In Frankfurt begon donderdag de derde plenaire bijeenkomst van de Synodale Weg, het hervormingsproces in de Duitse Kerk. Er waren emotionele debatten over de staat van de Kerk. Er werd veel gesproken over de schok en onzekerheid als gevolg van het Münchense misbruikrapport en de foutieve verklaring van emeritus-paus Benedictus XVI.
Benedictines Philippa Rath zei dat de groeiende golf van mensen die de Kerk verlaten, ook de kloosters heeft bereikt. Zelfs leden van religieuze ordes zouden nu tijdens het bidden van de geloofsbelijdenis in de Mis aarzelen bij de formule “de ene, heilige, katholieke en apostolische Kerk”.
Anderen spraken over wanhoop en verwarring onder de gewone gelovigen in parochies en kerkelijke verenigingen. Het presidium van de Synodale Weg kondigde aan dat er in reactie op het schandaal een omvattende schuldbekentenis van de Kerk in Duitsland over misbruik en verdoezeling ervan zal komen.
Behalve het schandaal zelf was ook het optreden van emeritus-paus Benedictus XVI onderwerp van debat. Verschillende sprekers verdedigden hem. Ze herinnerden eraan dat hij resoluut optrad tegen misbruikplegers in zijn tijd als prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer en aansluitend als paus.
Ze voegden eraan toe dat hij niet zou moeten worden veroordeeld voordat hij de kans heeft gehad in detail te spreken over de beschuldigingen van liegen die tegen hem worden ingebracht.
Pas na deze ontstelde reflecties ging de vergadering, bijeen in een tochtige beurshal in Frankfurt, over tot discussie over concrete hervormingen.
Het eerste onderwerp donderdagavond was een fundamentele theologische oriëntatietekst. Enkele sprekers bekritiseerden die: ze vonden dat de tekst te ver gaat in het vervangen van het leergezag van bisschoppen door dat van theologen. Als gevolg hiervan ging de discussie over dit punt vooral tussen hoogleraren theologie en bisschoppen.
De uiteindelijke stemming was echter helder. 86,4% van de leden van de vergadering stemde voor – en in de eerste beslissende stemming onder de 59 aanwezige bisschoppen was er een ruime twee derde meerderheid van 72 procent.
Ook een tweede tekst kreeg de benodigde twee derde meerderheid. Die betrof een verandering in de machtsstructuren van de Kerk in lijn met de standaarden van moderne grondwettelijke staten. De tekst benadrukt echter dat de Kerk niet zomaar een besluitvormingsproces bij democratisch bepaalde meerderheden kan imiteren: zij moet haar eigen wijze van “synodaliteit” vinden.
Na nieuwe discussies over misbruik werd vrijdag voor het eerst gestemd over een voorstel om het priestercelibaat te versoepelen. De tekst benadrukt de waarde van een celibataire levenswijze voor priesters, maar roept tegelijk Rome op om gehuwde mannen toe te laten tot de priesterwijding, en gewijde priesters toe te staan te trouwen.
86 procent van de deelnemers stemde voor, al is dat nog niet bindend. Het betrof slechts een eerste lezing, waarbij nog geen twee derde meerderheid van de stemgerechtigde bisschoppen vereist was.
In het bijzonder na de eerste twee bindende stemrondes donderdagavond, heerste er opluchting dat de eerste belangrijke hordes van de Synodale Weg zonder verstoringen waren genomen.
Tijdens het debat waarschuwden sprekers dat een afwijzing gezien zou kunnen worden als een motie van wantrouwen aan het adres van het presidium. Dat zou het hele synodale proces op losse schroeven hebben gezet.
Dat de stemmingen snel verliepen en zelfs onder de bisschoppen, die alles met een derde van hun stemmen hadden kunnen blokkeren, de uitslag zo duidelijk was, lag ook aan de scherpe leiding van het debat en de stemprocedures.
In theologische termen vloeien de oriëntatietekst en die over de scheiding van machten in de Kerk uit het Tweede Vaticaans Concilie voort, maar ze gaan duidelijk verder dan het aggiornamento (het bij de tijd brengen van de Kerk, red.) van het Concilie.
De academische theologie en overeenstemming onder de gelovigen spelen in de oriëntatietekst een veel grotere rol dan in de teksten van het Concilie. Dat richtte zich duidelijk op het leergezag van bisschoppen,
De teksten over hervorming van het priesterleven en het versoepelen van het verplichte celibaat zijn beïnvloed door het misbruikschandaal. In verschillende rapporten uit de afgelopen vier jaar bevalen experts veranderingen op dit punt aan. Dat deden ze nadat ze factoren hadden onderzocht als eenzaamheid onder priesters en moeilijkheden die veel priesters hebben om met hun eigen seksualiteit in het reine te komen. (Vertaling Peter Doorakkers)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
