De overplaatsing van de secretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer wordt ten onrechte gezien als een ‘ideologische keuze’ van paus Franciscus. Het besluit past binnen het kader van zijn veelomvattende curiehervormingen.
Aartsbisschop Giacomo Morandi verlaat zijn positie als secretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer en wordt bisschop van Reggio Emilia-Guastalla in Italië. Dat is geen aartsbisdom, maar Morandi mag zich wel aartsbisschop blijven noemen van paus Franciscus, van wie het besluit omtrent de overplaatsing afkomstig is. De 56-jarige aartsbisschop heeft vijf jaar als secretaris gediend bij de Congregatie. Zijn opvolger is nog niet bekend.
De overplaatsing heeft tot veel speculatie geleid. Is Morandi ‘gedegradeerd’ vanwege zijn houding tegenover Traditionis custodes, het motu proprio waarmee paus Franciscus het gebruik van de tridentijnse liturgie verder aan banden heeft gelegd? Heeft het besluit te maken met Morandi’s auteurschap van het document dat bevestigt dat de zegening van homoseksuele relaties in strijd met de leer is? Of past de overplaatsing binnen het grotere plaatje van de curiehervormingen die het pontificaat van paus Franciscus kenmerken?
Vooral dat tweede gerucht is de afgelopen dagen regelmatig aangehaald. Volgens het katholieke America Magazine zou de ophef rondom het document over de zegening van homorelaties paus Franciscus onaangenaam verrast hebben.
Paus Franciscus zoekt geregeld toenadering tot katholieke lhbt’ers, maar hij heeft wel zijn goedkeuring aan de tekst van het document gegeven. Het idee dat Morandi uit de Congregatie wordt gezet vanwege een tekst die Franciscus zelf heeft goedgekeurd, is allerminst waarschijnlijk.
Over het motu proprio Traditionis custodes lijkt Morandi zich überhaupt nooit publiekelijk te hebben uitgesproken: de herkomst van dat gerucht is raadselachtig. Volgens Catholic News Agency is hij ook helemaal niet het type om dwars te liggen bij de paus. Volgens een niet bij name genoemde medewerker van Morandi is hij juist “bescheiden, stil en goed thuis in de leer”.
“Het zou kunnen dat geruchten over de conservatieve standpunten van aartsbisschop Morandi mee hebben gewogen bij zijn overplaatsing, maar dat betwijfel ik”, citeert Catholic News Agency de medewerker. “Morandi is niet het type om de confrontatie op te zoeken, hij steekt zijn hoofd niet boven het maaiveld uit. Ook heeft hij zich altijd trouw getoond tegenover de paus.”
De werkelijke reden van aartsbisschop Morandi’s overplaatsing is prozaïscher dan de geruchten doen vermoeden. Morandi heeft zijn vijfjarige termijn er al ruimschoots opzitten. Paus Franciscus wil dat hooggeplaatste functionarissen in het Vaticaan hooguit twee termijnen dezelfde positie bekleden. Deze ‘ongeschreven regel’ uit zijn curiehervormingen wordt al een tijdje toegepast. De regel moet met het verschijnen van de nieuwe constitutie voor de Romeinse curie officieel worden – al is de publicatie van dat document nog altijd niet aangekondigd.
Paus Franciscus is al sinds het begin van zijn pontificaat bezig met de hervormingen van de Romeinse curie, die volgens hem overheerst wordt door “egocentrisme” en nederigheid en bekering nodig heeft. Afgelopen voorjaar en zomer liet de paus apostolische visitaties uitvoeren bij onder meer de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Sacramenten, de Congregatie voor de Clerus en het Dicasterie ter Bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling.
Na ieder bezoek werd de prefect – de voorzitter – van de desbetreffende afdeling vervangen. In het oog springt daarbij het recente aftreden van de Ghanese kardinaal Peter Turkson als prefect van het laatstgenoemde dicasterie. Turkson is namelijk pas 73 en dus nog niet op de leeftijd waarop bisschoppen formeel hun ontslag moeten aanbieden. Bovendien geldt de kardinaal als een van de belangrijkste medestanders van de paus.
Kardinaal Turkson gaf als officiële reden voor zijn ontslag dat zijn termijn van vijf jaar er simpelweg op zat. In zijn geval gaan Vaticaankenners er wél van uit dat de ware reden elders ligt, namelijk bij de interne spanningen en nog altijd niet ontwarde administratieve kluwens binnen het dicasterie. Dat past bij de curiehervormingen van paus Franciscus, die ook bedoeld zijn om de werkwijze en efficiëntie binnen de Curie te verbeteren.
Bronnen: Crux, Catholic News Agency, America Magazine
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
