De ‘Abrahamakkoorden’ die Israël enkele maanden geleden sloot met de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Bahrein waren uiteraard een politieke overeenkomst. Maar de akkoorden hadden ook onderliggende culturele en zelfs godsdienstige dimensies, wat bleek uit de naam die eraan gegeven werd.
Zowel in de islamitische als Joodse theologie neemt Abraham een gewichtige positie in. De Abrahamakkoorden maakten in de Arabische wereld geen einde aan het antisemitisme dat altijd vooral uit politieke overwegingen werd ingezet. Het haalde er echter wel de scherpe kantjes vanaf.
Al jaren was in het Midden-Oosten te merken dat er met een zekere nostalgie werd teruggedacht aan de tijd dat de Joden onderdeel uitmaakten van de Arabische samenlevingen. Het is daarom geen toeval dat Egypte bijvoorbeeld tientallen miljoenen dollars uittrok om oude vervallen synagogen in het land te restaureren. Zo werd de Eliyahu Hanavi-synagoge voor ruim zes miljoen dollar gerestaureerd.
In het armlastige Libanon werd voor het bedrag van een miljoen dollar de Magen Avraham-synogoge in westelijk Beiroet, vlak bij het Libanese parlement, in ere hersteld. Nog verder ging Nasser Aladin, de nieuwe Soedanese minister van religie. Aladin nodigde alle Joden, die sinds 1948 meestal gedwongen geëmigreerd waren, uit om terug te keren naar Soedan.
Antisemitisme in was in het Midden-Oosten vaak venijnig omdat politieke en religieuze motieven er onverbrekelijk met elkaar verbonden waren. De afkeer van Israël en haat tegen het Joodse geloof leken twee zijden van dezelfde medaille.
Dit begon echter geleidelijk te veranderen. In de VAE onstond een nieuwe belangstelling voor het Joodse geloof. De Engelstalige Khaleej Times verscheen met een extra bijlage voor Rosh Hasjana, Joods Nieuwjaar, en in Abu Dhabi werden Rosh Hashanah-vieringen gehouden. De regering van de VAE heeft bovendien aangekondigd dat er in hotels en in vliegtuigen voortaan koosjer maaltijden zullen worden geserveerd.
Media kunnen hierbij een belangrijke rol spelen, in zowel negatieve als positieve zin. Enkele jaren geleden werd er in Turkije wekelijks een serie uitgezonden over het leven van de Osmaanse sultan Abdul Hamid II. Veel mensen vonden die serie antisemitisch.
“De Abrahamakkoorden zijn een van de indicaties van een stilzwijgende revolutie”
Tweet dit!
In de serie probeert een Jood de sultan te vermoorden. Er is een scene waarin Theodor Herzl verklaart dat hij een Joodse staat wil oprichten die zich zal uitstrekken van de rivier de Nijl in Egypte tot de Eufraat in Irak.
Tijdens de Ramadan eerder dit jaar werd er echter door het in Dubai gevestigde televisiestation MBC een serie uitgezonden die de gemoederen tot op heden bezighoudt. De titel van deze serie was Umm Haroun, ofwel ‘de moeder van Aaron’.
Toen de serie op tv kwam, brak er in eerste instantie een storm van kritiek los in de Arabische wereld. In de serie werden de Joodse wortels in de Arabische wereld belicht en het drama van de verdrijving van de Joden uit Arabische landen na 1948.
Door de coronacrisis waren mensen aan huis gekluisterd, wat verklaart waarom de kijkcijfers voor deze serie ongekend hoog waren. Velen reageerden onthutst en zelfs gechoqueerd.
Standaard worden in de Arabische wereld de Palestijnen als vluchtelingen neergezet, maar in deze serie waren het de Joden die slachtoffer werden van de islamitische Arabieren. Dat was ongehoord.
De serie Umm Haroun veroorzaakte zoveel ophef in het Midden-Oosten omdat hiermee een taboe werd doorbroken. De gedwongen verdrijving namelijk van bijna een miljoen Joden uit de Arabische landen.
Umm Haroun en de Abrahamakkoorden vertegenwoordigen de culturele en politieke zijde van dezelfde medaille. Het zijn indicaties van een stilzwijgende revolutie.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
