De aanstaande vergadering van de Duitse bisschoppen dreigt uit te draaien op een krachtmeting. De financiering van het vervolg van de Synodale Weg vereist een eensgezindheid die er vermoedelijk niet gaat komen.
De Permanente Raad van de Duitse bisschoppenconferentie komt op 19 en 20 juni bijeen in Berlijn. Deze bestaat uit alle diocesane bisschoppen en zal baanbrekende beslissingen moeten nemen, vooral op het gebied van financiën. In de aanloop naar de bijeenkomst wordt gespeculeerd dat de voortzetting van het hervormingsproces van de Synodale Weg gevaar loopt.
Na de vijfde en laatste sessie van deze kerkvergadering, die van 2019 tot en met 2023 liep, werd besloten dat dit synodale proces een structureel vervolg moest krijgen. Via een tussenstap in de vorm van een Synodale Commissie, moet er uiteindelijk een permanente Synodale Raad komen.
Het Vaticaan heeft herhaaldelijk gereageerd op de hervormingsplannen met scherpe kritiek die ook de hervormingsgezinde bisschoppen niet konden negeren. Een besluit over de financiering van personeel en materiële middelen voor de Synodale Commissie is tot nu toe uitgesteld, maar staat nu weer op de agenda van de bisschoppenvergadering.
Gemeenschappelijke financiële aangelegenheden zijn het domein van de Vereniging van Duitse Diocesen (VDD) waarin de bisdommen hun gezamenlijke activiteiten hebben gebundeld. De VDD heeft momenteel een budget van ongeveer 130 miljoen euro, waaraan alle bisdommen bijdragen in verhouding tot de omvang van hun kerkbelastinginkomsten.
Aan de Synodale Commissie wordt naar verluidt echter maar een hoog bedrag van zes cijfers – dus minder dan een miljoen – besteed. De 74 commissieleden zijn al benoemd, onder wie alle 27 diocesane bisschoppen.
Bij de besprekingen over de Synodale Weg stemde 88 procent van de bisschoppen voor de vorming van de Synodale Commissie. In de VDD moeten financiële kwesties echter unaniem worden besloten.
Het Duitse persbureau KNA heeft vernomen dat bisschop Stefan Oster van Passau het centrale stuurorgaan van de VDD heeft laten weten dat hij absoluut niet akkoord kan gaan met het project en dat drie andere bisschoppen ook zouden weigeren.
Bisschop Bertram Meier van Augsburg heeft gezegd dat de bisschoppen voor een dilemma staan. Hij steunt het plan “om de synodaliteit als levensstijl van de Kerk in Duitsland te bevorderen en te stabiliseren”.
Tegelijkertijd wees hij op de twijfels van het Vaticaan en voegde eraan toe: “Zolang noch de exacte doelstellingen noch de concrete bevoegdheden van de Synodale Commissie zijn opgehelderd, is de zaak nog niet rijp voor mij om een beslissing te nemen. Dit betreft zowel mijn deelname als de medefinanciering van de commissie.”
De gevleugelde uitdrukking ‘coalition of the willing’ doet echter ook de ronde, vooral onder leden van het machtige Duitse lekencomité ZdK. De overgrote meerderheid van de Duitse bisschoppen zou zich niet laten tegenhouden door een minderheid en zou indien nodig de VDD omzeilen om de Synodale Commissie te financieren, aldus leden van ZdK.
In het verleden zijn de bisschoppen er altijd in geslaagd hun meningsverschillen op te lossen op een manier die de beslissingen over de begroting niet in de weg stond. Maar als ze daar deze keer niet in slagen, zal onvermijdelijk de vraag rijzen wie er in de toekomst beslist over het gebruik van kerkbelastingen. In dat geval staat er veel meer op het spel dan een paar honderdduizend euro voor de Synodale Commissie.
