Veel christenen zijn uit de Palestijnse gebieden weggetrokken. De kleine groep die er nog woont, heeft het om vele redenen moeilijk.

Met Palestina wordt in de Arabische wereld de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook en Oost-Jeruzalem bedoeld. De christenen die in deze geografisch gescheiden plaatsen wonen, worden wel “een vergeten groep” genoemd, die volgens de organisatie Open Doors gevangen zit tussen twee vuren.

Israëlische beperkingen en islamitisch fundamentalisme

Enerzijds lijden zij als etnische Palestijnen onder de restricties en beperkingen die hen door Israël worden opgelegd en die hun dagelijks leven bepalen. Dit blijkt voor Palestijnse christenen een belangrijke reden voor emigratie te zijn.

Anderzijds vormen zij een kleine christelijke enclave te midden van een islamitische meerderheid: ze maken nauwelijks twee procent van de bevolking uit. Open Doors wijst op de groeiende invloed van de fundamentalistische islam in Palestijnse gebieden.

Slachtoffer van richtingenstrijd in het Westen

Palestijnse christenen lijken in zekere zin ook slachtoffer te worden van de richtingenstrijd in het Westen tussen het pro-Israël-kamp en het pro-Palestina-kamp. Landen en groeperingen die Israël steunen wijzen voortdurend op radicale islamisten, die de oorzaak zouden zijn van de emigratie van Palestijnse christenen.

De pro-Palestinabeweging daarentegen ziet uitsluitend de Israëlische ‘bezettingspolitiek’ als reden voor de sluipende christelijke uittocht uit Palestina. Beide kampen lijken de Palestijnse christenen hierbij voor hun eigen politieke karretje te willen spannen.

Opereren in een politiek en religieus mijnenveld

In de Verenigde Staten hebben de bewegingen van zogeheten ‘christen-zionisten’ een grote aanhang. Deze christenen reageerden enthousiast toen president Trump besloot om de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen. De Palestijnse christenen vonden dit onbegrijpelijk. Zij vreesden dat ze door hun islamitische landgenoten met deze zionistische christenen zouden worden geïdentificeerd.

Palestijnse christelijke leiders opereren dus al met al in een politiek en religieus mijnenveld.

Twee recente aanvallen op kerken

De beperkingen die de Israëlische regering de Palestijnen oplegt, worden in westerse media breed uitgemeten en behoeven daarom geen verdere toelichting. Aanvallen op kerken door vermoedelijk radicaal-islamitische Palestijnen worden echter nauwelijks belicht.

Kerkleiders hebben de Palestijnse Autoriteit echter opgeroepen een diepgaand onderzoek te starten naar twee recente aanvallen op kerken.

Op 16 mei werd een anglicaanse kerk aangevallen in de plaats Aboud, ten westen van Ramallah. De ramen werden ingeslagen waarna vandalen zich toegang tot de kerk verschaften. Pastor Abdallah Khoury noemde deze aanval, waarbij ook uit de kerk gestolen werd, “zeer gevaarlijk. Deze zaak dient men serieus te nemen”.

Aanval op maronitisch klooster

Twee dagen eerder had een soortgelijk incident plaatsgevonden in het maronitische Sint-Charbelklooster in Bethlehem. Dat was al de zesde aanval op het klooster binnen enkele jaren. Zo brak er in 2015 een brand uit die voor grote schade zorgde. Volgens christelijke activisten waren islamitische radicalen hiervoor verantwoordelijk.

Geen arrestaties na de aanvallen

Na geen van de zes aanvallen werden er arrestaties verricht, en de Palestijnse pers negeerde de incidenten.

Volgens Edy Cohen van de conservatief-zionistische denktank Begin-Sadat Center for Strategic Studies oefent de Fatah-partij van de Palestijnse president Mahmoud Abbas druk uit op christenen om geweld en vandalisme niet te melden. Dit zou niet goed zijn voor het imago van de Palestijnse Autoriteit, die claimt de christelijke minderheid te beschermen.

‘Een sektarische demon in ons allen’

Op 26 april vond er in de plaats Jifna een gewelddadig incident tegen Palestijnse christenen plaats. Naar aanleiding hiervan klom de Palestijnse journalist Abd al-Ghani Salameh in de pen.

Hij schreef dat “degenen die denken dat ons land gevrijwaard is van sektarisch denken, ernaast zitten. We zijn niet wijzer dan de Syriërs, de Libanezen en Irakezen die gedreven door stompzinnige sektarische slogans hun naties met hun eigen handen vernietigden. Ook hier in Palestina schuilt er, diep verborgen, een sektarische demon in ons allen”.

De Palestijnse overheid treedt niet op

De katholieke Samir Qumsieh is voormalig adviseur van de Latijnse patriarch van Jeruzalem en is eigenaar van een radio- en tv-station. Hij is een van de weinige prominente Palestijnse christenen die voortdurend strijdt voor de rechten van zijn geloofsgenoten in Palestina. Dat komt hem op doodsbedreigingen te staan, wat Qumsieh er echter niet van weerhoudt zijn activiteiten voort te zetten.

Qumsieh stelde in een interview met het Gatestone Institute dat er in Bethlehem en omstreken een “islamitische maffia” actief was die landerijen en bezittigen van lokale christenen wilde stelen. Christelijke én islamitische Palestijnen protesteren hiertegen, maar de overheid lijkt niet op te treden.

‘Ze moeten Maria vragen terug te keren’

De situatie van de Palestijnse christenen blijft dus onzeker. Hoe het verder moet, is onduidelijk. De melkitisch-katholieke aartsbisschop Elias Chacour deelde onlangs een anekdote met journalisten die in dit kader boekdelen spreekt.

Hij sprak herhaaldelijk met de voormalige Israëlische premier Ariel Sharon (1928 – 2014). Tijdens die gesprekken vertelde Sharon hem hoe Palestijnse Lourdes- en Fatimapelgrims hem herhaaldelijk gevraagd hadden of ze iets voor hem konden meenemen.

Sharon antwoordde steevast dat ze “de Vrouwe van Nazareth moesten vragen om terug te keren, want we hebben haar hier nodig”. Aan actualiteit hebben die woorden nog steeds niets ingeboet.

> Lees hier meer analyses van onze Midden-Oostencorrespondent Martin Janssen.