<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Analyse

Dit is het echte obstakel voor Vaticaanse hervorming

John L. Allen Jr. - Crux 9 april 2021
image
Foto: Gabriella Clare Marino - unsplash.com

Ik heb hier een klein verhaal te vertellen, van klein belang en zonder bijzondere nieuwswaarde. Maar grote verhalen worden vaak geweven uit kleine details, en in dit geval levert het geen mooi plaatje op.

Het kleine verhaal betreft het recente vertrek van de Amerikaanse monseigneur Robert Oliver als secretaris van de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen. Het grotere verhaal gaat over een grotendeels niet gediagnosticeerde pandemie op het vlak van personeelszaken in het Vaticaan.

Om met het kleine deel te beginnen, Olivers benoeming als secretaris werd recent niet hernieuwd. De commissie werd in 2014 opgericht om paus Franciscus te adviseren over de strijd tegen seksueel misbruik door geestelijken. De secretaris is in wezen de stafchef, dat wil zeggen de persoon die zorgt dat alles goed loopt.

Lang naar Vaticaanse maatstaven

Op zichzelf is er niets bijzonder ongebruikelijks aan om Oliver terug te sturen naar Boston. In dat aartsbisdom was hij een belangrijk adviseur van kardinaal Sean O’Malley op het vlak van misbruikzaken, voordat hij in 2012 naar Rome kwam om aanklager te worden bij de Congregatie voor de Geloofsleer. Hij heeft er ongeveer negen jaar gezeten, wat naar Vaticaanse maatstaven redelijk lang is. En ongeacht hoe goed iemand is, er is een natuurlijke tendens om na zo’n periode minder scherp te worden.

Toegevoegde waarde

Oliver is een begaafde herder, een sterk bestuurder en iemand die gedreven is om te dienen. Wat zijn volgende benoeming ook zal zijn, hij zal er van toegevoegde waarde zijn. Oliver is verder ook nergens boos over. Hij benadert de overplaatsing met dezelfde nederigheid en hetzelfde goede humeur waarmee hij omging met alles dat het Vaticaan bijna een decennium lang zijn kant op gooide.

Wat voor alle anderen die de situatie bekijken echter een beetje knaagt, is de manier waarop Olivers vertrek werd afgehandeld.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Telefoontjes van journalisten

Hijzelf vertelde het verhaal in een preek op Goede Vrijdag in de kathedraal van Boston. Hij had gedacht voor een snel bezoek naar de VS terug te keren toen hij eind maart op een vliegveld in Washington wachtte op een vlucht naar Boston. Toen ze bijna aan boord gingen, kreeg hij telefoontjes van journalisten die zich afvroegen waarom zijn naam niet op de lijst met herbenoemingen in de commissie stond, die het Vaticaan die dag publiceerde.

Oliver nam contact op met O’Malley, die bevestigde dat zijn Vaticaanse tijd er inderdaad op zat. (O’Malley gebruikte klaarblijkelijk wat krasse bewoordingen over het feit dat geen van Olivers leidinggevenden in het Vaticaan hem op de hoogte had gebracht, maar de priester koos ervoor die niet te herhalen.)

Chronisch probleem

Zoals ik zei, dit is een klein punt, dat gemakkelijk aan standaard bureaucratisch falen kan worden toegeschreven. Maar het illustreert ook een dieper, chronisch probleem, een probleem dat mogelijk het belangrijkste obstakel is voor een betekenisvolle Vaticaanse hervorming.

Kortweg, Oliver verdiende beter. We hebben het over iemand die bijna tien jaar geleden zijn leven verscheurde om aan de oproep van Rome gehoor te geven. En hij aanvaardde iets dat waarschijnlijk de meest hartverscheurende opdracht was, en nog altijd is, die de katholieke Kerk te bieden heeft.

Psychologisch en spiritueel zwaar

Oliver ontmoette op talloze plaatsen mensen die seksueel misbruikt werden door geestelijken. Hij luisterde via de telefoon naar hen, e-mailde en sms’te met hen en boog zich over hun brieven, kerkrechtelijke petities en dossiers. Ook ontmoette hij van misbruik beschuldigde priesters – zij die werkelijk schuldig zijn, en sommigen die ten onrechte zwart gemaakt werden. Als iemand een psychologisch en spiritueel zwaardere manier kent om het verwaarloosbare salaris van een Vaticaanse baan op middenniveau te verdienen, dan hoor ik die graag.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Het zou geheel accuraat, maar niettemin onbevredigend zijn om te zeggen: “Dat is gewoon het Vaticaan… niemand communiceert ooit en niemand zegt ooit ‘dank je’, dus waarom is deze gast anders?” Dat echter, is precies het probleem. Als het Vaticaan geen manier kan vinden om zo iemand bij zijn vertrek wat liefde te tonen, dan zegt dat veel meer dan waarschijnlijk de bedoeling was.

Het belangrijkste probleem

Wie denkt dat het grootste bestuurlijke probleem van het Vaticaan ideologische verdeeldheid of interne corruptie is, die heeft te veel bestsellers gelezen. Natuurlijk zijn er nu en dan spectaculaire zaken rond fraude, bedrog, persoonlijke immoraliteit enzovoort. Maar het belangrijkste dagelijkse probleem – dat zo in de genen van het systeem zit dat mensen het na een tijdje niet eens opmerken – is dat gewone personeelsleden te vaak niet wordt behandeld als mensen, die arbeidsomstandigheden verdienen waarin zij kunnen bloeien en hun potentieel waarmaken, maar als vervangbare radertjes in een bureaucratische machine.

Financieel tekort

Dat zou onder alle omstandigheden een redelijk groot probleem zijn, maar het is helemaal zorgelijk voor het Vaticaan. Iedereen weet dat het te veel personeel heeft in verhouding tot zijn middelen. Dat betekent dat het ieder jaar moeite heeft om zelfs maar de salarissen te betalen, wat het jaarlijks tekort gestaag doet stijgen. Met ieder jaar dat verstrijkt, stapelen zich ook de ongedekte pensioenverplichtingen op, die, als er niets wordt gedaan, tot een ineenstorting zouden kunnen leiden.

Het is al enige tijd duidelijk dat het Vaticaan in zijn personeelsbestand moet snijden. Als het daar, ondanks op Italiaanse leest geschoeide wetten die het bijna onmogelijk maken iemand te ontslaan, ooit in slaagt, dan moet het resterende personeel flexibeler zijn, meer gericht op samenwerking, creatiever en in staat om verschillende projecten tegelijk af te handelen, vaak voor verschillende departementen.

Dit spreekt boekdelen

Het personeel moet met andere woorden worden behandeld als een gemeenschap van mensen, niet als onderdeel van een mechanisch systeem dat meer de gedachtewereld van de Industriële Revolutie weerspiegelt dan de katholieke sociale leer. Momenteel is dat vaak verre van het geval.

Omdat het systeem geen dankbaarheid kent, is er vaak ook relatief weinig loyaliteit of motivatie om uit te blinken. Als iemand ooit een ware Vaticaanse hervorming wil lanceren, dan zou die misschien daar moeten beginnen. Dat zoiets als dit in maart 2021 nog steeds kan gebeuren, spreekt boekdelen over waar de huidige hervorming feitelijk staat.

Bedankt

Dat het system moeite heeft om dankbaarheid te tonen, wil intussen niet zeggen dat wij dat niet kunnen doen. Dus aan Oliver en alle anderen die zoals hij in stilte aan verandering werken: bedankt! (Vertaling Peter Doorakkers)

Dit artikel verscheen eerder op cruxnow.com.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.