe vluchtelingenstromen te voorkomen. Nu de Turkse economie kwakkelt, staat de gastvrijheid voor de meer dan vijf miljoen Syrische vluchtelingen die al in het land wonen op een laag pitje; op meer mensen zit de Turkse regering niet te wachten.
Als paus Franciscus bij zijn bezoek aan İznik ook de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan ontmoet – wat vrijwel zeker op zijn agenda zal staan – is de kans groot dat de vluchtelingensituatie ook ter sprake zal komen.
De paus is tenslotte wars van elke vorm van geopolitiek gesteggel, vooral wanneer daarbij mensenlevens op het spel staan. De vluchtelingen in en buiten Turkije zullen in Franciscus een warm pleitbezorger voor hun zaak vinden.
Ook voor een andere bevolkingsgroep kan de komst van de paus positief uitpakken: de Turkse christenen. Deze zeer kleine minderheid heeft het niet makkelijk in het islamitische land: sinds de mislukte staatsgreep van 2016 vaart Erdoğan een koers waarbij nationalisme en islam sterk met elkaar zijn verweven.
Voor christenen is de maatschappelijke bewegingsruimte beperkt, zien de christelijke hulporganisaties Kerk in Nood en Open Doors. Een bezoek van paus Franciscus kan soelaas bieden: want als er iemand kan getuigen van de vredelievende menselijkheid van christenen, is hij het wel.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
