Volgens Albanese media heeft paus Franciscus zijn steun uitgesproken voor de stichting van een ministaat voor de islamitische bektashi-orde in Albanië. De Vaticaanse persdienst zwijgt daar juist in alle talen over – mogelijk om de vrede met Turkije te bewaren in aanloop naar het pausbezoek.
Heeft de paus nu op 16 januari zijn goedkeuring uitgesproken voor een dwergstaatje in Vaticaanse stijl voor een moslimgemeenschap of niet? Na paus Franciscus’ ontmoeting met een delegatie van de islamitische bektashi-orde, gevestigd in Albanië, is de pers van dat land in ieder geval overtuigd van wel.
Het bektashisme is een islamitische mystieke gemeenschap met zowel sjiitische als soennitische elementen. Van de twintig miljoen aanhangers van de stroming wonen de meesten in Turkije. Het leiderschap van het bektashisme werd honderd jaar geleden uit Turkije verdreven tijdens de oprichting van de moderne Turkse staat en zetelt in Albanië.
Franciscus had op 16 januari in het Vaticaan een ogenschijnlijk gewone ontmoeting met de leider van de bektashi-orde, Haxhi Baba Edmond Brahimaj. “Telkens wanneer religieuze leiders samenkomen in een geest van wederzijds respect en zich inzetten voor de cultuur van ontmoeting door middel van dialoog, wederzijds begrip en samenwerking, wordt onze hoop op een betere en rechtvaardigere wereld vernieuwd en bevestigd”, zei paus Franciscus bij die gelegenheid.
“De vriendschappelijke betrekkingen tussen de katholieke Kerk, Albanië en de bektashi-gemeenschap komen ons allen ten goede. Ik heb er vertrouwen in dat deze banden steeds sterker zullen worden in dienst van broederschap en vreedzame co-existentie tussen volkeren”, vervolgde de paus, die de kleine moslimgemeenschap daarna bedankte voor haar deelname aan het Gebed voor Vrede op de Balkan in 1993 en de Wereldgebedsdag voor Vrede in Assisi in 2011.
Tot zover komt de pauselijke toespraak neer op wat Franciscus meestal zegt wanneer hij leden van andere religieuze gemeenschappen ontmoet. Maar in Albanië gaven de krantenkoppen een heel andere draai aan de ontmoeting: “De paus zegent de oprichting van de ‘bektashi-staat’ in Tirana,” meldden zij. In de toespraak die het Vaticaan gepubliceerd heeft, is daarover echter niets te vinden.
“Het bektashi-staatje zou met een oppervlakte van slechts 27 hectare Vaticaanstad haar record als kleinste onafhankelijke land ter wereld ontnemen.”
Die staat is geen luchtfietserij van de Albaanse media, maar een echt bestaand plan. Bektashi-leider Brahimaj is met de regering van Albanië in gesprek om in de hoofdstad Tirana een onafhankelijk dwergstaatje voor de bektashi-orde op te richten – een soort islamitische tegenhanger van het Vaticaan, dus. Het bektashi-staatje zou met een oppervlakte van slechts 27 hectare Vaticaanstad haar record als kleinste onafhankelijke land ter wereld ontnemen: het Vaticaan is zelf 121 hectare groot.
Zoals veel kleinere islamitische sekten is de bektashi-gemeenschap veel liberaler dan de twee grootste islamitische takken. De bektashi-staat zou bijvoorbeeld geen alcoholverbod kennen en ook geen kledingregels; vrouwen zouden er geen hoofddoek hoeven te dragen.
De Albanese regering staat welwillend tegenover het plan. Premier Edi Rama heeft tegenover de New York Times verklaart dat hij de oprichting van het dwergstaatje serieus overweegt, om zo een meer tolerante versie van de islam te promoten. “We moeten zorg dragen voor deze schat, die religieuze tolerantie is en die we nooit als vanzelfsprekend mogen beschouwen”, vertelde hij de krant.
Gezien de steun van de Albanese regering zou een steunverklaring van paus Franciscus dus helemaal niet controversieel hoeven te zijn. Maar met het oog op de aanstaande viering van de verjaardag van het concilie van Nicea, dat in 325 plaatsvond op de locatie van de huidige Turkse stad İznik, is de Vaticaanse terughoudendheid stukken beter te begrijpen. Turkije verzet zich namelijk al sinds haar oprichting tegen ‘onafhankelijke’ religieuze organisaties, waaronder de bektashi-orde.
Als de paus zijn goedkeuring uit zou spreken voor een ‘Vaticaan’ voor een islamitische minderheid in Turkije, kan dat wel eens negatieve gevolgen hebben voor zijn geplande bezoek aan Turkije voor 1700 jaar Nicea.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.