Een Amerikaanse katholiek die de leer van de Kerk consequent probeert te volgen, kan zich noch bij de Democraten, noch bij de Republikeinen echt thuis voelen.

Voor een paus van wie velen de indruk hebben dat hij een hekel heeft aan de VS, leek Franciscus recent toch heel Amerikaans in zijn denken. Ik doel hierbij op zijn opmerkingen over de aanstaande Amerikaanse presidentsverkiezingen en de keuze voor de “minste van twee kwaden”.

Er zijn nogal wat Amerikanen, gelovig of niet, die bij elke nieuwe ronde verkiezingen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen uit twee gebrekkige alternatieven. Die zullen zich dus helemaal kunnen vinden in de opmerkingen van de paus aan boord van zijn terugvlucht van Singapore naar Rome.

Maar voor Amerikaanse katholieken bevatten zijn opmerkingen over de strijd tussen Trump en Harris een harde waarheid: een Amerikaan die de volledige reikwijdte van de katholieke sociale leer serieus neemt, kan zich gewoonweg niet op zijn gemak voelen bij een van de grote politieke partijen in de VS.

John Carr, destijds de belangrijkste lobbyist voor de Amerikaanse bisschoppen, zei eens dat een Amerikaanse katholiek die consequent probeert te zijn in de toepassing van de leer van de Kerk gedoemd is om “politiek dakloos” te blijven.

Dit blijkt ook uit de interactie tussen pausen en presidenten door de jaren heen. De meeste mensen dachten dat de progressief ingestelde paus Paulus VI en de in 1963 gekozen democratische president Lyndon Johnson elkaar wel zouden liggen vanwege hun ideeën over de strijd tegen armoede. Maar tegen de tijd dat de twee elkaar ontmoetten in december 1967 zou Paulus VI op een gegeven moment zelfs tegen Johnson hebben geschreeuwd en met zijn hand op het bureau hebben geslagen. De reden: hun diepgaande meningsverschillen over de oorlog in Vietnam.

Later werd ook algemeen aangenomen dat de meer conservatieve paus Johannes Paulus II zich thuis zou voelen bij George W. Bush, gezien Bush’ sterke pro-life positie en zijn bewondering voor de katholieke kerk. Een van de diepste crises in de betrekkingen tussen de VS en het Vaticaan was echter het gevolg van Bush’ besluit om ten strijde te trekken in Irak, ondanks hevig verzet van de Poolse paus.

Joe Biden, een klassieke liberale katholiek, laat nooit een kans voorbij gaan om zijn bewondering voor paus Franciscus te uiten. Maar toch hebben de paus en de president duidelijk contrasterende standpunten over zaken variërend van Oekraïne en Gaza tot abortus en genderideologie.

En zo kun je nog even doorgaan. Johannes Paulus II en Bill Clinton botsten vooral over de kwestie van een internationaal ‘recht’ op abortus, maar tijdens het jubeljaar 2000 bundelden ze dan weer hun krachten om schuldenverlichting voor ontwikkelingslanden te steunen.

Paus Benedictus XVI en president Obama verschilden van mening over een breed scala aan onderwerpen. Maar toen de twee mannen elkaar in 2009 in het Vaticaan ontmoetten, ging een groot deel van hun gesprek over Benedictus’ encycliek Caritas in Veritate. Daarin pleit de paus voor een herverdeling van rijkdom ten bate van de armen, en wijst hij op de klimaatverandering en de achteruitgang van het milieu – kwesties waarin de conservatieve paus en de liberale president elkaar konden vinden.

Het punt is dat het niet uitmaakt of een Republikein of een Democraat het Witte Huis bezet. In beide gevallen zullen de Kerk en de VS op sommige vlakken kunnen samenwerken, en op andere niet. Dat valt eenvoudig te verklaren: zowel Democraten als Republikeinen zijn sterk in het ene deel van de katholieke sociale leer, maar relatief zwak in het andere.

Kort door de bocht: Republikeinen kunnen zich over het algemeen vinden in de leer van de Kerk over medisch-ethische kwesties, godsdienstvrijheid en overheidssteun voor religieuze organisaties. De  Democraten staan vaak dichter bij de Catechismus als het gaat om sociale kwesties, waaronder armoedebestrijding, de doodstraf en het milieu.

Kortom, Amerikaanse katholieken staan in het stemhokje op een bepaalde manier steeds weer voor een onmogelijke keuze. (Vertaling Susanne Kurstjens)

Deze analyse verscheen eerder op cruxnow.com.