Vooraf een plaatsje reserveren, een kruisteken maken zonder het lichaam aan te raken, niet meezingen, de communie-uitreiking met een schepje, pincet en hoestscherm… Het zal, op z’n zachtst gezegd, wennen zijn voor katholieken als na Pinksteren de kerkdeuren weer op een kiertje worden gezet.
Per 1 juni mogen de Nederlandse katholieke kerken weer semi-publieke vieringen gaan houden, aanvankelijk voor maximaal 30 personen. Pas op 14 juni mag ook de communie uitgereikt worden, met allerlei restricties. Vanaf 1 juli mogen kerken – mits overheid en RIVM niet op de versoepeling van de coronamaatregelen terugkomen – tot 100 mensen binnenlaten.
De richtlijnen voor heropening zijn opgenomen in het zogeheten ‘Protocol kerkelijk leven op anderhalve meter’, dat de Nederlandse bisschoppen woensdagavond naar buiten brachten.
“Sommige richtlijnen liggen voor de hand, andere doen de wenkbrauwen fronsen”
Tweet dit!
Dit protocol bestaat uit drie delen: een met richtlijnen voor gelovigen, een met richtlijnen voor kerkelijk bedienaren, een met richtlijnen voor kerkgebouwen.
Het protocol is bedoeld om “waardig en veilig” de liturgie te kunnen vieren, en bevat aanwijzingen voor alle elementen van de eucharistieviering en andere kerkelijke vieringen zoals huwelijken en uitvaarten.
Doopsels (behalve nooddoopsels), vormsel- en eerste communievieringen worden uitgesteld – het protocol meldt niet tot wanneer.
Sommige maatregelen liggen voor de hand: anderhalve meter afstand houden bij de communie-uitreiking, geen handen vasthouden tijdens het bidden van het Onze Vader, geen hand geven bij de vredeswens, geen beelden of iconen kussen, geen communie op de tong (hooguit, voor wie de communie niet op de hand wenst te ontvangen, via een zogeheten ‘corporale’, bijvoorbeeld een schoon wit zakdoekje).
Andere richtlijnen doen – in ieder geval op het eerste gezicht – de wenkbrauwen fronsen. Waarom bijvoorbeeld contact met het eigen lichaam vermijden tijdens het maken van een kruisteken? En waarom mogen de gelovigen niet meezingen, wanneer er toch voldoende afstand tussen de kerkgangers is? En zijn de richtlijnen voor de bedienaren aan het altaar niet erg gedetailleerd en overdreven, met (eventueel zelf geknutselde) hoestschermen, schepjes en pincetten, en reserve-schepjes en reserve-pincetten? Het is mogelijk allemaal uit te leggen vanuit het oogpunt van de hygiëne, maar die uitleg ontbreekt in de communicatie rondom het protocol.
Wat ook verbazing wekt, al is ook dat vast uit te leggen, is waarom de collecte niet op de normale wijze hervat kan worden. Deze week publiceerde Katholiek Nieuwsblad de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat het wegvallen van de collecte-inkomsten een forse wissel trekt op de financiën van parochies.
“De bisschoppen lijken tegen de parochies te zeggen: Alsjeblieft, veel succes ermee...”
Tweet dit!
Nu wordt alleen een collecteschaaltje bij de uitgang van de kerk toegestaan, plus overschrijvingen en collecte-apps – die, volgens het KN-onderzoek, nog maar mondjesmaat gebruikt worden in parochies. We kennen toch ook de collectezak aan een lange stok? Waarom wordt die niet gewoon verplicht gesteld?
Het antwoord op dergelijke vragen blijven de bisschoppen ons verschuldigd. Want de timing van de publicatie van het protocol is wonderlijk; het persbericht erover werd op woensdagavond na kantoortijd verstuurd. De avond voor Hemelvaartsdag, waarop de bisdomskantoren gesloten zijn – en mogelijk ook blijven tot maandag omdat ook veel bisdomsmedewerkers er een lang weekend van maken.
Alsof de bisschoppen tegen de parochies en parochianen zeggen: “Alsjeblieft, veel succes ermee. Vragen? Geen vragen? Mooi!” En de rolluiken dichttrekken.
De parochies hebben nu nog maar een krappe twee weken de tijd om deze richtlijnen te implementeren voor hun eigen situatie – want een kant en klaar draaiboek biedt dit protocol niet (op zichzelf logisch, daarvoor bestaan te veel lokale verschillen).
En dat terwijl de versoepelingen alweer ruim twee weken geleden zijn aangekondigd door Rutte. Een flink aantal andere kerkgenootschappen had de protocollen al eerder klaarliggen en aan de minister gestuurd. Vanuit de leiding van de rooms-katholieke Kerk, het grootste christelijke kerkgenootschap van Nederland, bleef het al die tijd akelig stil…
Onze bisschoppen hebben impopulaire maatregelen moeten nemen, in een voor iedereen ongekende situatie. Dat zulke maatregelen leiden tot onbegrip, ongeduld, onvrede – dat valt te verwachten en is haast niet te vermijden. Maar het minste wat je dan kunt doen is je overwegingen helder en eensgezind communiceren. Aan die helderheid en eensgezindheid heeft het helaas ontbroken.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
