De eerste versie van het slotdocument werd onder daverend applaus begroet. Maar nog altijd is er veel discussie over de invoering van viri probati.

De Amazonesynode is bijna ten einde. Het slotdocument is inmiddels door kardinaal Claudio Hummes gepresenteerd aan de synodevaders, en naar verluidt werd dat met een daverend applaus begroet.

Donderdag zal de tekst besproken worden in de verschillende taalgroepen die nog hun op- en aanmerkingen kunnen maken. Het gecorrigeerde document zal vervolgens vrijdagmiddag aan alle synodevaders worden voorgelezen. Op zaterdagmiddag wordt erover gestemd.

Viri probati

Nog altijd staat het onderwerp viri probati, de priesterwijding van rijpe gehuwde mannen, op de voorgrond. Het onderwerp kwam in de presentaties van alle twaalf taalgroepen aan bod: vijf groepen steunen het invoeren van viri probati, vier andere groepen zien bezwaren en stellen andere oplossingen voor, en de drie andere groepen laten de beslissing over aan de paus.

Maar waar eerst de verklaringen de boventoon voerden van degenen die viri probati als de enige oplossing zien voor het verbeteren van de pastorale zorg aan de inheemse gemeenschappen in de Amazone, wordt er nu tegen het einde van de synode veel meer gesproken over andere oplossingen.

Geen priesters, maar diakens

Zo werd een alleszins redelijk voorstel naar voren gebracht door kardinaal Christoph Schönborn, de aartsbisschop van Wenen en lid van het comité dat het slotdocument van de synode voorbereidt. “Voordat we overgaan tot het wijden van viri probati, zouden we kunnen experimenteren met viri probati in de vorm van diakens”, zei hij in een briefing aan de paus.

Schönborn benadrukte daarbij dat hiermee ervaring werd opgedaan in zijn eigen bisdom. Ook herinnerde hij eraan dat dit een weg is die al minstens vijftig jaar geleden door het Tweede Vaticaans Concilie werd geopend.

Een andere oplossing die Schönborn naar voren schoof voor het kleine aantal Eucharistievieringen in de Amazone, is een deel van het priesteroverschot in Europa en landen zoals Canada en de Verenigde Staten naar het gebied sturen.

Verdediging van het celibaat

Het celibaat werd ook verdedigd door de enige inheemse priester te midden van de synodevaders, pater Justino Sarmento. “Het celibaat is een deugd die door iedere persoon kan worden beleefd”, zei hij.

Sarmento verwierp de eerder geopperde theorie dat inheemse volkeren het celibaat niet zouden kunnen begrijpen. “Niemand van ons is voorbereid op het beleven van het celibaat, maar het is iets dat wel moeite moet kosten, omdat het hier gaat om een geschenk van God.”

Weinig betrokkenheid van leken

Zeer verhelderend was ook de analyse van een andere priester die deelnam aan de synode, de missionaris Martín Lasarte Topolanski. De pater Salesiaan herhaalde wat hij eerder in een artikel had geschreven dat verscheen lang voordat hij door paus Franciscus werd uitgenodigd voor de synode.

Hij merkte op dat er in de Amazone een Kerk is ontstaan met weinig of geen betrokkenheid van leken. “Een Kerk die niet functioneert als er geen priester is. Maar ons geloof is geworteld in het doopsel, niet in de priesterwijding.”

Gebrek aan echte verkondiging

Volgens de missionaris ligt het probleem in de Amazone niet in het uitblijven van roepingen tot het priesterschap, maar in het gebrek aan echte verkondiging door de Kerk, uit respect voor de inheemse cultuur.

Het probleem is ook dat de Kerk steeds meer dreigt te veranderen in een sociale dienstverlener. De pater Salesiaan sprak in dit verband over een ‘Samaritaanse Kerk’ die is vergeten een ‘Magdalenakerk’ te zijn.

Seculiere mentaliteit

Ook wees de missionaris op het probleem dat de Kerk te veel drijft op de dynamieken van een seculiere mentaliteit, waardoor ze weinig tot niets meer over het geloof vertelt.

“Naar mijn mening”, zei hij tot slot, “is het voorstel voor de invoering van viri probati als oplossing voor de evangelisatie een illusie, een soort tovertruc, die het echte probleem niet ten diepste weet te doorgronden.” (Vert. SK)