Als de paus op uitnodiging van de lokale bisschop een Italiaans bisdom bezoekt, is dat in de regel geen wereldnieuws. Waarom houdt Franciscus’ komende trip naar L’Aquila dan toch de wereldwijde katholieke gemoederen bezig?

Kent u die van die paus die naar L’Aquila ging? Nee, we bedoelen niet Franciscus, ook al gaat hij op 28 augustus naar die Italiaanse stad en staan de pennen van journalisten niet stil sinds het Vaticaan dat bezoek aankondigde.

Paus tegen zijn zin

Nee, we hebben het over de heilige Celestinus V, een dertiende-eeuwse monnik die, geheel tegen zijn zin, tot paus werd verkozen. Hij werd in L’Aquila gekroond en zat maar net iets meer dan vijf maanden op de stoel van Petrus.

Celestinus zou dus waarschijnlijk al lang in de mist van de geschiedenis verdwenen zijn, als hij niet een paar opvallende besluiten had genomen.

De pauselijke kroon aan de wilgen

Zo kondigde hij een volle aflaat af voor iedereen die op 28 augustus, de dag van zijn kroning, door de Heilige Deur de basiliek van L’Aquila betreedt en biecht. Precies die eerbiedwaardige traditie is de reden van Franciscus’ bezoek: de plaatselijke bisschop nodigde hem al in februari uit om de Heilige Deur te komen openen.

Celestinus’ grootste claim to fame is echter het decreet waarin hij vastlegde dat een paus inderdaad het recht heeft om af te treden (zoals een paar van zijn voorgangers ook hadden gedaan). De inkt was nauwelijks droog, of hij voegde de daad bij het woord en hing zelf zijn pauselijke kroon aan de wilgen. Terug naar zijn geliefde monnikencel zou hij overigens niet keren, maar dat is een kerkpolitiek verhaal voor een ander moment.

Benedictus’ bezoek

Fast forward naar 2009, als L’Aquila en omstreken getroffen worden door een zware aardbeving. Paus Benedictus XVI besluit de mensen er een hart onder de riem te gaan steken (wat naar verwachting overigens ook Franciscus zal doen: de wederopbouw is nog altijd bezig). Benedictus bezoekt ook de basiliek, waar hij bidt bij Celestinus’ graf en er het pallium achterlaat dat hij zelf droeg tijdens zijn inauguratie-Mis.

Dat was destijds een opvallend gebaar, maar pas vier jaar later kreeg het een echte lading. Toen kondigde Benedictus als donderslag bij heldere hemel zijn aftreden aan. Had hij daar, zo klonk het, vier jaar eerder misschien niet al over nagedacht, daar bij het graf van zijn verre voorganger, die nu zelf na zeven eeuwen ineens ook wereldnieuws werd?

Op 28 augustus treedt Franciscus dus in hun beider voetsporen. Franciscus. De paus die er nooit een geheim van heeft gemaakt Benedictus’ besluit dapper te hebben gevonden; de paus die steeds heeft gezegd dat terugtreden ook voor hem een optie is, als daarmee het belang van de Kerk gediend is; de paus die zichtbaar steeds meer met zijn gezondheid kwakkelt; de paus die even vaak met gebaren als met woorden laat merken wat hij vindt…

Als die paus naar L’Aquila gaat, wil dat wat zeggen… toch?

Voorspelbaar onvoorspelbaar

Het is maar hoe je het bekijkt. Franciscus is immers ook de paus die, met excuus voor het cliché, voorspelbaar onvoorspelbaar is en niet geneigd is iets te doen, alleen omdat de buitenwacht iets verwacht. Dat zet alle katholieke ophef meteen in het juiste perspectief: wie, behalve hijzelf en God, durft te zeggen dat hij wéét of paus Franciscus een aftreden overweegt? Niemand, natuurlijk.

Blijft dus vooralsnog over dat de paus, die naast bisschop van Rome ook primaat van Italië is, op 28 augustus op uitnodiging van een lokale bisschop een lokaal Italiaans bisdom bezoekt. En dat is, hoe je het ook wendt of keert, nog altijd geen wereldnieuws.